Hamearis lucina
Środowisko:
łąki śródleśne, zręby, skraje lasów,
szczególnie w okolicach cieków wodnych
Pojaw
imago: V-2/VI
Hamearis lucina -
samica
H. lucina -
samica
Gatunek spotykany
pojedynczo, stwierdzony na sześciu stanowiskach w Jaśliskim Parku
Krajobrazowym. Wykazuje bardzo silne przywiązanie terytorialne. Samce
pojawiają się wcześniej. Często wystepuje obok
Carterocephalus
palaemon.
W latach 2005-2006
odnaleziono dalsze stanowiska tego gatunku. 15 V 2006 na jednym z nich
zaobserwowano w ciągu godziny 12 osobników.
W roku 2005 zostało zniszczone przez człowieka (przez wycięcie i
spalenie roślinności) najmocniejsze ze znanych wcześniej stanowisk
wieleny (i nieopodal również stanowisko żeglarka) w kwadracie EV
57).
Lycaena dispar
Środowisko:
podmokłe łąki
Czerwończyk ten należał do gatunków pospolitych i licznych w
odpowiednich środowiskach na całym badanych obszarze. Wzrost
liczebności oraz
ekspansję gatunku
obserwowano od 1994 (pierwsze
obserwacje w Beskidzie Niskim), najliczniejsze pojawy notowano w
latach 2000-2001. W ostatnich latach (
2003-2006) gatunek wydaje się
wycofywać z niektórych stanowisk, wszędzie spotykano go już
nielicznie.
GATUNEK OBJĘTY OCHRONĄ
PRAWNĄ.
Lycaena alciphron
Środowisko:
łąki - zarówno
śródleśne (południowa część badanego obszaru), jak i rozległe,
położone na terenach otwartych (lokalnie w najbliższej okolicy Krosna).
Pojaw imago: VI-VII
Lycaena alciphron - samiec
Lycaena
alciphron - spód
skrzydeł samca
Na południu opisywanego obszaru (wschodnia część Beskidu
Niskiego) liczny, wykazywany z wielu stanowisk. W pozostałej części
regionu
krośnieńskiego spotykany był jednak bardzo lokalnie i nielicznie.
Lycaena hippothoe
Środowisko:
podmokłe łąki
Pojaw imago:
3/V-1/VII
Lycaena hippothoe - samiec
Lycaena
hippothoe - spód
skrzydeł samca
Gatunek w regionie pospolity, lecz nieliczny. Spotykany
zarówno w północnej, jak i w południowej części obszaru
objętego badaniami.
Thecla betulae
Środowisko: polany
śródleśne, skraje lasów, parki, ogrody.
Pojaw imago:
VII-IX, samice pojawiają się kilka tygodni
później od samców
W typowych środowiskach
spotykany na całym badanym obszarze, choć zwykle
pojedynczo. Liczniejszy jedynie w okolicach Strzyżowa i Dukli.
Neozephyrus quercus
Środowisko: skraje lasów, motyle przebywają
zwykle w koronach
dębów lub na
kwiatach roślin z rodziny baldaszkowatych
Pojaw imago: VI-VIII
Obserwowano go wyłącznie w północnej części opisywanego
obszaru (okolice Krosna i Strzyżowa). W połowie lat 90. na
poszczególnych
stanowiskach widywano wiele osobników. W ostatnich latach
gatunek stał się bardzo
nieliczny,
wręcz rzadki - zniknął z wielu opisanych wcześniej stanowisk. Warto
jednak odnotować, że np. w Kotlinie
Sandomierskiej
w latach 2002-2003 gatunek pojawił się
licznie na wielu stanowiskach - zjawiska zaniku nie można więc
uogólniać nawet na skalę województwa.
Callophrys rubi
Środowisko: widne lasy liściaste i
ich obrzeża.
Pojaw imago:
II/V-II/VI (podczas gdy np. w Kotlinie Sandomierskiej już w IV)
Obserwowany tylko na
jednym
stanowisku w Jaśliskim
Parku Krajobrazowym
(okolice Jaślisk) oraz
dwóch
na terenie
Czarnorzecko-Strzyżowskim Parku Krajobrazowym (w okolicy Krosna oraz
Frysztaka), gdzie występuje pojedynczo. Stanowi więc na opisywanym
obszarze rzadkość. Liczny jest natomiast w
północnej części województwa podkarpackiego.
Satyrium w-album
Środowisko:
zacienione leśne drogi,
skraje lasów.
Pojaw imago:
VI-1/VIII

Wykazany z wielu stanowisk w Beskidzie Niskim
(w niższych
położeniach górskich jest często obserwowany wzdłuż dróg
na
skrajach lasu) oraz kilku stanowisk w
okolicach Strzyżowa i Krosna. W górach lokalnie tworzy dość
liczne populacje, na pogórzu jest zwykle pojedynczy.
Satyrium ilicis

Wykazany wyłącznie na
jednym
stanowisku w Jaśliskim
Parku
Krajobrazowym, gdzie obserwowano pojedyncze osobniki w roku 2002 i
2004. Poza obszarem
badań w
najbliższej okolicy występuje w Puszczy
Sandomierskiej,
gdzie jest pospolity, a w wielu miejscach liczny.
Satyrium
acaciae
Środowisko:
skraje lasów,
nasłonecznione stoki z tarniną
Prunus
spinoza
Pojaw imago:
3/V-VII

Spośród gatunków rodzaju
Satyrium ten gatunek
wykazano tu w
największej liczbie stanowisk, co wydaje się nie być typowe w skali
kraju (por. np. J. Buszko,
Atlas rozmieszczenia motyli dziennych w
Polsce..., Toruń 1997, s. 36). Spotykano go
zarówno w górach (okolice Dukli),
jak i na pogórzu (okolice Strzyżowa i Brzozowa).
Wykazuje bardzo
silne
przywiązanie terytorialne. Liczebność poszczególnych populacji
w kolejnych
latach wahała się od kilku do kilkunastu osobników (np. 10 VI
2000
w okolicy Brzozowa na jednym ze stanowisk obserwowano 11 motyli tego
gatunku (na obszarze kilkunastu metrów kwadratowych), a w
kolejnych latach ogończyk ten pojawiał się tam już
pojedynczo).
Cupido
minimus
Środowisko:
murawy
kserotermiczne, nasłonecznione stoki, w Beskidzie Niskim także na
podmokłych łąkach
Pojaw
imago: VI-VII
Do roku 2001
obserwowany na kilku stanowiskach (lokalnie w większej liczebności) -
wyłącznie we wschodniej części Beskidu Niskiego. Później przez
autorów materiału nie został znaleziony.
Cupido argiades
Środowisko: łąki, polany leśne
Pojaw imago: 3/IV-2/V; 2/VI-3/VII; 3/VIII-IX
Występuje na całym badanym obszarze, częstszy jest jednak na terenach
niżej położonych.
Liczniejszy pojaw połączony z zasiedlaniem nowych stanowisk na całym
badanym obszarze zanotowano w latach 2001-2002. W ostatnich
dwóch sezonach znów - jak wcześniej - nieliczny i
bardziej lokalny (częstszy w północnej części badanego obszaru).
Osobniki pokolenia wiosennego wyraźnie mniejsze od motyli pojawiających
się w lecie.
Cupido decolorata
Środowisko:
łąki,
drogi polne
Pojaw
imago: V,VII-VIII
Notowany wyłącznie
we wschodniej części Beskidu Niskiego, po raz pierwszy w 1996, a
począwszy od 1999 regularnie. Pojedynczy. W wypadkach kilku obserwacji
przynależność gatunkowa niejednoznaczna (nie odławiano
bowiem osobników, a ubarwienie oraz układ plamek na skrzydłach
nie
pozwoliły w jednoznaczny sposób zakwalifikować obserwowanych
egzemplarzy do gatunków
alcetas lub
decolorata).
Gatunek po raz pierwszy wykazany z
Beskidu Niskiego i województwa podkarpackiego.
Cupido alcetas
Środowisko:
łąki, polany śródleśne; obserwowany
również na przydrożach i miedzach
Pojaw
imago: V-VI, VII-VIII
We wschodniej
części Beskidu Niskiego notowany przez autorów materiału od roku
1995 do 2004, regularnie na czterech stanowiskach; oprócz tego
szereg pojedynczych obserwacji. Zwykle pojedynczy, liczniej pojawił się
w latach 2002-2003.
Maculinea
arion
Środowisko:
suche
łąki i przydroża z macierzanką piaskową
Thymus serpyllum
Pojaw
imago: 3/VI-1/VIII
Gatunek bardzo
rzadki, wykazany na pięciu stanowiskach, gdzie zwykle spotykany był
pojedynczo (wyjątek stanowi stanowisko położone w Jaśliskim Parku
Krajobrazowym, gdzie na obszarze kilkudziesięciu metrów
kwadratowych w lipcu 2004 w ciągu godziny zaobserwowano kilka
osobników). Poza Beskidem Niskim nie został przez autorów
stwierdzony.
GATUNEK OBJĘTY OCHRONĄ
PRAWNĄ.
Maculinea teleius
Maculinea
nausithous
Środowisko:
podmokłe łąki z krwiściągiem lekarskim
Sanguisorba
officinalis, szczególnie łąki wzdłuż cieków wodnych
Pojaw
imago: M. teleius III/VI-II/VIII; M.nausithous I/VII-II/VIII
Maculinea
nausithous
Samica M.
teleius Typowe
stanowisko gatunku
na roślinie
żywicielskiej
składa jajo
w
Beskidzie Niskim
W regionie
krośnieńskim gatunki występują na tych samych stanowiskach -
M.
teleius pojawia się wcześniej. We wschodniej części Beskidu
Niskiego odnaleziono trzy stanowiska tych motyli (okolice Dukli), w
okolicach Krosna wykazano ich kilkanaście (z tego dwa w granicach
administracyjnych miasta). Bardzo liczne - należą w regionie do
najliczniej występujących w miejscach pojawu gatunków
Lycaenidae
(obok
P.argus i
P.icarus).
GATUNKI OBJĘTE
OCHRONĄ PRAWNĄ.
Maculinea rebeli
Środowisko:
łąki i
zadrzewione przydroża z rośliną pokarmową gąsienic - goryczką krzyżową
Tretorhiza
cruciata
Pojaw imago:
3/V-I/VII, w chłodne lata pojaw opóźnia się o 1-2 tygodnie
Maculinea rebeli
- samiec
Maculinea
rebeli - samica Jaja
na roślinie pokarmowej
Znany z trzech
stanowisk we wschodniej części Beskidu Niskiego. Stanowiska mają
niewielką powierzchnię i są oddalone od siebie o kilkanaście
kilometrów. Położone w bliskości zabudowań. Tylko w
niektóre lata gatunek występuje w większej ilości, zwykle tworzy
nieliczne populacje.
Na jednym ze
stanowisk gatunek ten jest w chwili obecnej skrajnie zagrożony
wyginięciem (w latach 2005-2006 znajdowano coraz mniej jaj motyla na
coraz mniej licznych - z trudem ocalałych po wycięciu roślinności przy
użyciu piły motorowej - roślinach żywicielskich).
Obserwacje
(od roku 1996) stanowią pierwsze stwierdzenie M. rebeli w
Beskidzie Niskim, potwierdzone później przez innych badaczy.
GATUNEK
OBJĘTY OCHRONĄ PRAWNĄ.
Plebeius
argus
Środowisko:
przydroża, nasłonecznione stoki, polany śródleśne
Pojaw imago: VI-VII
Plebeius argus
-
samiec
W upalne dni osobniki tego
gatunku gromadnie obsiadają
odchody zwierzęce i padlinę
Gatunek obserwowany
na wielu stanowiskach w Beskidzie Niskim, nie odnaleziono go jednak na
Pogórzu. W dogodnych biotopach bardzo liczny.
Plebeius argyrognomon
Środowisko:
nasłonecznione stoki pagórków
Występowanie tego modraszka stwierdzono tylko na
dwóch stanowiskach. Okazy dowodowe
pochodzą z Jaśliskiego Parku Krajobrazowego oraz wschodniej części
Pogórza Strzyżowsko-Dynowskiego. Prawdopodobnie gatunek ten jest
szerzej rozsiedlony, jednak sposób prowadzenia badań przez
autorów (oszczędne pozyskiwanie okazów dowodowych)
wyklucza możliwość przedstawienia uogólniających wniosków
dotyczących rozmieszczenia
P. argyrognomon na opisywanym
obszarze. Weryfikacja kilku kolejnych stanowisk możliwa będzie w
bieżącym roku.
Aricia eumedon
Środowisko:
podmokła łąka z bodziszkiem
Geranium
Pojaw
imago: VI-VII
Gatunek znany z
jednego stanowiska położonego w bezpośredniej bliskości Jaśliskiego
Parku Krajobrazowego (jest to również
pierwsze stanowisko tego gatunku podane z
gór Beskidu Niskiego). Obszar występowania jest
niewielki, a populacja nieliczna (liczniejsze populacje występują w
Sanockiem i Bieszczadach).
Aricia agestis
Środowisko:
podmokłe łąki - zarówno na terenach otwartych (okolice Krosna),
jak i śródleśne (okolice Dukli).
Pojaw
imago: II/V-II/VI; II/VII-III/VIII
Gatunek znany z
kilkunastu
stanowisk w okolicach Krosna. Spotykany zarówno w
wyżej położonych miejscach (Beskid Niski - okolice Dukli), jak i w
obniżeniach terenu (Doły Jasielsko-Sanockie). Zwykle liczny w miejscach
występowania. Interesujące, że
Atlas rozmieszczenia motyli
dziennych w Polsce 1986-1995 w ogóle nie podaje tego
gatunku z opisywanego obszaru, podczas gdy badania wykazały jego
szerokie tu rozmieszczenie. Dotyczy to również innych
gatunków modraszków
(
Maculinea teleius oraz
Maculinea nausithous).
Polyommatus daphnis
Gatunek wykazano na podstawie pojedynczej obserwacji z 18 VIII 2004 z
Jaśliskiego Parku
Krajobrazowego (skraj lasu mieszanego). Wcześniej na tym stanowisku
(regularnie monitorowanym) - oraz w okolicy - gatunku tego
nie spotykano, możliwe więc, iż osobnik zaleciał zza południowej
granicy (w dniach poprzedzających obserwację wystąpił silny wiatr z
południa).
Prawdopodobnie pierwsze
stwierdzenie
tego gatunku w Beskidzie Niskim (wg innych autorów jest
regularnie
notowany w
Bieszczadach).
W tym samym kwadracie UTM obserwowano pojedynczego samca tego gatunku rok później, 12 VII 2005.
(c) Bartosz Gałązka i
Katarzyna Gałązka
2005-2007