Motyle dzienne (Lepidoptera, Rhopalocera) okolic Krosna

Przedstawiamy Państwu rezultaty badań dotyczących występowania gatunków motyli dziennych na terenie określonym tu umownie jako region krośnieński.

Opracowanie publikowane w internecie stanowi skrót pracy przygotowanej dla krośnieńskiego Zespołu Karpackich Parków Krajobrazowych. Trzon tej pracy stanowi lista gatunków Rhopalocera stwierdzonych na terenie Czarnorzecko-Strzyżowskiego oraz Jaśliskiego Parku Krajobrazowego (w przygotowaniu opracowanie badań nad motylami nocnymi). Badania prowadzone były w latach 1994-2004* w okolicach Krosna (woj. podkarpackie), przede wszystkim na terenach parków krajobrazowych: Czarnorzecko-Strzyżowskiego oraz Jaśliskiego, ale także na obszarach z nimi sąsiadujących. Objęły więc południową część Pogórza Strzyżowsko-Dynowskiego, przylegający do tego Pogórza obszar Dołów Jasielsko-Sanockich oraz wschodnią część Beskidu Niskiego.

W trakcie badań na opisywanym obszarze stwierdzono występowanie 90** gatunków Rhopalocera, wśród nich siedmiu gatunków objętych ochroną gatunkową (wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004) - Iphiclides podalirius, Parnassius mnemosyne, Maculinea rebeli, Maculinea nausithous, Maculinea teleius, Maculinea arion, Lycaena dispar. Cztery z wymienionych gatunków (P. mnemosyne, L. dispar, M. nausithous oraz M. teleius) zostały udokumentowane na wielu stanowiskach, gdzie występują lokalnie w dużej liczebności. Warto zauważyć, iż z objętego badaniami obszaru Beskidu Niskiego wykazano 89 gatunków (brak jedynie ogończyka Neozephyrus quercus) - w tym wszystkie chronione wymienione powyżej, podczas gdy na badanym fragmencie Pogórza z przyległymi Dołami Jasielsko-Sanockimi potwierdzono występowanie 71 gatunków (w tym czterech gatunków chronionych: P. mnemosyne, L. dispar, M. nausithous i M. teleius).

W trakcie badań stwierdzono stałe występowanie na badanym obszarze gatunków uznawanych za zalatujące z południa: Cupido alcetas oraz Cupido decolorata. Ten ostatni do tej pory w Polsce stwierdzony był raz, w Pieninach (S. Błeszyński, J. Razowski, R. Żukowski, Fauna motyli Pienin [1965]). Szczególnie mocno zaznaczył swą obecność C. alcetas, wykazywany również z Bieszczadów. Trudno stwierdzić jednoznacznie, czy mamy do czynienia z czasowym utworzeniem się nietrwałych polskich populacji, czy gatunki te na stałe wejdą do lepidopterofauny południowej Polski. Rozstrzygnięcie tego problemu przyniosą obserwacje prowadzone w kolejnych latach.

Nie szafowano tu stwierdzeniem: GATUNEK ZOSTAJE PO RAZ PIERWSZY WYKAZANY NA TYM OBSZARZE, choć w wielu wypadkach stwierdzenie takie byłoby uzasadnione. Niektóre podane tu gatunki nie zostały bowiem wcześniej na badanym terenie stwierdzone - biorąc pod uwagę dane literaturowe do Atlasu rozmieszczenia motyli dziennych w Polsce 1986-1995 J. Buszki (łącznie z tą pozycją) oraz fakt, że okazy dowodowe zostały pozyskane bądź obserwowane w latach 1994-1996 na poszczególnych stanowiskach (dotyczy to np. gatunków: Brenthis daphne, Carcharodus flocciferus, Maculinea rebeli, Cupido decolorata).

Nie podawano również dokładnych lokalizacji stanowisk poszczególnych gatunków - szczegółowe dane zawiera dokumentacja autorów. Niektóre gatunki występują bowiem bardzo lokalnie i naprawdę nielicznie - ewentualna ingerencja kolekcjonerów mogłaby przynieść całkowitą zagładę populacji (m.in. Cupido decolorata, Cupido alcetas, Maculinea arion, Maculinea rebeli, Aricia eumedon, Hamearis lucina, Carcharodus flocciferus, Pieris bryoniae). Specyfika terenu powoduje, że nawet podanie kwadratu UTM mogłoby być dokładną informacją o miejscu występowania rzadkiego gatunku.

Autorzy zdają sobie sprawę, iż lista stwierdzonych na opisywanym terenie gatunków nie jest kompletna. Stąd prośba do wszystkich, którzy mogliby wnieść coś nowego do danych prezentowanych na tej witrynie: jeśli na opisywanym terenie - bądź w bezpośredniej okolicy - dokonali Państwo ciekawych obserwacji (np. stwierdzili gatunek nieuwzględniony przez nas) - prosimy o kontakt. Przedstawiane na tych stronach opracowanie pozostaje otwarte - jego bieżąca aktualizacja należy rzecz jasna do autorów, ale także do wszystkich zainteresowanych, których pomoc jest mile widziana. Nadesłane informacje zostaną umieszczone na stronie - oczywiście z odnotowaniem nazwiska autora obserwacji.

* Strona została uaktualniona o obserwacje z sezonów 2005-2006 oraz o zgłoszone doniesienia innych badaczy, za które autorzy serdecznie dziękują.

** W chwili obecnej lista motyli dziennych występujących na opisywanym obszarze liczy 93 gatunki (poszerzono ją dzięki obserwacjom A. Wareckiego i A. F. Felgera).