Polskie Forum Entomologiczne

Okres pojawu wałkarza lipczyka nadchodzi Już za kilka dni.

29.5.2010 r. godz. 18.00 - na piaszczystej skarpie w lesie sosnowym wykopałem 5 larw i jedną poczwarkę Wałkarza lipczyka (Polyphylla fullo). Przebywały one w bardzo suchym piasku (jasnożółty, kwarcowy, taki jak na plaży) na głębokości zaledwie 20-30 cm (fot.1 - w piasku widać komorę poczwarkową i głowę larwy!). Larwy były w stanie przedpoczwarki (fot. 3). Poczwarka jest bardzo charakterystyczna, widać wielkie czułki u samca (to akurat był samiec) i zakończenie odwłoka (fot. 4 i 5). Larwy i poczwarkę umieściłem w pudełku plastikowym, luzem na piasku (fot.7)

30.5.2010 rano – następnego dnia jest już pierwsza poczwarka
30.5.2010 wieczorem – jest druga poczwarka (tym obserwowałem proces zamiany larwy w poczwarkę) (fot.6)
31.5.2010 południe - jest trzecia poczwarka – tym razem samiczka.


Po jednej dobie są 4 poczwarki i 2 larwy…. (3 samce i jedna samica). Można przyjąć w dużym przybliżeniu, ze w terenie tego dnia mamy już ponad połowę poczwarek wałkarza. To jest dla mnie dość zdumiewające, bo uważałem ten gatunek za letni i nie spodziewałbym się bądź co bądź jeszcze w maju jego poczwarek.
Pozostałe dwie larwy niestety nie przepoczwarczyły się, być może były uszkodzone przy wykopywaniu i zmarnowały się.
Teraz zadawałem sobie pytanie, jak długo potrwa okres poczwarkowy.....

13.6.2010 r. – poczwarki są już pociemniałe (fot.8 )
14.6.2010 r – jest pierwszy wałkarz (niestety, ma uszkodzoną pokrywę….)
15.6.2010 r. – jest drugi i trzeci wałkarz, została jeszcze samiczka.
16.6.2010 r. – wykluła samiczka (fot.9)

Okres poczwarkowy trwał dokładnie 18 dni. Osobniki wałkarza leżą nieruchomo na plecach i jak widzę, nie są w stanie same zmienić pozycji. Okres twardnienia pokryw potrwa kilka dni i na pewno w terenie chciałyby opuścić swoje komory poczwarkowe. Tak więc za około 3-7 dni możemy już spodziewać się pojawu wałkarzy w terenie.

Na miejsce wybiorę się zaraz w celu sprawdzenia czy poczwarki, których jeszcze nie wykopałem 29 maja są na tym samym etapie. Biorąc pod uwagę z jednej strony olbrzymie upały, które mieliśmy w tym okresie i dość stabilne warunki w ziemi spodziewam się, że różnic w długości okresu poczwarkowego nie będzie. Może 1-2 dni, ale to też własnie chciałbym sprawdzić… poza tym wydobycie z ziemi świeżo wyklutych wałkarzy jest stosunkowo dobrą metodą ich pozyskania

Monitorując stanowisko będę w stanie co do dnia określić, kiedy wałkarze opuszczą kolebki, o czym Was natychmiast poinformuję na Forum.

Kilka wskazówek, jak szukać wałkarza: wybierzcie miejsce w wygrzanym lesie sosnowym, gdzie żółty piasek tworzy placowate puste miejsca, jakieś piaszczyste wygrzane skarpy z bardzo skromną roślinnością. Kopcie w odległości około 1-1,5 metra od drzew, na głębokość do 50 cm, na wolnej przestrzeni między drzewkami. Może to być młodnik, starodrzew, byle miejsce było najbardziej piaszczyste, jakie uda Wam się znaleźć w lesie! Powodzenia!

Po południu odwiedziłem stanowisko. Znalazłem 9 poczwarek. Wygląda więc na to, że w warunkach domowych okres poczwarkowy uległ skróceniu i to dość znacznemu. Część ma już ciemne oczy, ale do przeobrażenia w imago potrzeba jeszcze dobrych kilka dni.

Dwie sprawy zwróciły moją uwagę:
- poczwarki w kolebkach ułożone plecami do góry (na nogach), co widać zresztą na fotografii. W sumie to nawet dość oczywiste - w tej pozycji rozprostowanie skrzydeł jest dla owada o wiele wygodniejsze. Te moje 4 osobniki z pierwszego zbioru przeobrażały się leżąc na plecach. No i pokrywy mają troszeczkę pomarszczone... Te będą już ułożone na piasku na brzuchu.
- głębokość, na której budowane są kolebki poczwarkowe to 10-15 cm.

Znalazłem też kilka larw jednorocznych i jedną dużą, właściwie prawie tak dużą jak te dorosłe.
Komary pogryzly mnie tak bardzo, że wyglądałem, jakbym był chory na ospę. Ręcę całe pogryzione. Załączam kilka fotek biotopu.

Bardzo ciekawa obserwacja. Długo grzebałeś w poszukiwaniu larw/poczwarek czy było to raczej przypadkowe znalezisko? Zdjęcie sugeruje mi pas nadmorski ale sądzę że z wałkarzem nie powinno być problemu także i w moich okolicach w Puszczy Wkrzańskiej - tamjest pełno takich miejsc jak pokazałeś na fotografiach. Tylko nigdy tam nie grzebałem a widzę że warto

Znalezisko przypadkowe - ktoś kopał piasek i wykopał larwę. Stanowisko to centralna Polska, okolice Tomaszowa Maz.
Zrobiłem test i poszukałem larw na innym stanowisku w Napoleonowie koło Bełchatowa. Poczwarkę wykopałem po 5 minutach kopania szpadlem. Ale potem przez kolejne 15 minut juz nic nie było ...
Odnoszę wrażenie, że stanowiska wałkarza są tak charakterystyczne i wymagania wałkarza co do środowiska, że znalezienie go w terenie wydaje się dużo łatwiejsze niż się powszechnie sądzi. Czas jest dobry, bo poczwarki najmniej ucierpią przy kopaniu.

Dzisiaj znalezłem wałkarza w otulinie bytomskiego rez. Segiet - siedział na łopianie na drodze leśnej. Po zrobieniu fotek okazało się, że ten samiec był martwy - tak jak widać na zdjęciu, w tym miejscu dokończył żywota.

Muszę się wybrać do Segietu-mam niedaleko
Może też zaobserwuję

Ciekaw jestem, czy w terenie, i przy bieżącej pogodzie, można już spotkać imago. Mam fajne miejsce w którym P. fullo współwystępuje z Ergates faber, jednak nie wiem czy pora jest optymalna dla obu gatunków.

Na Podkarpaciu latają od końca czerwca - viewtopic.php?f=64&t=22818

Jarosław Bury pisze:Na Podkarpaciu latają od końca czerwca - viewtopic.php?f=64&t=22818

Dzięki Jarek za link
zobaczę czy jutro, w nierozeznanym terenie i "w samo południe", uda się bez UV. Raczej nie. Nic to. Przygoda ponad wszystko...

Delog pisze:Ciekaw jestem, czy w terenie, i przy bieżącej pogodzie, można już spotkać imago.

Można. Ja miałem przyjemność 5.07 na toruńskim poligonie. Delikwent (samiec) był wprawdzie martwy, ale zupełnie świeży i elastyczny, więc żywot musiał zakończyć niewiele wcześniej.

Można poszukiwać larw jak jest się pewnym, że na stanowisku występuje ten gatunek. U mnie w Borach Dolnośląskich takich stanowisk jak na zdjęciach jest bardzo dużo, a Wałkarza nigdy nie widziałem. Raz słyszałem opowieść, że ktoś, gdzieś widział ......

Jak stwierdzić, czy ten gatunek występuje na danym terenie, gdzie szukać chrząszczy?

Krzysztof S. pisze:Można poszukiwać larw jak jest się pewnym, że na stanowisku występuje ten gatunek. U mnie w Borach Dolnośląskich takich stanowisk jak na zdjęciach jest bardzo dużo, a Wałkarza nigdy nie widziałem. Raz słyszałem opowieść, że ktoś, gdzieś widział ......

Jak stwierdzić, czy ten gatunek występuje na danym terenie, gdzie szukać chrząszczy?

Hej Krzyśku
Wbrew pozorom, nie jest to gatunek rzadki ale pojedynczo spotykany. Także w okolicach aglomeracji miejskich. Widywałem na przykład jego szczątki na obrzeżach Katowic i Sosnowca. Na Jurze, gdzie tego typu stanowisk jest więcej, jest liczniejszy. To samo dotyczy północy kraju. Kilka lat temu w okolicach Darłowa, w ciągu jednego dnia, obserwowałem trzy samice. A był już początek sierpnia.

Dziś byłem na dwóch stanowiskach okołokatowickich i kicha. Jutro ruszę się dalej, mam trochę wolnego czasu.

Co do Twojego pytania, tak jak pisze Jarek Bury i potwierdza kilku kolegów, przylatują do UV. Najlepszym rozwiązaniem na rozpoznanie terenu jest chyba nocne świecenie w habitacie. Na upatrzonego można przeoczyć nawet taką nafukaną kluchę

potwierdzam że dobrze lecą do światła. Tam gdzie jest Polyphylla fullo, w lipcu do ekranu na pewno przyleci.

Tyko z tym świeceniem mały problem, bo nie dysponuję zestawem do świecenia. Kiedyś przyjeżdżał śp. A. Kokot łowić jakieś motyle żerujące na żarnowcu.

Gdyby ten gatunek występował w Borach Dolnośląskich to znalazłbym przynajmniej szczątki.

Krzysztof S. pisze:Tyko z tym świeceniem mały problem, bo nie dysponuję zestawem do świecenia. Kiedyś przyjeżdżał śp. A. Kokot łowić jakieś motyle żerujące na żarnowcu.

Gdyby ten gatunek występował w Borach Dolnośląskich to znalazłbym przynajmniej szczątki.

Będąc chrząszczarzem mam podobny problem z zestawem do świecenia.

Po kilku ostatnich wycieczkach na stanowiska, na których spotykałem przypadkowo wałkarza, stwierdzam, że nie jest z nim tak łatwo. Dziś także kicha. W ciągu dnia to on się przecież chowa, liczyłem jednak na przypadek, podobny do tych sprzed lat.

Cześć
Jestem obecnie w Słowiśnkim PN i w kilku miejscach napotkałem szczątki wałkarza.
Czy ktoś ma może pomysł na to, jak go szukać w ciągu dnia?
Pozdrowienia

W ciągu dnia wałkarza znajdowałem kilkukrotnie siedzącego na trawach i roślinach zielnych na swoim stanowisku. Wysokośc od ziemi 30-50cm. Do ekranu przylatują też na tej samej wysokości co wskazywaloby na to, że loty odbywają przy ziemi. Nie spotkałem się jednak nigdzie z taką informacją, więc jeśli ktoś ma podobne obserwacje (podobne w sensie wysokości lotow) to warto byloby to uzupełnić.

Na fejsie w tym roku bardzo dużo zdjęć wałkarza. Zadałem nawet pytanie, czy to taki sprzyjający rok, czy efekt pandemiczno-telefoniczny Ja obstawiałem to drugie.

Wczoraj trafiłem na dwie samice.
Jedna siedziała na piasku, chyba świeżo po wydostaniu się na powierzchnię, druga na martwej gałęzi sosny, z pół metra nad ziemią.
Były też szczątki kilku innych osobników obu płci.
Zdjęcia dodam po przyjeździe do domu.
Znaleźć je to niemałe wyzwanie, wzór na pokrywach bardzo dobrze je maskuje w piachu i leśno-wydmowym ekotonie.

mi 1 samczyk do światła przyleciał w nocy z 9 na 10.07.2020 łąki nadrzeczne nad Nidą. Polecam uważać bo przywalić w głowę potrafią konkretnie ;D

A mi wlasnie przed chwilą przylecial 1 osobnik do światła na podwórku.Gogolin

Jacek Kurzawa pisze:W ciągu dnia wałkarza znajdowałem kilkukrotnie siedzącego na trawach i roślinach zielnych na swoim stanowisku. Wysokośc od ziemi 30-50cm. Do ekranu przylatują też na tej samej wysokości co wskazywaloby na to, że loty odbywają przy ziemi. Nie spotkałem się jednak nigdzie z taką informacją, więc jeśli ktoś ma podobne  obserwacje (podobne w sensie wysokości lotow) to warto byloby to uzupełnić.

Moje obserwacje sprzed lat ,to masowe, coroczne występowania chrząszcza, CB55 Wąsosz Dolny. W roku 1978, wałkarze leciały do świateł ulicznych i zasiadały na różnych wysokościach słupów oświetleniowych.
Rano w mniejszych ilościach znajdowałem na ziemi, krzewach i pniach. Ostatnio, przed tygodniem do światła UV, jedna sztuka nisko na ekranie, CB72 Olsztyn k. Częstochowy.

Wałkarz lecący do światła to inne zachowanie od lotów w terenie.
Do mojej obserwacji dodam, że kilkukrotnie podczas wieczoru, gdy świeciłem (kóncówka czerwca tego roku) jeszcze przed zapaleniem światła słyszałem przelatujące wałkarze (3-4 razy), ale pomimo kucnięcia i "patrzenia pod światlo" (był dopiero zmierzch), żadnego nie udalo mi się wypatrzeć. Musiały one lecieć nisko nad ziemią. Czas przelotu kolo mnie był dośc długi, oceniam to po czasie gdy było słychać jego niski furkot, co z kolei mowi o dość małej prędkości ich lotu.

...takie info z KFP

Gatunek szeroko rozmieszczony w Europie środkowej oraz z sąsiednich, obszarach Europy południowej, znany również z Hiszpanii, Afryki północno-zachodniej, Kaukazu, Ałtaju i Mandżurii. Zasiedla gleby piaszczyste porośnięte sosną na terenach nizinnych i pagórkowatych. Cykl rozwojowy trwa prawie cztery lub pięć lat. Larwy żerują na korzeniach roślin, trzy- lub czterokrotnie przezimowują. Postacie dorosłe ukazują się pod koniec czerwca i żyją do połowy sierpnia. W ciągu dnia ukrywają się w glebie, nad wieczorem wychodzą z ziemi i latają przeważnie w sąsiedztwie sosen, samce wyżej, samice przy ziemi. Kopulacja odbywa się na drzewach. Licznie pojawia się co trzy, cztery, a nawet co pięć lat. Notowany jako szkodnik upraw winorośli na terenach piaszczystych.

Rafał
fota telefoniczna ,spotkałem owada 3 razy w ciągu paru lat i zawsze martwego oblezionego przez mrówy...

...własnie pod lampą pojawiła sie samiczka ,nie wiedziałem że one tak się wydzierają

Rafał

Ja ciągle tylko trupy. Jeden 5.07 w borze sosnowym nad Zalewem Siemianówka, drugi wczoraj, czyli 18.07 na kserotermie pod Warką.

Dark pisze:Ja ciągle tylko trupy. Jeden 5.07 w borze sosnowym nad Zalewem Siemianówka, drugi wczoraj, czyli 18.07 na kserotermie pod Warką.

Tak jak pisał Rafał, siedzą w ziemi i mają nocną aktywność. W Słowińskim PN codziennie spotykam szczątki (będzie już kilkanaście trupa, tak więc nie jest tu wcale rzadki) i tylko dwa żywe osobniki... Bez lampy ani rusz.

Rafał Celadyn pisze: ...nie wiedziałem że one tak się wydzierają

Też mnie to zaskoczyło. Mój Piotrek, kiedy podstawiłem mu pod ucho dłoń z samiczką, myślał że to jakaś psia piszczałozabawka

Delog pisze: Tak jak pisał Rafał, siedzą w ziemi i mają nocną aktywność. W Słowińskim PN codziennie spotykam szczątki (będzie już kilkanaście trupa, tak więc nie jest tu wcale rzadki) i tylko dwa żywe osobniki... Bez lampy ani rusz.

Wiem. Ze dwie noce ganiałem wokół lamp z nadzieją na upolowanie choć jednego okazu, ale taranowały mnie tylko guniaki i cięły komary

A ze Słowińskiego PN to mam tylko obserwację jednej pokrywy skrzydłowej, znalezionej na wydmie jakieś 10 lat temu

Dark pisze: A ze Słowińskiego PN to mam tylko obserwację jednej pokrywy skrzydłowej, znalezionej na wydmie jakieś 10 lat temu  :mrgreen:

Jest problem w załączaniu plików, wrzucam więc link. Ostatnie zdjęcie Darkowe
http://www.niemiecfotografia.pl/polyphy ... 8/#respond

Stary temat, ale odświeżam. Żona dziś trafiła przypadkiem we Warszawie na Tarchominie

W tym roku pierwszego wałkarza widziałam 10 czerwca. Latał od lampy ulicznej do białej, zafoliowanej kartki z jakimś ogłoszeniem wiszącej na bramie. Tak energicznie w nią uderzał, że spadał na trawik. Drugi jest dzisiejszy. Siedział na chodniku. Podniosłam go, bo myślałam, że jest nieżywy. Ale po chwili zaczął się ruszać i wlazł mi na palec. Chyba mu się tam spodobało, bo głośno protestował przy każdej próbie zmiany lokalizacji. Udało mi się go przesadzić na palik przy jakimś drzewku, ale od razu poleciał do lampy i znów pacnął na ziemię. Na tym terenie - ulica przy lesie - wałkarze spotykam co roku, ale tylko pojedyncze osobniki. EB69, około 11 w nocy.

Witam, pierwszy raz widzę jegomościa z żywo, przyleciał do lampy UV - Zgłobień (Podkarpackie) 14.07.25.
Czy ktoś z bardziej zorientowanych w temacie może powiedzieć jaka jest tendencja liczebności tego gatunku w Polsce w ostatnich latach?

Nie można mówić o żadnej tendencji, ponieważ brakuje całkowicie badań ukierunkowanych na ocenę liczebności populacji tego gatunku. Dotyczy to wielu innych gatunków, na przykład jelonka rogacza.
Jedyne dostępne, uchwytne dane to liczba obserwacji, która wzrosła w ostatnich latach wskutek większej liczby zgłoszeń. Wynika to z łatwiejszej komunikacji oraz częstszych przypadkowych udokumentowanych obserwacji. Wzrost liczby obserwacji jest też efektem łatwości fotografowania i dzielenia się nimi w mediach społecznościowych.

Dzięki za odpowiedź.