Ważki

[Malko]

Znalazłem właśnie ten opis na stronie multico, z serii wydawniczej z której "Szarańczaki" były bardzo dobre:) autor ten sam Heiko Bellmann:D



Data ukazania: 2010-03-29.

85 gatunków 250 barwnych zdjęć. Żagnice, gadziogłówki, szablaki, świtezianki i łątki należą do najciekawszych i najpiękniejszych owadów naszego kraju. Obserwowanie i fotografowanie tych zwierząt jest pasjonującym zajęciem. Ten przewodnik opisuje wszystkie gatunki, które występują w Europie Środkowej: Polsce, Niemczech i Austrii, a także Szwajcarii oraz północnej i środkowej Francji.

Wyjątkowy: wszystkie ważki Europy Środkowej
Kompetentny: dokładne opisy cech charakterystycznych, zasięgów występowania oraz ciekawostki
Przejrzysty: wszystkie cechy charakterystyczne zebrane razem
Dodatkowo: ilustrowane klucze do oznaczania postaci dorosłych i larw ważek

Format: 13 x 19 cm
Liczba stron: 280 stron
Oprawa: twarda

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów
O ważkach
Budowa ciała postaci dorosłej
Budowa ciała larwy
Kopulacja
Składanie jaj
Terytorializm i długość życia
Rozwój larw
Przeobrażenie
Siedliska
Wybrane biotopy Europy Środkowej
Zagrożenia i ochrona
Łapanie, hodowla i zbiory
Fotografowanie
Klucz do oznaczania gatunków
Klucz do oznaczania postaci dorosłych
Klucz do oznaczania larw
Gatunki ważek
Wykaz opisanych gatunków i zasięg ich występowania
Rodzina Calopterygidae (świteziankowate)
Rodzina Lestidae (pałątkowate)
Rodzina Platycnemidae (pióronogowate)
Rodzina Coenagrionidae (łątkowate)
Rodzina Aeshnidae (żagnicowate)
Rodzina Cordulegastridae (szklarnikowate)
Rodzina Corduliidae (szklarkowate)
Rodzina Libellulidae (ważkowate)

[eutanatos]

Dla mnie to będzie lektura obowiązkowa! Mam większość książek Heiko Bellmana, w tym "Szarańczaki". Miałem nadzieje, że wyjdzie po polsku. Już chciałem kupować po niemiecku... Do tego wyjdzie jeszcze przed rozpoczęciem sezonu ważkowego !

[Malko]

Do tego wyjdzie jeszcze przed rozpoczęciem sezonu ważkowego !

Mnie też to Cieszy może pooglądam ważki z bliższa

[Jarosław Bury]

http://www.multicobooks.pl/przyroda/wazki_8907.html

[Marek Przewoźny]

Tak sobie myśle, że jeżeli to wyglądać będzie jak szrańczaki to nie wiem czy warto kupować. Nie chodzi o to że szarańczaki są źłe wręcz przeciwnie, bo brakowało o nich pozycji. Ale akurat w ważkach wydaje mi się, że konkurencja jest większa i są znacznie lepsze przewodniki terenowe o nich niż ten Bellmana. Lepiej by było wg mnie gdyby wydawnictwo kupiło licencje i wydało po Polsku przewodnik Dijkstry, który obejmuje całość Europy. Znakomite rysunki, wskazania cech i klucze to mistrzostwo świata. Format jaki jest w Bellmanie właściwie nie nadaje się do oznaczania, co innego układ Dijkstry i nadal jest to działo popularne. Wg mnie lepiej dołożyć te parenascie złotych i sprawić sobie Dijkstre. Szczególnie, że sa księgarnie w Polsce w ktorych to mozna kupić: http://www.krainaksiazek.pl/ksiegarnia, ... 39941.html

[Piotr M.]

Noo ciekawe jak to z tym kluczem do larw tam.

[Marcin Kutera]

ja mam niemiecką wersję tego przewodnika i naprawdę jest dobry. Jest w nim klucz do imagines (szkice - istotne fragmenty narządów i oraganów (cechy)) jak i klucz do larw (na zasadzie zdjęć i szkiców kluczowych cech do rozpoznania), są też zdjęcia środowisk i układ taki jak w prostoskrzydłych, czyli opisy gatunków i zdjęcia imagines w przyrodzie - samiec, samica.
Zdjęcia tych małych ważek (Coenagrion, Platycnemis, Pyrrhosoma, Sympecma i Lestes) mogły być lepszej jakości. Uważam, ze ważne jest kto to przetłumaczy i na jakim poziomie (myslę o specjalistycznym języku przyrodniczym, szczególnie odonatologicznym), by nie było potknięć jak w "szarańczakch", że później wyjdzie iż jakiś gatunek w Polsce został stwierdzony albo nie, że jest rzadki lub pospolity, podane będą stanowiska przestarzałe itd... Chodzi mi o to, że powinien to przetłumaczyć ważkolog - albo powinien być konsultantem redakcyjnym przynajmniej.
Jeśli książka będzie przetłumaczona z udziałęm polskiego fachowca - odonatologa, który konsekwentnie do tekstu wplecie informacje o stanowiskach, rozmieszczeniu, środowiskach krajowych ważek etc... w odniesieniu właśnie do naszego kraju, to gwarantuje, że będzie to warta publikacja do zakupienia.
A swoją drogą Dijkstrę też mam, to genialne dzieło - dobrze się oznacza imagines na jego podstawie. To dzieło to nieco inny format naukowy. Najlepiej mieć kilka pozycji książkowych, byleby pieniędzy na nie starczyło. Ja sobie chwalę II tomowe dzieło Sternberga i Buchwalda - "Libellen Baden-Wurtenbergs" oraz zbiorową pracę po red. Kuhna i Burbacha "Libellen in Bayern".

Haiko Bellmann to pracownik naukowy w randze doktora. Ukończył m.in. Uniwerytet w Getyndze. Zajmuje się owadami i pajęczakami. Zajmuje się też fotografowaniem, dosyć dobrze zna się na ważkach i prostoskrzydłych (publikował w periodykach naukowych m.in. pojedyncze doniesienia o poszczególnych gatunkach). Piszę o tym, bo warto go polecić.

więcej o nim tutaj: (przepraszam, że po niemiecku)

http://de.wikipedia.org/wiki/Heiko_Bellmann

natomiast tu ponizej podaję link do translatora

http://translator.telewizor.eu/

[Marek Przewoźny]

Właśnie problem konsultacji. Rozmawiałem z Pawłem Buczyńskim on nie brał udziału w konsultacji tego przewodnika.

[eutanatos]

Zaraz zaraz. Czy to dyskusja na temat tego czy warto kupić książkę napisaną przez Heiko Bellmanna ??? Dla mnie to sprawa oczywista.
"Szarańczaki" kupiłem i używam jej do oznaczania gatunków. Skutecznie. Mam tez "Atlas motyli" tego autora - i jestem z niej zadowolony. Do poniedziałku przyjdzie "Atlas owadów"...
Na "Ważki" mam juz odłożone pieniążki...
Książka Dijkstry to biblia dla europejskich entomologów i pomimo ceny i tego, że jest po angielsku - na pewno też ją kupie, jak będe w przyszłych latach planował urlopy poza krajem...
Póki co, będe uzywał :"Atlasu występowania ważek w Polsce" + "Ważki" H. Bellmanna.

[Jakub Liberski †]

Co prawda ciężko pisać o książce, której się jeszcze nie widziało
Sądząc po innych publikacjach autora, dla kogoś kto się interesuje ważkami, powinna to być przydatna pozycja. Tym bardziej, że to chyba pierwsze tego typu polskie wydanie po Dziędzielewiczu Wcześniej wydany atlas spełnia zupełnie inną rolę.

[SiejeOwies]

Mógłby ktoś wrzucić przykładowe strony z tej książki????

[Malko]

Jak ją dostanę to cyknę fotki ale pewnie układ ten sam co w szarańczakach.

[Jarosław Wenta]

Właśnie dostałem. W treść jeszcze się nie wczytałem, więc tylko powierzchowne wrażenia:
- sztywna okładka to duży plus
- opis budowy ciała i zachowań - miła lektura będzie
- siedliska - opis kilku wybranych w tym Biebrzański PN, jez. Tobołowo, Zat. Pucka.; ciekawe, ale ja bym wolał mapkę z zasięgami. Zamiast niej jest tabelka z gatunkami i krajami, w których występują.
- klucze do oznaczania (larw i dorosłych) - tegom chciał! Sprawdzą się "w praniu"
- opisy poszczególnych gatunków wydają się nieco zbyt skąpe, ale przyznaję, że tylko rzuciłem okiem.
- fotografie - to chyba najsłabsza strona tej książki. Niektóre wręcz zdumiewają słabą jakością. Generalnie widać brak ostrości, lekkie ziarno i silne osłabianie kontrastu, co nie poprawiło urody zdjęć.

Reasumując: cieszę się z tej książki, zakupu nie żałuję, ale do oznaczania warto mieć na wyposażeniu coś z lepszymi (wyraźniejszymi i większymi) reprodukcjami (np. Dijkstra), zaś książkę Bellmanna traktować jako uzupełnienie (IMHO okazy fotografowane czasem lepiej się oznacza porównując je z innymi zdjęciami niż z reprodukcjami).

Pozdrawiam.

[Jarosław Wenta]

A na końcu książki miła rzecz: polecane strony internetowe...
Brakuje www.wazki.pl, ale jest dotychczasowa strona Ewy...

[eutanatos]

Już masz?? W empikach ksiazki jeszcze nie ma. Mają do mnie dzwonić jak dostaną :/.

[Jarosław Wenta]

Już masz?? W empikach ksiazki jeszcze nie ma. Mają do mnie dzwonić jak dostaną :/.

Mam od 01.04. Kupiłem w księgarni "przyrodnicze.pl". Zamówienie złożyłem 2-3 tygodnie temu...

A poza tym zawsze można w http://multicobooks.pl/

[Jakub Liberski †]

Ja zamówiłem bezpośrednio w Multico, książka przyszła na 3-ci dzień po złożeniu zamówienia. Wrażenia - pozytywne. Najbardziej się cieszę z klucza do oznaczania larw. Trudno mi na razie powiedzieć, jak dobrze jest skonstruowany, ale mam nadzieję, że się sprawdzi

[Malko]

Jakub Liberski napisał/a:
Najbardziej się cieszę z klucza do oznaczania larw. Trudno mi na razie powiedzieć, jak dobrze jest skonstruowany, ale mam nadzieję, że się sprawdzi

Myślę że to najbardziej przydatna część tej książki.

[romanzamorski]

Mam tą książkę. Jak dla mnie rewelacyjna. Jednak pewnie jak w poprzedniej wydawca nie uniknął pewnych niewinnych potknięć. Nie zapoznałem się z całą, ale zauważyłem literówkę na stronie 17 w pierwszym wierszu.
Jest: "Larwy ważek różnoskrzydłych i równoskrzydłych znacznie się od siebie różnią." Jak wynika z następnego zdania powinno być: "Larwy ważek równoskrzydłych i różnoskrzydłych..."
Piszcie o innych pomyłkach w tekście. Wtedy zainteresowani będą sobie mogli je poprawić.
Pozdrawiam

[Piotr M.]

Jakub Liberski napisał/a:
Najbardziej się cieszę z klucza do oznaczania larw. Trudno mi na razie powiedzieć, jak dobrze jest skonstruowany, ale mam nadzieję, że się sprawdzi

Myślę że to najbardziej przydatna część tej książki.

Czy jest tam omówiona rodzina Lestidae?
Może ktoś podesłać fotkę względem oznaczenia do gatunku(obojętnie jakiego ,byle by z Lestidae).

[Brachytron]

Jestem akurat poza domem ale wiem, że książka zamówiona w Multico doszła, wprawdzie z opóźnieniem, ale zadzwonili, wyjaśnili, przeprosili, że nie w trzy a w pięć dni - profesjonalizm. Natomiast dziś widziałem już ją w Empiku (Poznań Plaza). Cena 69 zł. Miałem ją w ręku dosłownie 3 minuty. Wygląda dobrze, przyjrzałem się pobieżnie kluczowi do larw, wydaje mi się, że nie ma Sympetrum meridionale, zrobili nierozróżnialną grupę gatunków S. sanguineum, vulgatum, striolatum, które są do oznaczenia. Trudno się będzie oznaczać świtezianki - są lepsze cechy, Lestidae da się oznaczyć do rodzajów... Ale to takie pobieżno - powierzchowne spostrzeżenia.

I jeszcze jedno dla moli książkowych. Dziś i jutro z okazji Światowego Dnia Książki, przy zakupie trzech książek, najtańsza z nich jest za grosz. Jest to promocja z cyklu "im więcej wyłożysz tym więcej zaoszczędzisz" ale może ktoś Ważki wrzuci sobie jako prezent przy innych zakupach. Mi wpadł Mehoffer

[Piotr M.]

W książce znalazłem taki tekst

"Brak kolców grzbietowych na segmentach 8. i 9. ...... Leucorrhinia albifrons."


Co traktuje jako kiepski żart...

[Grzegorz Michoński]

Ale co tu jest żartem? Na 9 nie ma kolca, na 8 może być ale nie musi.

[Piotr M.]

A czy piszę ,że nie musi, albo ,że może być ? Nie , a jak najbardziej powinno o tym pisać.
Przy pectoralis piszę "Kolce na segmentach 3-8"
Więc z tego wszystkiego można wnioskować ,że cechą kluczową jest brak kolca na S8 u albifrons ,a pectoralis na S8 go ma i tym się od siebie różnią .

[Grzegorz Michoński]

Masz co najmniej dziwne poczucie humoru. Przeczytaj swój post w ciszy i skupieniu a może zrozumiesz jak ja zrozumiałem wyrwany z kontekstu kawałek.

[Piotr M.]

Jeśli chodzi o moje poczucie humoru , to masz rację

[Marcin Kutera]

Mając dwie wersje (niemiecką i polską) przewodnika o ważkach Bellmanna (2010) odoszę wrażenie dosyć poprawnego przetłumaczenia książki, pomimo że mój niemiecki jest naprawdę na poziomie podstawowym, mimo to korzystam z translatora i dodatkowo sprawdzam w niemieckich biologicznych opracowaniach co znaczą w tym języku poszczególne branżowe pojęcia.

Nie ma się do czego przyczepić - nawet "pterostigma" (jako termin w fachowej terminologii o budowie i cechach ważki (na stronie E Miłaczewskiej można o pterostigmie poczytać http://www.wazki.pl/slownik.html) w niemieckiej wersji "pterostigma) jest dobrze przetłumaczona - jako znamiono skrzydłowe - czarne (patrz str. 268 Leucorrhinia albifrons)

[Grzegorz Michoński]

jest dobrze przetłumaczona - jako znamiono skrzydłowe

Bist du sicher?

[Marcin Kutera]

na pewno - w niemieckiej wersji jest napisane tak: "Das Pterostigma ist schwarz, nur außen von weißen Adern begrenzt"

[Grzegorz Michoński]

Po pierwsze - pterostigma nie musi być czarna.
Po drugie - "znamiono" - nie istnieje w słowniku języka polskiego i jeśli występuje w tej książce to ktoś się pomylił.

[edit]

W kwestii pterostigmy: u albifrons czarna ale np. u samców caudalis już nie jest czarna.

[Marcin Kutera]

Po pierwsze - pterostigma nie musi być czarna.
Po drugie - "znamiono" - nie istnieje w słowniku języka polskiego i jeśli występuje w tej książce to ktoś się pomylił.

[edit]

W kwestii pterostigmy: u albifrons czarna ale np. u samców caudalis już nie jest czarna.

tak zgadza się, dlatego ja cytuję str. jedynie dla L. albifrons nie caudalis

znamiono, znamię (blizna, plama) rozumie się jako ślad na danej części ciała - w przypadku ważek tą "pterostigmę" możemy w uproszczeniu w tłumaczeniu z niemieckiego na polski język określić jako znamię - znamiono

Łatwiej wtedy przeciętnemu przyrodnikomi jest zrozumieć co to jest ta "pterostigma" na skrzydle Czyż nie tak

[Grzegorz Michoński]

Myślę jednak, że nie tak. Słownik ortograficzny wyraźnie podaje: znamię (nie znamiono). Może mam dziś czepialski dzień.

[Marcin Kutera]

Myślę jednak, że nie tak. Słownik ortograficzny wyraźnie podaje: znamię (nie znamiono). Może mam dziś czepialski dzień.

Ok. Grześku zostawmy to, pocieszmy się tym, ze są gorsze błędy w innych książkach .
Na upartego może być, może Multico oszczędza na korektorze i na konsultacjach naukowych .
Można to zauważyć w przypadku choćby tych dwóch ksiązek z serii - przewodnik entomologa - prostoskrzydłe, ważki

[Salticus]

Panowie,

mianownik l.p.: znamię
dopełniacz l.p.: znamienia
mianownik l.mn.: znamiona
dopełniacz l.mn.: znamion

Taka odmiana, zgodna ze "Słownikiem języka polskiego", występuje w książce. "Znamiono" nigdzie się nie pojawia. Nie bardzo rozumiem, o co ten spór?

[Marcin Kutera]

tak jest dobrze - w książce jest znamiona (czyli tak jak w liczbie mnogiej) w pojedynczej znamię - (ja też nie znam słowa znamiono, tylko znamię)

Teraz sprawdziłem i jest napisane znamiona nie znamiono (błędnie odczytałem)

[Grzegorz Michoński]

Nie bardzo rozumiem, o co ten spór?

O to: znamiono skrzydłowe. O tym, że takie słowo nie występuje w słowniku języka polskiego też już pisałem

[Salticus]

O to: znamiono skrzydłowe. O tym, że takie słowo nie występuje w słowniku języka polskiego też już pisałem

No to już żeśmy ustalili, że takie sformułowanie nie występuje także w książce

[Grzegorz Michoński]

Zakupiłem, otworzyłem i...

Więc z tego wszystkiego można wnioskować ,że cechą kluczową jest brak kolca na S8 u albifrons ,a pectoralis na S8 go ma i tym się od siebie różnią .

A czytałeś tezę i antytezę 61?

[Piotr M.]

Czytałem sam klucz. Nie posiadam całości. Możesz powiedzieć więc o co chodzi.

[Grzegorz Michoński]

No to widzę, że chcesz mi dziś poprawić humor. Jaki klucz czytałeś? Polecimy więc - otwieramy na stronie 100:

61. kolce boczne na 9 segmencie dłuższe od przydatków analnych... 62 (caudalis, albifrons)
-. kolce boczne na segmencie 9 krótsze od przydatków analnych... 63 (rubicunda, dubia, pectoralis).

I dopiero teraz (teza 62 i 63) jest o kolcach grzbietowych. Wyrwałeś cechę z kontekstu.

[Piotr M.]

61. kolce boczne na 9 segmencie dłuższe od przydatków analnych... 62 (caudalis, albifrons)
-. kolce boczne na segmencie 9 krótsze od przydatków analnych... 63 (rubicunda, dubia, pectoralis).

Widziałeś kiedyś albifrons z kolcami bocznymi sięgającymi poza piramidę analną ?
Może chodzi tu o cerci ? A może jednak o paraprokty ?
Dziwne to i tyle.

[Grzegorz Michoński]

Ty nie potrafisz przeczytać tekstu ze zrozumieniem. Kto i gdzie napisał, że kolce sięgają poza coś? Kolce są dłuższe niż coś. Nie widzisz różnicy? Na stronie 20 masz rysunek piramidy analnej, z którego wynika, że autor za przydatki uznał cerci. Prokty swoją drogą. Masz jeszcze pytania? W miarę możliwości pomogę.

[Piotr M.]

To czyli mam rozumieć tak:

Mierzymy kolce oddzielnie ,a cerci oddzielnie i mamy wynik:

U albifrons kolce boczne są dłuższe od cerci
U caudalis również.

U rubicunda ,pectoralis, dubia są krótsze


Tak ?

[Grzegorz Michoński]

Tak.

[Piotr M.]

U dubia i rubicunda wcale nie muszą kolce boczne być krótsze od cerci. Zakładam ,że są w przybliżeniu równe lub nawet czasami dłuższe (choć to są prawie niedostrzegalne różnice długości).

Koniec dyskusji, dla mnie są to nieścisłości, choć raczej bez znaczenia.

P.

[Grzegorz Michoński]

U dubia i rubicunda wcale nie muszą kolce boczne być krótsze od cerci

A to znaczy, że patrzysz na rysunki w Heidemannie & Seidenbuschu.

Prośba do admina/moderatorów: jeśli ta dyskusja coś wnosi do tematu to proszę pozostawić. Jeśli jest bez sensu/nie na temat - proszę o usunięcie.

[Piotr M.]

Tak patrzyłem na nie. I co w związku z tym ?
PS. jeśli nie chcesz zaśmiecać wątku to pisz na pirv.

[Piotr M.]

Grzegorzu , jeśli w związku z tym :

A to znaczy, że patrzysz na rysunki w Heidemannie & Seidenbuschu.

Jestem w błędzie , to mnie z błędu wyprowadź.

[Grzegorz Michoński]

Jestem w błędzie , to mnie z błędu wyprowadź.

Kto pisze o błędzie? Skoro masz Heidemanna i Seidenbuscha to znaczy, że masz porządny klucz (czy znasz niemiecki? czy opierasz się tylko na rysunkach?) i nie warto sobie dupy zawracać książeczką z Multico.

[Piotr M.]

Jestem w błędzie , to mnie z błędu wyprowadź.

Kto pisze o błędzie? Skoro masz Heidemanna i Seidenbuscha to znaczy, że masz porządny klucz (czy znasz niemiecki? czy opierasz się tylko na rysunkach?) i nie warto sobie dupy zawracać książeczką z Multico.

Mam przekład na polski.

[Grzegorz Michoński]

Mam przekład na polski.

Którego wydania?

[Brachytron]

Przekład na polski jest tylko pierwszego wydania. Zmiany w drugim (niemieckim) są kosmetyczne.

Dajcie sobie spokój z kluczem Bellmanna gdy macie H&S, gdyby nie zdjecia to można by rozdział skleić i zapomnieć.

[Grzegorz Michoński]

Dajcie sobie spokój z kluczem Bellmanna

O tym już pisałem wyżej.

Przekład na polski jest tylko pierwszego wydania

I należy być czujnym przy jego używaniu.

Teraz to już całkiem OT.

[Salticus]

Przekład na polski jest tylko pierwszego wydania.

Czy można prosić o informację, kto i pod jakim tytułem tę książkę w Polsce wydał? Usiłowałem wyszukać ją w Google po nazwiskach autorów, ale pojawiają się tylko odnośniki do oryginału niemieckiego. W bazach Biblioteki Narodowej też nie ma po niej śladu.

[Brachytron]

Nikt. Manuskrypt krąży...

[Salticus]

Nikt. Manuskrypt krąży...

Czy przywileju zetknięcia z manuskryptem może doświadczyć każdy, kto o to ładnie poprosi, czy trzeba się najpierw wykazać szczególnymi osiągnięciami na polu odonatologii?

[Sebastian Łuczkowski]

Witam znalazłem na http://herba.msu.ru/shipunov/school/boo ... ekozy.djvu, może zainteresuje (Ważki Wschodniej Europy i Kaukazu) Moskwa 2010.

[Chiffchaff]

W najnowszym (4) Acta Musei Beskidensis dwie wazne chyba dla ważkolubów
pracki o wazkach:
Holusa O., Holusova K. The first findings of larvae of Cordulegaster insignis (Odonata: Cordulegastridae) in Macedonia: 151-154.

Jeziorski P., Holusa O. An updated Checklist of the dragonflies (Odonata) of the Czech Republic: 143-149

[Piotr M.]

Odośnie listy - zdaje się, że zniknął z niej G. pulchellus.

http://www.degruyter.com/dg/viewarticle ... 0025-4.xml

Było dość szumu na temat jego ekspansji (rozważano możliwość pojawienia się go w Polsce). Po tym słyszało się głosy, że gatunek przystopował w ekspansji. A teraz okazuje się, że nie ma dowodów na jego występowanie u Sąsiadów. Wykazany błędnie również z Polski. Dziwna sprawa.

[Piotr M.]

PS:
G. pulchellus jednak nie było na żadnej czeskiej liście. Dolny A. (2007) zaznaczył jednak w swojej monografii na mapce jeden rekord sprzed 1980r. Natomiast w Polsce zdaje się panowała opinia, że gatunek tam po prostu jest.

"Jednocześnie R. Bernard zachęcił do poszukiwania gatunków nowych dla Polski, wskazując najbardziej obiecujące regiony. Według niego możliwe jest znalezienie na Dolnym Śląsku Gomphus pulchellus, którego zasięg systematycznie przesuwa się na północ, doszedł już do Czech i w ciągu kilku lat powinien przekroczyć granicę Polski. Przy tym jest to gatunek interesujący ze względów siedliskowych, gdyż zasiedla ubogie w roślinność wody stojące."
(Fragment Protokółu z zebrania Sekcji Odonatologicznej PTE w Urszulinie, Buczyński 2005)

[Wiacek]

Witam znalazłem na http://herba.msu.ru/shipunov/school/boo ... ekozy.djvu, może zainteresuje (Ważki Wschodniej Europy i Kaukazu) Moskwa 2010.

Ta sama publikacja w pdf.
http://www.odonata.su/uploads/skvortsov ... rekozy.pdf

Do tego jeszcze warto pooglądać pracę naszych kolegów:
http://www.bund-naturschutz.de/uploads/ ... dt2010.pdf