Polskie Forum Entomologiczne

19,06,2009 Puszcza Niepołomicka. 1 egz.
Ponieważ wiem, że parę osób „bawi się” w feromony, chciałbym się podzielić paroma spostrzeżeniami dotyczącymi tego gatunku (i nie tylko)
1.Kiedy wczoraj wylądowałem w lesie ok. 12 nie było już słońca, a ok. 13 zaczęło mżyć.
2.Przezierniki były dalej aktywne!
3.Było ok. 29-30C
P.insolita przyszedł do feromonów tip/culi (samołówka 12.30-14), ok. 150m dalej, wisiał feromon insolita (samolówka, ale pilnowana)
4.Po 14 już nie mżyło, tylko lało
Co do środowiska: las mieszany, droga i 2-3 starsze dęby, dęby są tam wszędzie, w różnym wieku, aż do drzew pomnikowych.
Teraz druga rzecz. Wiem z lat poprzednich, że siedzenie przy feromonach jest czasochłonne. Jednak dowiedziałem się, że w przypadku P. insolita (inne gatunki też-obserwacje własne), nieraz kombinują i mają niedoloty do feromonu. Dlaczego, nie wiem. Dzień wcześniej tj. 18 pilnowałem feromonów w Lesie Wolskim (administracyjnie Kraków). Miałem wizytę 2 przezierników do feromonu insolita, ale nie zdążyłem nawet zareagować. Na oko to była insolita, ale na oko...
To są moje sugestie , poparte „terenem”. Jeżeli ktoś ma ciekawe spostrzeżenia, to proszę się nimi podzielić

Gratuluję kolejnego gatunku. Ja ich u siebie łącznie złowiłem pewnie grubo ponad 30, ale zawsze wybierałem dobrą pogodę, i stare świetliste dąbrowy. Kilka razy było przed burzą. Wtedy leciały najlepiej. A ogólnie dobrze lecą do feromonów (stosowałem testowe od Nilsa Ryrholma - ins1, ins2). Pierwszy dla naszej fauny złowiony był w podobnym biotopie. Było tam kilka starych dębów w lasach mieszanych. Feromony testowano na skraju tych lasów, przy kępach starych olch, w celu obserwacji Synanthedon mesiaeformis. Większe powierzchnie starych lasów dębowych znajdowały się w odległości 1km.
-czy wszystkie podane przez Ciebie rekordy, mieszczą się w granicach badanego terenu?

Jak na razie to tylko DA-54.Tak dziwnie wypada UTM, ale tam na razie się skoncentrowałem z badaniami.

Witek pytam o wszystkie podawane przez Ciebie gatunki, bo kilka rewelacyjnych.

Witek - rozejrzyj się w Krakowie na tych murawach kserotermicznych położonych na wapieniu w Skałkach Twardiowskiego w Krakowie - tam możę być ciekawie

Polecam prace o P.insolita, ktore niebawem sie ukażą w Polskim Pismie Entomologicznym i Genusie

W połowie stycznia otrzymałem niemiecką pracę o P insolita od prof Buszko. Później jeszcze kilku kolegów mi to podesłało. Wszystkim serdecznie dziękuję.
Z publikacji wynikało że gatunek zasiedla długie położone nisko nad ziemią gałęzie dębów rosnących w silnie nasłonecznionych miejscach. Moje dotychczasowe poszukiwania prowadziłem w koronach starych dębów, w trakcie ich wycinki. Pewnie ich tam nigdy bym nie znalazł.
Mając tę pracę rozpocząłem typowanie biotopów i obserwacje. Kilka dni temu natrafiłem na stare żerowisko co trochę przypomina te z publikacji. Dziś znalazłem kolejne, w tym przynajmniej jedno z gąsienicą.
Teraz tylko życzę sobie sukcesu w hodowli.

Marek, no i gitara, któż ma znaleźć stanowiska tego przeziernika jak nie Ty...
Warto czytać i śledzić na bieżąco periodyki na obecność nowinek. Zawsze można się czegoś nauczyć.

Powodzenia!

Niestety, mimo upływu czasu nie pojawiły się świeże ślady żerowania. Otworzyłem żerowiska. Jedno spasożytowane we wczesnym stadium rozwoju, w drugim zmumifikowana gąsienica Zeuzera pyrina. Zatem na razie porażka, ale poszukiwania będę prowadził aż do skutku.

Dziś w godz 14,30 - 16 do feromonów ins 1, 2, 7 i 8, soffneri i vespi/andrenae przyleciało ponad 20 Paranthrene insolita. Udało mi się złowić 14, pozostałe były szybsze Na razie są w lodówce, jak będę je miał na rozpinadle, wrzucę fotkę.

Wreszcie po latach bezskutecznych poszukiwań znalazłem żerowisko z gąsienicą. Niestety za młoda do hodowli. Wysłałem do badań Markowi Bąkowskiemu. Potwierdził moje przypuszczenia.
Na fotce jest gąsienica Paranthrene insolita.
Teraz muszę jeszcze znaleźć nadające się do hodowli i uzyskać imago. Jak na razie jest to szukanie igły w stogu siana. Żerowiska zewnętrznie na razie są dla mnie niezauważalne. Przeglądam tysiące gałęzi i znalazłem poza prezentowanym, kilka opuszczonych. Mam wrażenie że stare żerowiska są zalewane tkanką drzewną i ulegają zabliźnieniu. Trafiłem na coś takiego, ale czy to na pewno tak się dzieje? Niewiadomych jest jeszcze dużo, powoli postaram się jak najwięcej dowiedzieć...

Trzymam kciuki. Wytrwalości Ci zyczę.

jedno ze starych żerowisk.
Zauważyłem że na gałązkach widoczne są niewielkie galasowate zgrubienia. W tych miejscach na korze widać okrągłe blizny. Po ścięciu blizny pojawia się stary otwór wylotowy. Po przecięciu pędu wzdłuż włókien pojawia się żerowisko. Jest stosunkowo krótkie złożone z jednej lub dwóch komór (chodników) długości ok 3cm.
Stare żerowiska są przynajmniej częściowo zabliźniane, co widać na ostatniej fotce.

W trakcie poszukiwań żerowisk trafiłem na gałązki z których na początku kwietnia wydobywały się bardzo drobne trocinki. Po otwarciu okazało się że w środku jest młoda gąsienica P insolita. Ponieważ nie miała szans na przeżycie w tym żerowisku, postanowiłem ją wszczepić do innej gałęzi. W międzyczasie znalazłem i drugą gąsienicę, którą również wszczepiłem. Minął miesiąc i dziś poszedłem sprawdzić. Z żerowisk wydobywają się trocinki. Jest szansa że to się powiedzie.

Wczoraj znalazłem żerowisko z ubiegłego roku. Co ciekawe, rok temu przeglądałem tam dęby. Objawy żerowania w gałęzi są dla mnie jeszcze trudne do zauważenia. Kilkakrotnie trafiłem na żerowiska gąsienic jednorocznych z wydobywającymi się trocinkami. Próba wszczepienia takiej gąsienicy w zeszłym roku się nie powiodła. Zobaczymy jak będzie z tymi prezentowanymi wyżej. Mam też zaznaczone takie żerowiska do obserwacji w warunkach naturalnych.

wreszcie, po wielu latach poszukiwań - jest. Żerowisko na gałęzi dębu zwisającej nisko nad ziemią znalazłem tydzień temu w PGR Pasieka UTM FC40. Wylągł się wprawdzie samiec, ale i tak sprawił wielką radochę. Myślę że teraz pękła pewna bariera i już będzie łatwiej. Samicę też w końcu uda mi się wyhodować.

Wspaniale! Trzymam kciuki za dalsze hodowle

Gratulacje

Mija czwarty miesiąc od wszczepienia gąsienic. Mam je blisko domu i co jakiś czas tam zaglądam. Objawem żerowania są wydobywające się drobne mączyste odchody. Najlepiej to widać przy dłuższych okresach bez opadów, bowiem deszcz spłukuje je i pozostają tylko ciemne zacieki na korze.

Upływa właśnie rok od napisania tu postu o wszczepieniu młodych gąsienic. Niestety w międzyczasie zauważyłem że z jednego żerowiska przestały wydobywać się odchody, a po jakimś czasie deszcz wypłukał resztki z otworu po wiertarce. Po otwarciu żerowisko było zainicjowane i utworzona nowa komora. Gąsienicy jednak nie było. Pewnie mrówki...
Natomiast w drugim żerowisku prawdopodobnie nadal odbywa się żerowanie. Na powierzchni bocznej gałęzi widoczne są jakieś zapadnięcia kory i przebarwienia. Ostatnie deszcze spłukują wydostające się odchody, ale otwór jest cały czas nimi zapchany. Jak sądzę gąsienica pożeruje jeszcze do końca tego roku, a w przyszłym jak wszystko będzie OK, powinien wylęgnąć się motyl.

Kilka dni pogody a gąsienica zapewne coraz większa, to i objawy zasiedlenia stają się bardziej widoczne. Niestety żeby takie coś znaleźć w terenie trzeba mieć niebywałe opatrzenie lub po prostu farta.

Niestety wszczepione powyżej gąsienice rozpoczęły żerowanie, ale pod koniec ubiegłego roku przestały wydobywać się odchody. Wiosną tego roku też nic nie zauważyłem. Po otwarciu żerowisk okazało się że są tylko ślady żerowania, a gąsienice zapewne zamarły. W ostatnich dniach trafiłem na dęba, na którym było 6 świeżych żerowisk. Pierwsze trzy wyciąłem, ale opamiętałem się i sprawdziłem jedno z nich. Okazało się że wewnątrz jest około 1,5 cm długości gąsienica i na pewno jeszcze musi żerować. Zatem wyląg raczej w przyszłym roku. Pozostałe żerowiska zatem oznakowałem i pozostawiłem do dalszej obserwacji. Później znalazłem jeszcze dwa w najbliższej okolicy. Z tych trzech pozyskanych dwa były spasożytowane, a jedną gąsienicę zaszczepiłem w pobliżu swojego domu. Już następnego dnia otwór pięknie zasklepiła, a z boku zaczęły pojawiać się odchody.

Marek Hołowiński pisze: Z tych trzech pozyskanych dwa były spasożytowane, a jedną gąsienicę zaszczepiłem w pobliżu swojego domu. Już następnego dnia otwór pięknie zasklepiła, a z boku zaczęły pojawiać się odchody.

Poniżej fotki wykonane kilka dni po wprowadzeniu gąsienicy w nową gałąź i po miesiącu żerowania.

Marku śledzę pilnie ten wątek i mam pytanie - czy P. insolita zasiedla gałęzie dęba właśnie w takich miejscach jak pokazujesz na fotkach czyli w tkankach calusowych powstałych po "rozwidleniu" się gałęzi,

Brak mi doświadczenia, w tej kwestii dopiero się uczę. Widywałem żerowiska w rozwidleniach, ale i na pojedynczych gałęziach. Z takiej właśnie mi się wylągł.
Ciekawe jest to jak i czym żywi się gąsienica w tak niewielkim żerowisku (chodnik jest mniej więcej dwa razy dłuższy od niej). Otóż w efekcie żerowania w drewnie wytwarza się tkanka dążąca do zabliźnienia chodnika (kallus) i gąsienica tym właśnie się żywi. Miałem okazję obserwować to przy wszczepianiu ostatniej, której oznaki żerowania pokazuję na ostatnich fotkach. Po otwarciu żerowiska gąsienica żarła z jednej strony chodnika, a z tyłu za nią wytworzył się już kallus. Po zakończeniu "posiłku" obraca się i żeruje w drugą stronę na tym świeżo wytworzonym. Wszystkie stare żerowiska były częściowo zarośnięte, a takich już trochę widziałem.

Dziękuję za odpowiedź- to bardzo cenna informacja dla mnie ciągle łażę i szukam, niestety nie udało mi się jeszcze namierzyć żerowisk tego przeziernika

dostałem w formie pdf pracę o biologii tego gatunku w Brandenburgii od "nieocenionej kopalni wiedzy" o przeziernikach, Marka Bąkowskiego, bardzo przydatna publikacja, rzeczywiście tak jak pisał Marek Hołowiński zadziwiająco krótkie są żerowiska tego gatunku w stosunku do rozmiaru gąsienicy, teraz zaopatrzony w wiedzę teoretyczną

Obecnie oznaki żerowania gąsienicy wyglądają jak na załączonej fotce.

Marku- czy próbowałeś zabezpieczyć żerowiska przed pasożytami czy ptactwem np. kawałkiem moskitiery?

Nie zabezpieczam, obserwuję ponadto dwa żerowiska naturalne i właśnie to prezentowane, po wszczepieniu gąsienicy. Objawy żerowanie są podobne. A parazytoidy i owszem zdarzają się. Z jednego z tych ostatnio znalezionych po miesiącu obserwacji przestały wydobywać się odchody. Później pojawił się w tym miejscu nie zasklepiony otwór. Po rozcięciu żerowiska okazało się że chodnik jest pusty. No cóż tak to jest w naturze. Nie staram się z tym walczyć. Na razie szukam kolejnych żerowisk. Baaardzo trudno jest je wypatrzeć.

Mija dwa miesiące od ostatniej fotki. W sierpniu, kiedy panowały tropikalne upały, a temperatura w cieniu sięgała 37 stopni, zauważyłem że żerowisko jest otwarte i brak jakichkolwiek odchodów. Sądziłem że jakiś ptak musiał wyciągnąć gąsienicę kiedy była w pobliży otworu. Tak samo było na drugim żerowisku pozostawionym w naturze. Tymczasem po około dwóch tygodniach znów pojawiły się odchody i otwory na obu żerowiskach zostały zasklepione. Dąb na którym znajduje się trzecie żerowisko, wskutek upałów stracił prawie wszystkie liście, ale cały czas widoczne są objawy żerowania gąsienicy, a drzewo raczej przeżyje.

W ostatnich dniach trafiłem na ciekawy dąb o rozłożystych gałęziach od samego dołu. Jest to idealny obiekt do rozwoju Paranthrene insolita. Sprawdziłem... Na dolnych gałęziach 6 oznak żerowania gąsienic tego gatunku. Na fotkach jedno z nich.

są dęby, które wedle niektórych, są późne(te które trzymają na sobie zeszłoroczne liście ) i wczesne, w obrębie tego samego gatunku, czy to dąb szypułkowy czy bezszypółkowy, czy stwierdziłeś Marku jakieś preferencje P. insolita co do gatunków dębu?

Na razie na temat preferencji co do gatunku dębu nic nie wiem. Mam obecnie około 10 zasiedlonych żerowisk na kilku stanowiskach. Jedne na dębach z suchymi liśćmi inne bez liści. Gatunkom też się nie przyglądałem. Wiosną coś tam ponotuję. Przejrzę wszystkie stare fotki.
Wydaje mi się że lubi długie rozłożyste gałęzie nisko przy ziemi. Niemniej miałem młodą gąsienicę z wierzchołka 20-30 letniego dębu. Bywały też żerowiska na rachitycznych kilkuletnich dąbkach rosnących w dobrze nasłonecznionej luce na skraju młodego lasu.
Dotychczas wyhodowałem tylko jednego samca i zebrałem kilkanaście starych żerowisk. Dwa razy prowadziłem obserwacje wszczepionych młodych gąsienic. Raz mi padły obie, o czym wyżej. Obecnie obserwuję jedną już drugi rok - liczę na sukces.

Kilka żerowisk z dzisiejszej wycieczki po leśnictwie Macoszyn. W tych samych miejscach na ogół sprawdzałem te same drzewa przez ostatnie kilka lat. Jednak zapewne dwa lata temu zawitała tu samica i złożyła gdzieniegdzie jaja. Znalazłem też po drodze żerowisko opuszczone w zeszłym roku, ale o nim w kolejnym poście...

Wrócę jeszcze do żerowisk zaznaczonych w terenie i obserwowanych od maja 2015 roku. Niestety komuś pod koniec zimy widocznie przeszkadzały i poobcinał gałęzie na których były. Bywałem tam mniej więcej co miesiąc, więc było to stosunkowo niedawno. Na szczęście odnalazłem te gałęzie bo były zaznaczone rudą farbą. Hoduję je już w domu. Na jednym z nich pojawiły się odchody.
Pozostałe prawdopodobnie są martwe.

Jednak odchody pojawiły się i na drugim żerowisku. Zatem w obu gąsienice żyją. A w tym drugim było jej trudno w życiu. Jak wyżej wspominałem, wskutek zeszłorocznych upałów w sierpniu dąb stracił listowie. Jednak przeżył. Nowe liście pojawiły się w październiku.
W międzyczasie dobierał się do niej dzięcioł, ale po obiciu kory zaniechał. zimą ktoś ściął tę gałąź z żerowiskiem. A na koniec trafia w moje ręce. Jak się wylęgnie w terminie lotu, to chyba go wypuszczę...

Niestety, gąsienice w wyżej prezentowanych żerowiskach zamarły.
Na samicę będę musiał poczekać kolejny rok, ale wyhodował się kolejny piękny samiec.

dzisiaj wybrałem się na stanowisko wytypowane do poszukiwań żerowisk tegoż gatunku, trafiłem w dychę, po zaledwie 15 minutach poszukiwań - Puszcza Stromiecka

Na żerowisko trafiłem 23 02 2023 roku. Widać było że jest tam już spora gąsienica, ale postanowiłem poczekać i obserwować w naturze przebieg żerowania. W maju widać było świeże trocinki, podobnie w czerwcu, zatem żerowała i nie było sensu wycinać. Zabezpieczyłem od dzięciołów i parazytoidów i zostawiłem do następnego roku. Na początku kwietnia 2024, po kilku bardzo ciepłych dniach wyciąłem żerowisko i obserwowałem je w domu. No i po kilku tygodniach pojawił się motyl. Jest to mój trzeci wyhodowany okaz, niestety kolejny samiec, ale pomimo to bardzo cieszy.

Piękność.