Strona główna
Informacje ogólne
Wykaz gatunków
PRZEGLĄD GATUNKÓW
W przygotowaniu
W przygotowaniu
W przygotowaniu
Napisz do nas

 

PRZEGLĄD CIEKAWSZYCH GATUNKÓW

Hesperiidae
Papilionidae
Pieridae
LYCAENIDAE
Nymphalidae
Satyrinae

Lycaenidae
Hamearis lucina
Środowisko: łąki śródleśne, zręby, skraje lasów, szczególnie w okolicach cieków wodnych
Pojaw imago: V-2/VI

                Hamearis lucina (female)             Hamearis lucina (female)
                     Hamearis lucina - samica                              H. lucina - samica

Gatunek spotykany pojedynczo, stwierdzony na sześciu stanowiskach w Jaśliskim Parku Krajobrazowym. Wykazuje bardzo silne przywiązanie terytorialne. Samce pojawiają się wcześniej. Często wystepuje obok Carterocephalus palaemon.
W latach 2005-2006 odnaleziono dalsze stanowiska tego gatunku. 15 V 2006 na jednym z nich zaobserwowano w ciągu godziny 12 osobników.
W roku 2005 zostało zniszczone przez człowieka (przez wycięcie i spalenie roślinności) najmocniejsze ze znanych wcześniej stanowisk wieleny (i nieopodal również stanowisko żeglarka) w kwadracie EV 57).


Lycaena dispar
Środowisko: podmokłe łąki

Czerwończyk ten należał do gatunków pospolitych i licznych w odpowiednich środowiskach na całym badanych obszarze. Wzrost liczebności oraz ekspansję gatunku obserwowano od 1994 (pierwsze obserwacje w Beskidzie Niskim), najliczniejsze pojawy notowano w latach 2000-2001. W ostatnich latach (2003-2006) gatunek wydaje się wycofywać z niektórych stanowisk, wszędzie spotykano go już nielicznie.
GATUNEK OBJĘTY OCHRONĄ PRAWNĄ.
Lycaena alciphron
Środowisko: łąki - zarówno śródleśne (południowa część badanego obszaru), jak i rozległe, położone na terenach otwartych (lokalnie w najbliższej okolicy Krosna).
Pojaw imago: VI-VII

                Lycaena alciphron (male)                Lycaena alciphron
                     Lycaena alciphron - samiec               Lycaena alciphron - spód skrzydeł samca

Na południu opisywanego obszaru (wschodnia część Beskidu Niskiego) liczny, wykazywany z wielu stanowisk. W pozostałej części regionu krośnieńskiego spotykany był jednak bardzo lokalnie i nielicznie.
Lycaena hippothoe
Środowisko: podmokłe łąki
Pojaw imago: 3/V-1/VII

                Lycaena hippothoe (male)                Lycaena hippothoe
                     Lycaena hippothoe - samiec              Lycaena hippothoe - spód skrzydeł samca

Gatunek w regionie pospolity, lecz nieliczny. Spotykany zarówno w północnej, jak i w południowej części obszaru objętego badaniami.

Thecla betulae
Środowisko: polany śródleśne, skraje lasów, parki, ogrody.
Pojaw imago: VII-IX, samice pojawiają się kilka tygodni później od samców

W typowych środowiskach spotykany na całym badanym obszarze, choć zwykle pojedynczo. Liczniejszy jedynie w okolicach Strzyżowa i Dukli.
Neozephyrus quercus
Środowisko: skraje lasów, motyle przebywają zwykle w koronach dębów lub na kwiatach roślin z rodziny baldaszkowatych
Pojaw imago: VI-VIII

Obserwowano go wyłącznie w północnej części opisywanego obszaru (okolice Krosna i Strzyżowa). W połowie lat 90. na poszczególnych stanowiskach widywano wiele osobników. W ostatnich latach gatunek stał się bardzo nieliczny, wręcz rzadki - zniknął z wielu opisanych wcześniej stanowisk. Warto jednak odnotować, że np. w Kotlinie Sandomierskiej w latach 2002-2003 gatunek pojawił się licznie na wielu stanowiskach - zjawiska zaniku nie można więc uogólniać nawet na skalę województwa.
Callophrys rubi
Środowisko: widne lasy liściaste i ich obrzeża.
Pojaw imago: II/V-II/VI (podczas gdy np. w Kotlinie Sandomierskiej już w IV)

Obserwowany tylko na jednym stanowisku w Jaśliskim Parku Krajobrazowym (okolice Jaślisk) oraz dwóch na terenie Czarnorzecko-Strzyżowskim Parku Krajobrazowym (w okolicy Krosna oraz Frysztaka), gdzie występuje pojedynczo. Stanowi więc na opisywanym obszarze rzadkość. Liczny jest natomiast w północnej części województwa podkarpackiego.

Satyrium w-album
Środowisko: zacienione leśne drogi, skraje lasów.
Pojaw imago: VI-1/VIII

Satyrium w-album

Wykazany z wielu stanowisk w Beskidzie Niskim (w niższych położeniach górskich jest często obserwowany wzdłuż dróg na skrajach lasu) oraz kilku stanowisk w okolicach Strzyżowa i Krosna. W górach lokalnie tworzy dość liczne populacje, na pogórzu jest zwykle pojedynczy.
Satyrium ilicis

Satyrium ilicis

Wykazany wyłącznie na jednym stanowisku w Jaśliskim Parku Krajobrazowym, gdzie obserwowano pojedyncze osobniki w roku 2002 i 2004. Poza obszarem badań w najbliższej okolicy występuje w Puszczy Sandomierskiej, gdzie jest pospolity, a w wielu miejscach liczny.
Satyrium acaciae
Środowisko: skraje lasów, nasłonecznione stoki z tarniną Prunus spinoza
Pojaw imago: 3/V-VII

Satyrium acaciae

Spośród gatunków rodzaju Satyrium ten gatunek wykazano tu w największej liczbie stanowisk, co wydaje się nie być typowe w skali kraju (por. np. J. Buszko, Atlas rozmieszczenia motyli dziennych w Polsce..., Toruń 1997, s. 36). Spotykano go zarówno w górach (okolice Dukli), jak i na pogórzu (okolice Strzyżowa i Brzozowa).
Wykazuje bardzo silne przywiązanie terytorialne. Liczebność poszczególnych populacji w kolejnych latach wahała się od kilku do kilkunastu osobników (np. 10 VI 2000 w okolicy Brzozowa na jednym ze stanowisk obserwowano 11 motyli tego gatunku (na obszarze kilkunastu metrów kwadratowych), a w kolejnych latach ogończyk ten pojawiał się tam już pojedynczo).

Cupido minimus
Środowisko: murawy kserotermiczne, nasłonecznione stoki, w Beskidzie Niskim także na podmokłych łąkach
Pojaw imago: VI-VII

Do roku 2001 obserwowany na kilku stanowiskach (lokalnie w większej liczebności) - wyłącznie we wschodniej części Beskidu Niskiego. Później przez autorów materiału nie został znaleziony.
Cupido argiades
Środowisko: łąki, polany leśne
Pojaw imago
: 3/IV-2/V; 2/VI-3/VII; 3/VIII-IX

Występuje na całym badanym obszarze, częstszy jest jednak na terenach niżej położonych. Liczniejszy pojaw połączony z zasiedlaniem nowych stanowisk na całym badanym obszarze zanotowano w latach 2001-2002. W ostatnich dwóch sezonach znów - jak wcześniej - nieliczny i bardziej lokalny (częstszy w północnej części badanego obszaru). Osobniki pokolenia wiosennego wyraźnie mniejsze od motyli pojawiających się w lecie.

Cupido decolorata
Środowisko: łąki, drogi polne
Pojaw imago: V,VII-VIII

Cupido decolorata

Notowany wyłącznie we wschodniej części Beskidu Niskiego, po raz pierwszy w 1996, a począwszy od 1999 regularnie. Pojedynczy. W wypadkach kilku obserwacji przynależność gatunkowa niejednoznaczna (nie odławiano bowiem osobników, a ubarwienie oraz układ plamek na skrzydłach nie pozwoliły w jednoznaczny sposób zakwalifikować obserwowanych egzemplarzy do gatunków alcetas lub decolorata).
Gatunek po raz pierwszy wykazany z Beskidu Niskiego i województwa podkarpackiego.
Cupido alcetas
Środowisko: łąki, polany śródleśne; obserwowany również na przydrożach i miedzach
Pojaw imago: V-VI, VII-VIII

                Cupido alcetas             Cupido alcetas

We wschodniej części Beskidu Niskiego notowany przez autorów materiału od roku 1995 do 2004, regularnie na czterech stanowiskach; oprócz tego szereg pojedynczych obserwacji. Zwykle pojedynczy, liczniej pojawił się w latach 2002-2003.

Maculinea arion
Środowisko: suche łąki i przydroża z macierzanką piaskową Thymus serpyllum
Pojaw imago: 3/VI-1/VIII

Gatunek bardzo rzadki, wykazany na pięciu stanowiskach, gdzie zwykle spotykany był pojedynczo (wyjątek stanowi stanowisko położone w Jaśliskim Parku Krajobrazowym, gdzie na obszarze kilkudziesięciu metrów kwadratowych w lipcu 2004 w ciągu godziny zaobserwowano kilka osobników). Poza Beskidem Niskim nie został przez autorów stwierdzony. GATUNEK OBJĘTY OCHRONĄ PRAWNĄ.
Maculinea teleius
Maculinea nausithous
Środowisko: podmokłe łąki z krwiściągiem lekarskim Sanguisorba officinalis, szczególnie łąki wzdłuż cieków wodnych
Pojaw imago: M. teleius III/VI-II/VIII; M.nausithous I/VII-II/VIII

      Maculinea nausithous (female)    Maculinea teleius (female)    Stanowisko
              Maculinea nausithous                  Samica M. teleius          Typowe stanowisko gatunku  
            na roślinie żywicielskiej                  składa jajo                      w Beskidzie Niskim

W regionie krośnieńskim gatunki występują na tych samych stanowiskach - M. teleius pojawia się wcześniej. We wschodniej części Beskidu Niskiego odnaleziono trzy stanowiska tych motyli (okolice Dukli), w okolicach Krosna wykazano ich kilkanaście (z tego dwa w granicach administracyjnych miasta). Bardzo liczne - należą w regionie do najliczniej występujących w miejscach pojawu gatunków Lycaenidae (obok P.argus i P.icarus).
GATUNKI OBJĘTE OCHRONĄ PRAWNĄ
.

Maculinea rebeli
Środowisko: łąki i zadrzewione przydroża z rośliną pokarmową gąsienic - goryczką krzyżową Tretorhiza cruciata
Pojaw imago: 3/V-I/VII, w chłodne lata pojaw opóźnia się o 1-2 tygodnie

  Maculinea rebeli (male) Maculinea rebeli (female) Maculinea rebeli (ovo)
       Maculinea rebeli - samiec              Maculinea rebeli - samica          Jaja na roślinie pokarmowej

Znany z trzech stanowisk we wschodniej części Beskidu Niskiego. Stanowiska mają niewielką powierzchnię i są oddalone od siebie o kilkanaście kilometrów. Położone w bliskości zabudowań. Tylko w niektóre lata gatunek występuje w większej ilości, zwykle tworzy nieliczne populacje.
Na jednym ze stanowisk gatunek ten jest w chwili obecnej skrajnie zagrożony wyginięciem (w latach 2005-2006 znajdowano coraz mniej jaj motyla na coraz mniej licznych - z trudem ocalałych po wycięciu roślinności przy użyciu piły motorowej - roślinach żywicielskich).
Obserwacje (od roku 1996) stanowią pierwsze stwierdzenie M. rebeli w Beskidzie Niskim, potwierdzone później przez innych badaczy.
GATUNEK OBJĘTY OCHRONĄ PRAWNĄ.
Plebeius argus
Środowisko: przydroża, nasłonecznione stoki, polany śródleśne
Pojaw imago: VI-VII

                Plebeius argus             Plebeius argus
                      Plebeius argus - samiec                        W upalne dni osobniki tego
                                                                            gatunku gromadnie obsiadają
                                                                              odchody zwierzęce i padlinę

Gatunek obserwowany na wielu stanowiskach w Beskidzie Niskim, nie odnaleziono go jednak na Pogórzu. W dogodnych biotopach bardzo liczny.

Plebeius argyrognomon
Środowisko: nasłonecznione stoki pagórków

Plebeius argyrognomon

Występowanie tego modraszka stwierdzono tylko na dwóch stanowiskach. Okazy dowodowe pochodzą z Jaśliskiego Parku Krajobrazowego oraz wschodniej części Pogórza Strzyżowsko-Dynowskiego. Prawdopodobnie gatunek ten jest szerzej rozsiedlony, jednak sposób prowadzenia badań przez autorów (oszczędne pozyskiwanie okazów dowodowych) wyklucza możliwość przedstawienia uogólniających wniosków dotyczących rozmieszczenia P. argyrognomon na opisywanym obszarze. Weryfikacja kilku kolejnych stanowisk możliwa będzie w bieżącym roku.

Aricia eumedon
Środowisko: podmokła łąka z bodziszkiem Geranium
Pojaw imago: VI-VII

Aricia eumedon

Gatunek znany z jednego stanowiska położonego w bezpośredniej bliskości Jaśliskiego Parku Krajobrazowego (jest to również pierwsze stanowisko tego gatunku podane z gór Beskidu Niskiego). Obszar występowania jest niewielki, a populacja nieliczna (liczniejsze populacje występują w Sanockiem i Bieszczadach).

Aricia agestis
Środowisko: podmokłe łąki - zarówno na terenach otwartych (okolice Krosna), jak i śródleśne (okolice Dukli).
Pojaw imago: II/V-II/VI; II/VII-III/VIII

G
atunek znany z kilkunastu stanowisk w okolicach Krosna. Spotykany zarówno w wyżej położonych miejscach (Beskid Niski - okolice Dukli), jak i w obniżeniach terenu (Doły Jasielsko-Sanockie). Zwykle liczny w miejscach występowania. Interesujące, że Atlas rozmieszczenia motyli dziennych w Polsce 1986-1995 w ogóle nie podaje tego gatunku z opisywanego obszaru, podczas gdy badania wykazały jego szerokie tu rozmieszczenie. Dotyczy to również innych gatunków modraszków (Maculinea teleius oraz Maculinea nausithous).

Polyommatus daphnis

Gatunek wykazano na podstawie pojedynczej obserwacji z 18 VIII 2004 z Jaśliskiego Parku Krajobrazowego (skraj lasu mieszanego). Wcześniej na tym stanowisku (regularnie monitorowanym) - oraz w okolicy - gatunku tego nie spotykano, możliwe więc, iż osobnik zaleciał zza południowej granicy (w dniach poprzedzających obserwację wystąpił silny wiatr z południa).
Prawdopodobnie pierwsze stwierdzenie tego gatunku w Beskidzie Niskim (wg innych autorów jest regularnie notowany w Bieszczadach).
W tym samym kwadracie UTM obserwowano pojedynczego samca tego gatunku rok później, 12 VII 2005.

(c) Bartosz Gałązka i Katarzyna Gałązka 2005-2007