Piesmatidae - płaszczyńcowate

[Chiffchaff]

Płaszczyńcowate Piesmatidae

Płaszczyńcowate to malutka rodzina pluskwiaków, licząca w naszej faunie zaledwie 4 gatunki zgrupowane w 2 rodzajach: Piesma i Parapiesma. Trzeba się przypatrywać piesmatidom z trzema lub pięcioma żeberkami na przedpleczu, gdyż możliwe jest znalezienie w naszym kraju kolejnych 3 gatunków. Należą do Pentatomomorpha, nadrodziny Lygaeoidea, o charakterystycznym ułożeniu 4-5 wydłużonych żyłek na błonce półpokryw.

Przedstawiciele płaszczyńcowatych to drobne, maks. 4 mm długości pluskwiaki, dominują w kolorystyce ciała żółcie, szarości, brązy. Posiadają charakterystyczne siateczkowate struktury na przedpleczu i pokrywach, czym przypominają prześwietlikowate Tingidae z Cimicomorpha. Krótka głowa posiada przyoczka (Tingidae ich nie mają), wydłużone policzki, których kształt ma znaczenie diagnostyczne przy oznaczaniu gatunków. Czułki 4-członowe i krótkie, wydłużony jest jedynie człon trzeci. Na przedpleczu charakterystyczne żeberka, których liczba różnicuje dwa występujące w Polsce rodzaje: Piesma ma ich 2, a Parapiesma 3 lub 5. Przedplecze obrzeżone jest blaszkowatymi paranotami (to znów podobieństwo do Tingidae). Tarczka malutka, trójkątna i wolna (Tingidae mają ją najczęściej przykrytą przez przedplecze lub jego struktury). Corium z siateczkowatymi strukturami, kilkoma żyłkami, błonka z 4-5 żyłkami. Odnóża krótkie, stopy dwuczłonowe. Posiadają aparat strydulacyjny (Tingidae ich nie mają), pełniący ważną rolę w doborze płciowym. Liczba trichobothriów jest u nich zredukowana.

Płaszczyńcowate są fitofagami, żerującymi na roślinach z rodziny szarłatowatych Amaranthaceae i goździkowatych Coryophyllaceae. Parapiesma quadrata jest uważana za szkodnika buraków, przenosząc ego wirusa kędzierzawienia liści. Konia z rzędem temu, kto ją spotka jednak w Polsce. Najrzadszego przedstawiciela rodziny w Polsce: Parapiesma variabile najlepiej szukać na pospolitym połoniczniku nagim Herniaria glabra.
Żyją na ogół w miejscach ciepłych, nasłonecznionych i suchych, takich jak przydroża, tereny ruderalne.

Piesmatidae można łapać w czerpak entomologiczny, ale generalnie niezbyt często do niego wpadają i są tam trudne do odróżnienia od części roślin, kształtem i barwą przypominają bowiem malutkie nasionka. Dobrą metodą, a może i najlepszą jest uważne wypatrywanie osobników na ziemi i w nasadowej części roślin.
Zebrane okazy naklejamy na trójkątne kartoniki. Cechy diagnostyczne znajdują się na wierzchu ciała. Zwracamy uwagę m.in. na żeberka przedplecza, kształt wyrostków policzkowych, liczbę wyrostków u nasady czułków i kształt głowy (patrząc najlepiej z boku).

Oznaczając posługujemy się kluczem autorstwa opolskiej prof. Barbary Lis:
Lis B. 2007. Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XVIII. Pluskwiaki różnoskrzydłe – Heteroptera. Zeszyt 9. Płaszczyńcowate - Piesmatidae, smukleńcowate – Berytidae, kowalowate – Pyrrhocoridae. Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Toruń, 33 ss.

Poniżej prezentuję zdjęcie jednego z dwu najczęściej spotykanych gatunków: Piesma maculata, wypatrzonej w mym ogrodzie.

[Jacek Kurzawa]

Jednak można dać coś od siebie. To bardzo dobry kierunek - w kontekscie ostatnich narzekań to wygląda bardzo dobrze: https://entomo.pl/forum/viewforum.php?f=830