CHORWACJA - trzecia dekada lipca - motyle i inne owady.

[Jarosław Bury]

W tym roku zaplanowaliśmy krótką wycieczkę do Chorwacji na trzecią dekadę lipca - Pobyt w Chorwacji - 24-27.07.2009 - ograniczał się do Primorsko-goranskiej županiji (województwa), nie licząc oczywiście tranzytu

"Primorsko-goranska županija – to komitat położony w zachodniej części Chorwacji. Obejmuje region Gorski Kotar oraz wybrzeże i wyspy Zatoki Kvarnerskiej. Stolicą administracyjną jest miasto Rijeka."

W ciągu czterech dni zaobserwowaliśmy 58 gatunków motyli dziennych - poniżej zamieszczam pełną listę i kilka zdjęć...


01. Erynnis tages (Linnaeus, 1758)
02. Carcharodus alcae (Esper, 1780)
03. Thymelicus lineola (Ochsenheimer, 1808)
04. Ochlodes sylvanus (Esper, 1777)

05. Papilio machaon Linnaeus, 1758
06. Iphiclides podalirius (Linnaeus, 1758)

07. Leptidea sinapis (Linnaeus, 1758) / reali Reissinger, 1989
08. Pieris brassicae (Linnaeus, 1758)
09. Pieris rapae (Linnaeus, 1758)
10. Pieris napi (Linnaeus, 1758)
11. Pieris ergane (Geyer, 1828)
12. Pieris mannii (Mayer, 1851)
13. Pontia edusa (Fabricius, 1777)
14. Colias croceus (Fourcroy, 1785)
15. Colias alfacariensis Ribbe, 1905
16. Gonepteryx rhamni (Linnaeus, 1758)

17. Lycaena tityrus (Poda, 1761)
18. Neozephirus quercus (Linnaeus, 1758)
19. Satyrium spini (Denis & Schiffermuller, 1775)
20. Satyrium ilicis (Esper, 1779)
21. Cupido alcetas (Hoffmannsegg, 1804)
22. Celastrina argiolus (Linnaeus, 1758)
23. Pseudophilotes vicrama (Moore, 1865)
24. Scolitantides orion (Pallas, 1771)
25. Plebejus argus (Linneus, 1758)
26. Plebejus argyrognomon (Bergstrasser, 1779)
27. Aricia agestis (Denis & Schiffermuller, 1775)
28. Polyommatus icarus (Rottemburg, 1775)
29. Polyommatus daphnis (Denis & Schiffermüller, 1775)
30. Polyommatus coridon (Poda, 1761)
31. Polyommatus bellargus (Rottemburg, 1775)

32. Argynnis paphia (Linnaeus, 1758)
33. Argynnis aglaja (Linnaeus, 1758)
34. Argynnis sdippe (Denis & Schiffermuller, 1775)
35. Argynnis niobe (Linnaeus, 1758)
36. Issoria lathonia (Linnaeus, 1758)
37. Brenthis daphne (Bergstrasser, 1780)
38. Vanessa atalanta (Linnaeus, 1758)
39. Vanessa cardui (Linnaeus, 1758)
40. Inachis io (Linnaeus, 1758)
41. Polygonia c-album (Linnaeus, 1758)
42. Polygonia egea (Cramer, 1775)
43. Limenitis reducta Staudinger, 1901

44. Pararge aegeria (Linnaeus, 1758)
45. Lasiommata megera (Linnaeus, 1767)
46. Lasiommata maera (Linnaeus, 1758)
47. Coenonympha arcania (Linnaeus, 1761)
48. Coenonympha pamphilus (Linnaeus, 1758)
49. Aphantopus hyperantus (Linnaeus, 1758)
50. Maniola jurtina (Linnaeus, 1758)
51. Pyronia tithonus (linnaeus, 1767)
52. Erebia aethiops (Esper, 1777)
53. Melanargia galathea (linnaeus, 1758) + f. leucomelas
54. Hipparchia fagi (Scopoli, 1763)
55. Hipparchia semele (Linnaeus, 1758)
56. Hipparchia statilinus (Hufnagel, 1766)
57. Brinthesia circe (Fabricius, 1775)
58. Chazara briseis (Linnaeus, 1764) + f. pirata.

[jon]

Jak na 4 dni to pięknie... ! Nawet gdyby to były 2 tygodnie! Jadę tam w tym terminie w przyszłym roku. Tak sobie marzę... a co wyjdzie zobaczymy.

A co z nocnymi? Chyba nie masz zamiaru nie opisać nocnych motyli? Zdjęcia piękne jak zwykle... Gratuluję udanych łowów i zdjęć.

I jeszcze pytanie. Na jakiej podstawie twierdzisz, że ergane i mannii to te gatunki? Gotowałeś kopulatory? Ew. jakimi wskazówkami się kierujesz jeśli nie tymi? Czy był Ci tu pomocny poradnik Lafranchisa?

[Malko]

Piękne łowy tylko pozazdrościć !! i tylko 4 dni a tu takie pogłowie:) jak możesz wrzuć koniecznie więcej zdjęć!!

[Jarosław Bury]

Osobiście nastawiałem się głównie na obserwacje motyli dziennych, ale udało się również zaświecić (agregat - ekran) w terenie - zaskakujące było ubóstwo, tak ilościowe, jak i pod względem gatunkowym, tego co pojawiło się przy lampie - być może była to wina przechodzącego frontu i gwałtownego obniżenia się temperatury powietrza... Co za tym idzie nocnych połowów nie można zaliczyć do udanych.
Obserwowaliśmy przy lampie nieliczne sówki - w tym np.: Dysgonia algira Linnaeus, 1767, Catocala promissa (Denis & Schiffermüller, 1775), z zawisaków pojawił się poj. okaz - Hyles livornica, (Esper, 1780) z pawic - Antheraea yamamai (Guérin-Méneville, 1861) - samiec sporych rozmiarów, z Cossidae - Parahypopta caestrum (Hübner, 1808), było też kilkanaście gatunków miernikowców i spora ilość motyli mikro...

PS. dodam kilka zdjęć biotopów - tylko uporam się z obróbką.

[jon]

Yamamai...? nie no yaya... a tak poważnie to jestem zaskoczony. Ubóstwo... no to w końcu tylko 4 dni...

[Jarosław Bury]

Z Pieris ergane praktycznie nie ma problemu - mały bielinek o całkowicie białym tle dolnej strony przednich skrzydeł - http://www.pieris.ch/diagnostik/s_ergane_01.html

Z Pieris mannii jest nieco większy problem, ale przy schwytaniu większej serii bielinków rzepników i bielinków mannii rzuca się w oczy rozszerzona ku dołowi czarna obwódka wierzchołkowa u tego ostatniego gatunku (znacznie większa niż u bielinka rzepnika), warto zwrócić również uwagę na różnice w opyleniu dolnej strony tylnych skrzydeł u obu gatunków - http://www.pieris.ch/diagnostik/s_rapae_01.html
- http://www.pieris.ch/diagnostik/s_mannii_00.html
- http://www.lepiforum.de/cgi-bin/lepiwik ... ris_Mannii

[jon]

Zapewne też je widziałem, być może poprzednie pokolenie?. Trzeba zwrócić uwagę następnym razem. Gdybyś miał wolną chwilę i miał fotkę yamamai to chętnie bym obejrzał, bo one się różnią w zależności od krainy geograficznej. Japońskie są bardzo kolorowe.

[Antek Kwiczala †]

W ubiegłym roku pojawiło się na forum zdjęcie Antheraea yamamai właśnie z Chorwacji. Podaję link do tego postu: viewtopic.php?t=6249&highlight=yamamai
Do informacji Jarka dopowiem, że Pieris mannii w Chorwacji nie był jakąś rzadkością, natomiast Pieris ergane jest nieliczny, ( w każdym razie w okolicy Šibenika, gdzie byłem), spotkałem tylko 4 okazy.

[Jarosław Bury]

Oto kolejna porcja zdjęć, tym razem biotop górski - łąki na wysokości około 1000m npm. Latały tu min.: P. machaon, I. podalirius, E. aetiops, B. circe, Ch. briseis, S. spini, M. galathea - również f. leucomelas, C. arcania, a z ciekawszych motyli nocnych C. quadripunctaria.

PS. Mam fotografię A. yamamai... ale nie do zaprezentowania na forum - prześlę Ci Januszu na priva...

PS2. dziękuje Antku za link o pawicy...

[Jarosław Bury]

Jeżeli chodzi o Melanargia galathea (Linnaeus, 1758), to w Chorwacji występuje oficjalnie uznawany podgatunek - Melanargia galathea ssp. satnia Fruhstorfer, 1917, cechujacy się nieco ciemniejszymi formami imago - motyle posiadają na górnej powierzchni skrzydeł białe pola mniejsze niż u formy nominatywnej.
Podgatunek ten zasiedla Bałkany od Słowenii po Grecję i sięga dalej na wschód po Azję Mniejszą i Zakaukazie.

[Malko]

Melanargia galathea (Linnaeus, 1758) f. leucomelas nie wiedziałem że jest tak ładna w naturze w atlasach wygląda innacze j, A o Melanargia galathea ssp. satnia Fruhstorfer, 1917, tym podgatunku nie słyszałem cenna dla Mnie informacja a czy widziałeś może jeszcze formy f.magdalenae i trochę bardziej ciemną niż zwykły motyl f.procida??

[Radek P.]

...co do kózki jest to tak na 80% Chlorphorus hungaricus Seid. Udało się Wam może jeszcze jakieś obserwować?

[jon]

Właśnie co charakterystyczne dla Chorwacji i M. galathea to mnóstwo wszędzie widzi się f. leucomelas. Jest równie liczna jak forma typowa. Cóż nie będę powściągliwy i powiem, że jestem zafascynowany chorwacką entomofauną. Ponoć okolice Makarskiej to raj dla motylarzy i wielka różnorodność biotopów. Nic, tylko jeździć.

[Jarosław Bury]

Pytanie o formy i podgatunki M. galathea to temat na odrębny, duży post

Ogólnie rzecz ujmując istnieją (np. na podstawie Bozano: Guide to The butterflies of the Palearctic Region, Satytinae part III, Tribe Satyrini, 2002) cztery podgatunki tej szachownicy:

ssp. galathea (Linnaeus, 1758), LT: Germany (Europa), zasiedlająca Europę od Hiszpanii, po Litwę, Ural i Krym... Takson procida Herbst, 1796 przez większość autorów jest uważany za synonim lub takson "wewnątrzpodgatunkowy" galathei i jako taki nie mógł być przeze mnie obserwowany w Chorwacji...

ssp. satnia Fruhstorfer, 1917, LT: Maglis w Bułgarii, opisany powyżej, zasiedla Bałkany od Słowenii po Grecję, Azję mniejszą i Zakaukazie,

ssp. magdalenae Reichel, 1975, LT: Barcis, Friuli (Płn.-wsch. Włochy), uznawany za odrębny podgatunek, ze wzg. na wygląd zewnętnrzy imago (niemal całkowicie czarne motyle!) i b. ograniczony areał występowania,

ssp. syracusana Zeller, 1847, LT: Sycylia,


Niektórzy autorzy wyodrębniają jeszcze:
ssp. turcica Boisduval, 1840, z terenów Azji Mniejszej,
ssp. donsa Fruhstofer, 1920, z Krymu i Kaukazu,
ssp. tenebrosa Fruhstorfer, 1916 z terenu Słowenii, (ciemne formy)
uznawane obecnie za synonimy ssp. satnia... lub w przypadku ssp. donsa za synonim ssp. galathea.

Melanargia lucasi (Rambur, 1858) należy również do szeroko pojmowanego kompleksu "galathea" i niegdyś traktowana była jako jej podgatunek. Obecnie podniesiono rangę tego taksonu do poziomu gatunku, i wyodrębnia się nawet w jego obrębie podgatunki, jak np.:
ssp. meadawaldoi Rotschild, 1917 z północnego Maroka...

Oczywiście w tak zmiennym i szeroko rozsiedlonym gatunku opisano szereg taksonów o różnym statusie, od podgatunków po aberracje i formy barwne, które obecnie przez większość uznawane są jako synonimy innych taksonów lub ich formy.

PS. dziękuję za sugestię co do kózki - nie było tego dużo - inne zdjęcia cerambycidów zamieszczę w odrębnym poście...

[PawełB]

ładne fotki, nie muszę już wygrzebywać mojego statilinusa- właśnie tak wyglądały:-)
Takie trochę circe-podobne, szaro-białe ...

Co prawda, jakby odrzucić z listy gatunki spotykane szeroko u nas, to robi się mniej ciekawie. W czasie takich wojaży 1000 km na południe człowiek podświadomie (albo i świadomie) oczekuje samych rewelacji. Na pewno wiele gatunków jest pospolitszych niż u nas (np. bellargusy, statilinusy, croceus, żeglarek itp) i widuje się je w dużych ilościach. Ale jak na krótki, intensywny pobyt to 10 ciekawych gatunków, jakie by się z tej listy dały wybrać to dobry wynik.

Mnie strasznie podoba się pokłonnik reducta, pięknie ubarwiony, o silnym locie. Udało mi się nakręcić fajny filmik, gdy filmowałem quercusa grzejącego sie rano na małym dębie, przyleciało kilka reduct i zaczęły spijać rosę miodową z liści. Wylądowały tuż koło mnie i łaziły sobie po liściach wachlując się skrzydłami. O takie spotkanie dość trudno, bo w upalne dni są bardzo płochliwe i nie łatwo je bliżej podejść. Fajnie ci wyszedł na zdjęciach, nie zawsze udaje się uchwycić ten połysk.

Szczególnie ciekawi mnie, co spotkaliście w Gorskim Kotarze, ja tam spędziłem cały dzień, w podobnym okresie, zjeździłem sporo dróg zatrzymując się w jakiś ciekawszych miejscach (stoki, łączki, przecinki) i prawie nic......wręcz zadziwiające ubóstwo ilościowe i jakościowe. Do tego wybierając dojazdy do niektórych miejscowości wg. mapy władowałem się w jakieś wąziutkie leśne gruntówki. A przecież ten obszar jest podawany jako jeden z bogatszych w motyle

Może podaj jakieś ciekawsze miejsca, gdzie było dużo motyli. Np. gdzie były bryzeidy, orion, daphne, vicrama?

[Jarosław Bury]

Mnie ten teren b. się podobał, chociaż był dość trudno dostępny, ale np. Ch. briseis występowała wszędzie, od niskich wzniesień nad samym morzem do prezentowanej wyżej strefy górskich łąk i przełęczy na wysokości 700 -1000m npm., gdzie latała razem z erebiami aetiops, inne gatunki były b. lokalne i występowały punktowo - dosłownie na 50 m leśnych dróg, jak np. S. orion i podanie dokładnej lokalizacji tych stanowisk nie jest możliwe...

[Jarosław Bury]

Co do L. reducta - to piękny motyl, który przypomina raczej egzotyczne cudeńka, niż "rodzimą" europejską faunę - miałem okazję dwa razy obserwować ten gatunek - w Libanie, w 2004 r oraz w Chorwacji...

[PawełB]

co do biotopu reducty, to chyba najbardziej "elastyczny" gatunek z tej grupy - trafia się od wysokich gór poprzez leśne drogi aż do siedlisk ruderalnych. Nie znam dokładnie bionomii, ale wydaje się wytrawnym podróżnikiem, zdolnym dość daleko odlatywać od miejsca wylęgu.

Zapomniałem dodać, że na wybrzeżu Dalmacji widywałem Charaxes Jasius, chyba jeden z najpiękniejszych motyli europejskich, takie połączenie osinowca z żałobnikiem i żeglarkiem . Ale zawsze był to lot wysoko nad drzewami niestety. chyba trzeba je przywabiać na zgniłe owoce.

[Jarosław Bury]

Faktycznie gatunek "plastyczny" - spotykany od poziomu morza, nawet w środowiskach zurbanizowanych, po dość wysokie góry...

Jeszcze kilka zdjęć satyridów...

[jon]

Otrzymałem sugestie od kolegi z Wrocławia, który był w Chorwacji , łowił i badał gatunek tu opisany jako statilinus, że w rzeczywistości jest to Hipparchia fatua. Dobrze byłoby pokazać jak wygląda samica z wierzchu. Nie byłoby wątpliwości.

[Antek Kwiczala †]

Wg mojej oceny, zaprezentowane przez Jarka zdjęcia H.statilinus, to na pewno jest ten gatunek.
H. fatua ma spód tylnych skrzydeł znacznie bardziej stonowany, bez tego rozjaśnienia biegnącego środkiem spodniej strony tylnego skrzydla. Poza tym H.fatua ma wyraźną drugą ciemną falistą linię, biegnącą na spodzie tylnego skrzydła bliżej jego nasady. U H.statilinus linia ta jest ledwo widoczna.

[Jarosław Bury]

Dziękuję Antku
Wg. mnie sprawa jest oczywista - możemy wprawdzie tłumaczyć się ze swoich rozpoznać w momencie, gdy ktoś poda konkretne cechy przemawiające za jego interpretacją - tu nie ma nawet kontrargumentów, jedynie ogólne stwierdzenie, opierające się na zdaniu anonimowego autorytetu!

Ale dobrze... wg. mnie za takim właśnie rozpoznaniem przemawia kilka cech doskonale widocznych na zaprezentowanych zdjęciach:
- u Hipparchia statilinus widoczna jest zazwyczaj jedna kompletna ciemna linia w polu nasadowym dolnej strony tylnego skrzydła (jak na zdjęciu), podczas gdy u Hipparchia fatua zawsze występują dwie dobrze widoczne i kompletne ciemne linie,
- u Hipparchia statilinus pole zewnętrzne jest często przyciemnione (jak na zdjęciu), podczas gdy u Hipparchia fatua tło tylnego skrzydła jest niemal jednolicie szarobrązowe,
- wreszcie u Hipparchia fatua plamki zewnętrzne tworzą zwykle trzecią krętą linię - co nigdy nie ma miejsca u Hipparchia statilinus (jak na zdjęciu)...

Warto również nadmienić, że wg. moich informacji Hipparchia fatua występuje jedynie na południu Chorwacji, podczas gdy Hipparchia statilinus na całym jej obszarze.

Dodatkowo kilka lat temu miałem okazję obserwować w naturze Hipparchia fatua w Libanie - o czym wspominałem już w innym wątku na forum - viewtopic.php?t=3323

Ps. dla porównania dodaję fotografię dolnej strony skrzydeł samicy Hipparchia fatua z Libanu...

[jon]

Niczego nie przesądzam. Tym samym może namówię w końcu kolegę z Wrocka do zabrania głosu. Byłoby fajnie. Aczkolwiek zmienność rysunku i wielkości u H. statilinus stwierdziłem u okazów znad Bałtyku i okazów z polskich stanowisk niebałtyckich. A co z samicą? Czy udało Ci się złowić choć jeden okaz?

Grzebiąc po necie znalazłem takie fotki na stronie:
http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://
www.kazimcapaci.com/zanadolukaramelegi_
dosyalar/image002.jpg&imgrefurl=http://www.kazimcapaci.com
/zanadolukaramelegi.htm&usg=__mH9vIoc36qHmzeqaSMzR93k
_XQM=&h=444&w=613&sz=31&hl=pl&start=36&tbnid=6TETw
_5JRcdAfM:&tbnh=99&tbnw=136&prev=/images%3Fq%3DHipparchia
%2Bfatua%26gbv%3D2%26ndsp%3D21%26hl%3Dpl%26sa%3DN%26start%3D21

mogą przypominać do złudzenia H. fatua

aczkolwiek tych autorytetów robi się trochę za dużo. Wg. Tolmana fatua wygląda tak jak ten okaz z Libanu, ale to też niczego nie musi przesądzać. Warto dotrzeć do jakiegoś atlasu rozmieszczenia motyli Chorwacji, czy faktycznie fatua nie był nigdy stwierdzony w północnej części? Z drugiej strony te linie u okazów z Chorwacji nie są tak ostro zarysowane i rysunek jest bardziej rozmyty.
Najprościej byłoby sprawdzić kopulatory u okazów Adama z południa Chorwacji i choć jeden okaz Jarka Burego z północy Chorwacji. Ale stawiam również na statilinusa.

[Jarosław Bury]

Dotarłem do ciekawej strony http://www.botanic.hr/cisb/Edoc/fauna/fauna.htm
której autorem w części dotyczącej motyli Mladen Kucinic - Hrvatski Prirodoslovni Muzej
z Zagrzebia .
Podaje on dokładne listy motyli Gorskiego Kotaru i leżącego na południe od niego pasma górskiego Velebit, w interesującym nas spisie Satyrinae - w żadnej z tych krain nie wykazano Hipparchia fatua, natomiast z Velebitu wykazano Hipparchia statilinus...

Z Gorskiego Kotaru wykazuje jedynie H. semeli i fagi, ale co ciekawe z Velebitu wykazuje poza H. statilinus również H. semele, syriaca, alcyone i fagi...

Strona warta przeglądnięcia przed planowanym wyjazdem w te strony.

PS. niestety mail do autora jest nieaktywny...

[Antek Kwiczala †]

Warto dotrzeć do jakiegoś atlasu rozmieszczenia motyli Chorwacji

Miałem akurat "The Distribution Atlas of European Butterflies" autorstwa O.Kudrny. Załączam mapę występowania Hipparchia fatua z tego atlasu. Wynika z niej, że gatunek ten w Chorwacji wystąpił raczej wyjątkowo, na samym południu kraju (chyba w okolicy Dubrownika) - być może jako migrant - ale tego już Kudrna nie pisze.

[Jarosław Bury]

Tak więc kwestia Hipparchia statilinus/Hipparchia fatua wydaję się wyjaśniona.

Dla bardziej dociekliwych pozostaje jeszcze do rozstrzygnięcia, czy na omawianym terenie występują np.:

- Lasiommata megera ssp. lyssa Boiduval, 1833,
- Lasiommata maera ssp. silymbria Fruhstorfer, 1909,
- Coenonympha arcania ssp. insubrica Freyer, 1882,
- Hipparchia statilinus ssp. lorkovici Moucha, 1965,

jak utrzymuje część autorów z Chorwacji oraz Bośni i Hercegowiny, wyodrębniając szereg podgatunków traktowanych jako endemiczne dla tego regionu, lub też populacje motyli zasiedlające te tereny zaliczając do podgatunków z południa Europy...

PS. poniżej podszyt rzadkich lasów dębowo-jesionowo-klonowych - dogodny, jak się zdaje, dla rozwoju Lopinga achine. Niestety zbyt późna pora wycieczki uniemożliwiła nam spotkanie tego gatunku w Chorwacji...

[jon]

Przepraszam, ale ja tylko otrzymałem od Adama Malkiewicza sygnał w postaci sms-a, że "nasz statilinus" to tak naprawdę fatua. Skoro "nasz" to również "mój"... jako że nie zgłaszałem wątpliwości wcześniej. Postanowiłem poruszyć temat. Lepiej bowiem temat poruszyć, niż tkwić w domysłach. Nie wiem co za okazy z południa Chorwacji ma Adam i stąd moja niepewność? Co do zdjęć, owszem różnią się trochę okazy chorwackie od krajowych, ale jak na fatua to sam rysunek za mało kontrastowy. Poza tym złowiłem kilka okazów statilinusa takich bardzo jasnych od spodu w Lubiatowie.

Reasumując, namawiam wszystkich obserwujących to forum do włączenia się w razie zainteresowania danym tematem do dyskusji, albowiem będę się upierał, iż korzystanie z internetu nijak hańby nikomu nie przynosi, no chyba, że ktoś jest zagorzałym fanem cyberseksu ... na przykład.

[Jarosław Bury]

Jon - w pełni się z Tobą zgadzam, każda wymiana argumentów czegoś uczy i skłania obie strony do poszerzania horyzontów, oby takich rzeczowych dyskusji było jak najwięcej...

[Antek Kwiczala †]

W sprawie Twojego pytania Jarku o Lasiommata megera:
Nie wiem jaki podgatunek występuje w Chorwacji, ale różni się on od naszego. W załączniku pokazuję samiczki - górna jest nasza, polska, a dolna z Chorwacji.

[Jarosław Bury]

Faktycznie spora różnica - na południu okazy są ewidentnie większe i jaśniejsze - dołączę zdjęcie z natury.

Wydaje mi się, że to Lasiommata megera ssp. lyssa Boiduval, 1833, podawana również z Bośni i Hercegowiny... Warto tu jednak nadmienić, że ten podgatunek nie jest uznawany przez wszystkich autorów, i jest traktowany jako synonim podgatunku nominatywnego.

PS. Na Bliskim Wschodzie wyodrębniono takson Lasiommata megera ssp. emilyssa Verity, 1919 - spotykany w Libanie, Izraelu i Syrii - zapewne Verity nadał tę nazwę w nawiązaniu do nazwy Boisduvala.

[jon]

Te dwie samice Antka bardzo ładnie pokazują różnice między populacjami naszymi i chorwackimi. Mógłbym zrobić identyczne zdjęcia ze swoimi okazami. Co istotne, te ciemne zygzakowate linie są bardzo cienkie w porównaniu z rysunkiem u naszych okazów. W locie chorwackie samice megery wyglądają jak inny gatunek, kolor tła jest taki wręcz ognisty.

[Malko]

a czy zanik czwartej plamki ocznej na tylnym skrzydle na górnej stronie u samic chorwackich jest cechą stałą? (charakterystyczną) w porównaniu do Naszych?

[jon]

Nie, bo u kilkunastu okazów krajowych w swoim zbiorze widzę takie cechy, więc to nie ma raczej znaczenia.

[Jarosław Bury]

Jeżeli mówimy już o zmienności w obrębie znanych nam z Polski gatunków to zaprezentuję jeszcze Coenonympha arcania z Chorwacji. Prawdopodobnie należy on do ssp. insubrica Freyer, 1882. Dla porównania osobnik z Polski.

PS. gdzieś jeszcze ukryła się samiczka P. tithonus

[jon]

Dostałem od Adama zdjęcia tego kontrowersyjnego okazu i zostałem upoważniony do wstawienia tych fotek na forum. Nie uważam się za eksperta d/s. motyli dziennych poza , krajowymi, ale wg. mojej skromnej na ten temat wiedzy dla mnie jest to nadal ten sam H. statilinus, tyle, że forma południowa, większa i bardziej popielata. I tu proszę Adam o wybaczenie, ale będę się upierał, nawet jeśli Antek i Jarek zmieniliby zdanie.
Fatua ma te ciemne (czarne?) kreski na spodzie tylnych skrzydeł zdecydowanie bardziej kontrastowe i widoczne. Statilinus ma rozmyte, w zaniku. Cały rysunek spodu tylnych skrzydeł u fatua jest bardziej pocięty tymi kreskami. Dla mnie to cecha kluczowa i chyba nie tylko dla mnie, bo piszą o tym w Tolmanie. Widać to wyraźnie, natomiast opalizująca zielonkawa plama nie ma cech kluczowych.

Adam obiecał zwrócenie się z zapytaniem o tę kwestię do autorytetu z Chorwacji - znanego entomologa - Stojana Beshkova. Ciekawy jestem odpowiedzi, ale ja upieram się przy statilinusie.
Ponadto załączam śliczną fotkę Adama z Chorwacji z nocnych łowów. Jak widać ćmiska w Chorwacji lecą dość licznie, wbrew opiniom Jurka Grzecha, który łowił tam niezbyt liczne motyle w tym roku w nocy. Może to zależy od rejonu, wilgotności , pogody? Nie wiem?
Na pierwszym planie dorodny okaz yamamai, gatunku, który jak wiadomo został tam introdukowany przez austriackiego hodowcę. Nie wiem jednak czy wypuścił on motyle yamamai umyślnie czy przypadkowo? Ale chyba tak czy inaczej nic nikomu przez to nie ubyło? Poza jakąś ilością dębowych liści w chorwackich lasach

Pozdrawiam

[Jarosław Bury]

Dla mnie motyl z ostatnich zdjęć to również Hipparchia statilinus.

Co do Antheraea yamamai (GUÉRIN-MÉNEVILLE, 1861) - przytoczę historię jej niezamierzonej introdukcji - a właściwie ucieczki z hodowli do celów przemysłowych
(niestety w języku ang., ale sądzę, że tekst jest wystarczająco dobrze zrozumiały):

The introduction of this species into Europe has been documented by Bostjan Dvorak of Slovenia. It was originally reared by a Jan Mach, the village teacher in Veliki Slatnik (near Novo Mesto, Slovenia), with a view to establishing a silk industry. In August 1868 a number of adults escaped into the wild and, although the rearing scheme failed, larvae were found in the area on hornbeam a few years later. From that time onwards adults were increasingly found during August/September on the walls of houses in the village, and in nearby woods and settlements. Ten years later the first adults were picked up in Ljubljana.
It is now widespread in central Europe in northeastern Italy, southern and eastern Austria, the Czech Republic, Hungary, Slovenia, Croatia, Bosnia and Serbia. In recent years (since 2001) it has started to spread more widely, with individuals having been found in Romania and eastern Bavaria (near Passau), Germany.

PS. Słowenia wchodziła wówczas w skład Imperium Austrio-Węgierskiego, stad może przekonanie, że był to austriacki hodowca?

[Malko]

A mam pytanie do Coenonympha arcania skąd pochodzi ten okaz z polski?? i czy w polsce jest spotykana tylko ta forma?

[Antek Kwiczala †]

nawet jeśli Antek i Jarek zmieniliby zdanie

Ja też nie zmieniam - to H.statilinus .

[Jarosław Bury]

A mam pytanie do Coenonympha arcania skąd pochodzi ten okaz z Polski? i czy w Polsce jest spotykana tylko ta forma?

Okaz ze zdjęcie pochodzi z Podkarpacia, ok. Nowej Dęby. Oczywiście ilość oczek na dolnej stronie skrzydeł jest zmienna - zazwyczaj jest ich 4 do 5, rzadziej 3 leżących pomiędzy białą przepaską a srebrnym prążkiem przy brzegu skrzydła - ale mnie raczej chodziło o zwrócenie uwagi na szerokość i kształt białej przepaski na dolnej powierzchni tylnego skrzydła...

[Jarosław Bury]

Nie będę tworzył oddzielnego tematu dla chrząszczy i innych grup owadów - kilka pozostałych zdjęć zamieszczę w tym wątku...