Agnathosia mendicella

[Tomasz Jaworski]

Część przedstawicieli Tineidae związanych jest z nadrzewnymi grzybami (hubami), jednak niewiele gatunków wykazuje wyraźne preferencje względem konkretnego gatunku grzyba. W przypadku Agnathosia mendicella takie preferencje są bardzo wyraźne. Gąsienice rozwijają się w owocnikach pniarka różowego (Fomitopsis rosea), który z kolei związany jest z obumarłymi świerkami. Grzyb ten w Polsce jest rzadko spotykany i został objęty ochroną ścisłą. Owocniki zasiedlone przez gąsienice A. mendicella można łatwo rozpoznać po wystających gruzełkowatych odchodach. Motyle przylatują do światła.
Może ktoś łowił ten gatunek bądź hodował go z innych gatunków grzybów?

[Jarosław Buszko]

Złowiłem ten gatunek na światło w Puszczy Boreckiej w czerwcu 1994 roku.

[Łukasz]

Nie hodowałem, nie łowilem, dlatego chciałbym dopytać o szczegóły
Czy potrafisz odróżnić na pierwszy rzut oka ten gatunek grzyba od innych i czy jest on jakoś specyficzny dla świerka? Szukałem informacji ale narazie dość kiepsko z nimi poza tym, że jest pospolity w PB (co mnie nie urządza bo mieszkam dokładnie w przeciwległym kącie Polski).
Kiedy go szukać, jak najlepiej hodować?
Czy masz jakieś historyczne dane? Był wykazany z woj. śląskiego, najpewniej Toll, i jak znam życie to gatunek dalej występuje i jest do znalezienia, tylko trzeba namierzyć tego grzyba

[Tomasz Jaworski]

Dziękuję za informacje o występowaniu A. mendicella w Puszczy Boreckiej, w Puszczy Białowieskiej również przylatywał do światła.

Jeśli chodzi o pniarka różowego, to jest on stosunkowo łatwy w identyfikacji. Owocniki tego gatunku są wieloletnie, ale nie osiągają dużych rozmiarów (do kilku cm średnicy). Charakterystyczną cechą jest różowa barwa spodniej części owocnika (hymenofor). U młodych owocników różowe zabarwienie występuje też na wierzchu owocnika, u starszych barwa jest ciemniejsza, a powierzchnia owocnika staje się lekko spękana i chropowata. Z moich obserwacji na terenie P. Białowieskiej wynika, że owocniki pojawiają się na grubych, pozbawionych już kory (ale stosunkowo twardych) pniach powalonych świerków (rzadziej na pniakach), szczególnie w miejscach wilgotnych.

Jak już wspominałem, pniarek różowy jest objęty ochroną gatunkową, więc zbiór owocników powinien być poprzedzony uzyskaniem stosownych pozwoleń.

Owocniki zasiedlone przez mole (dotyczy to wszystkich hub) najlepiej jest zbierać pod koniec zimy lub wczesną wiosną. Mamy wówczas do dyspozycji przezimowany materiał, z którego po kilku tygodniach wylęgają się motyle. Owocniki zebrane jesienią trzeba zostawić w nieogrzewanym pomieszczeniu i dbać żeby nie zapleśniały.

[Tawulec]

Wyhodowałem 5 okazów A. mendicella z grzyba załączonego poniżej. Materiał pozyskiwałem z silnie wygrzanej dąbrowy.
Pamiętam, że oznaczałem już tę hubę, ale niestety za nich nie potrafię sobie przypomnieć nazwy...
W ramach ciekawostki - z tego samego grzyba wyszedł M. tessullatellus oraz A. yildizae. O dziwo - żadnego Nemapogon spp.

[Tomasz Jaworski]

Na zdjęciu jest gmatwek dębowy Daedalea quercina. Zarówno polska, jak i łacińska nazwa rodzajowa nawiązuje do labiryntowatego hymenoforu tego grzyba. Grzyb ten, jak nazwa gatunkowa wskazuje, związany jest z dębem, i pojawia się najczęściej na grubych pniakach po ściętych dębach, czasem na martwicach w obrębie żywych drzew. Rzeczywiście spotykany jest częściej w środowiskach nasłonecznionych i nagrzanych. Informacja o wyhodowaniu A. mendicella jest ciekawa i potwierdza wcześniejsze doniesienia o występowaniu tego motyla na tym gatunku grzyba. Ja również hodowałem M. tessulatellus z gmatwka dębowego (z owocników zebranych w P. Białowieskiej i w centralnej Polsce). Co ciekawe wyhodowałem też M tessulatellus z pniarka różowego i porka brzozowego Piptoporus betulinus

[Jarosław Buszko]

Montescardia tessulatellus można wyhodować nie tylko z pniarka ale i pniaka. Gąsienice tego gatunku lubią żyć w przerośniętym grzybnią spróchniałym drewnie. W okolicach Giżycka spotkałem świeżo wylęgłe imago (obok były egzuwia) w pierwszych dniach maja właśnie na starym pniaku świerkowym. Jeszcze ciekawszy widok miałem w Tatrach. Na końcu Doliny Strążyskiej jest chatka, gdzie można zaopatrzyc się w piwo i herbatę (preferencja zależna od pogody). Obok były ławki z bali i desek świerkowych, całkiem stare i próchniejące. Na ławkach tych siedziały dziesiątki swieżo wylęgłych M. tessulatella. Turyści nie zwracali na nie uwagi.
Dane, którymi dysponuję wskazują że Montescardia tessulatellus ma w Polsce borealno-górski typ rozmieszczenia. Przy oznaczaniu należy uważać, bo można go pomylić z Morophaga choragella, który jest pospolity w całej Polsce.

[Tawulec]

Załączam jeden z wyhodowanych okazów.