Polskie Forum Entomologiczne

Gatunek do pospolitych nie należy. Wczoraj przyleciał mi do światła. W sumie, spotykam go dopiero drugi raz. Co ciekawe, motyl jest świeżo wylęgły. Najprawdopodobniej okaz drugiego pokolenia, które w ciepłe lata pojawia się na południu Polski końcem lipca.

Gratulacje Antku! Mnie się jeszcze nigdy nie trafił, ale mam nadzieję, że kiedyś...

Gratuluję, też go nigdy nie łowiłem. Znam jednak miejsca w Puszczy Kozienickiej gdzie można go złowić.

U mnie od dwóch lat obserwuje go w dużych ilościach - i trochę mnie to dziwi, bo to ponoć gatunek preferujący siedliska suche, a w najbliższej mi okolicy takich nie ma...

Piękniste! U Ciebie to też wszystko lata Jarku...

Dziękuję Adamie, faktycznie na Podkarpaciu wciąż można cieszyć się sporą ilością interesujących gatunków owadów i oby tak dalej.

Po raz pierwszy obserwowałem ten gatunek dwa lata temu i od razu w sporych ilościach, w tym roku również pojawił się, ale w nieco mniej licznie - być może ocieplenie ostatnich lat w jakiś sposób przyczynia się do jego sukcesu, ale może to tylko jakaś fluktuacja - może ktoś ma aktualne dane na temat obecnego rozsiedlenia tego gatunku i jego kondycji w Polsce?

Z literatury, którą posiadam podam dane z ostatnich lat:

Pietrzyków k. Żar (Ziemia Lubuska) - 1995 r (A. Kokot, 2000)
Dolny Śląsk - (po 1950 roku) (A. Malkiewicz, 2003)
Rówina Opolska - 1996-2004 (T. Blaik, 2004).

Mnie też udało się spotkać z tym motylkiem. Złowiłem 1 okaz pod lampą w rafinerii Jedlicze. Teren silnie zdegradowany przemysłowo. Było to końcem czerwca tego roku. Poza tym jeden okaz także pod koniec czerwca znalazł się wieczorem u mnie na balkonie w Gorlicach. A co powiecie o innym miernikowcu ktorego obserwuję dosyć licznie na eksplorowanym przeze mnie terenie: Hypxystis pulviaria. Zlowiłem go w Jedliczu w podkarpackim oraz w Szymbarku i Pagorzynie w małopolskim. Pytanie to dotyczy także: Stegania cararia. Widziałem go w Leśniówce (podkarpackie) i w Szymbarku i w Gorlicach (małopolskie).

Hypoxystis pluviaria (Fabricius, 1787), bo o ten gatunek tutaj chodzi, jest wykazywany z ok. Jarosławia, mam kilka egz. w swoich zbiorach - raczej nieliczny...

Stegania cararia (Hübner, 1790) - u mnie nie spotykałem...

Stegania cararia - złowiłem 2 motyle niedaleko Głogowa Młp. w 2006r. Później tam już nie łowiłem więc nie wiem czy byłoby ich więcej. Z tego samego miejsca mam też ciekawego miernika Costaconvexa polygrammata.
H.pluviaria i A.selenaria nie łowiłem...

Ascotis selenaria - obserwacja z dzisiaj - 27.07.2008, godz. 23.15 - Podkarpacie, Markowa EA94...

Hypoxystis pluviaria- czy dobrze oznaczyłem?? Przyleciał mi do światła w sobotę... Zdaje mi sie że juz mnie parę razy odwiedził w tym roku, ale niemiałem aparatu...
PS.Coraz bliżej moich terenów się pan ociera Leśniówka jest zaledwie kilkanaście km. od mojego domu Od czasu do czasu tam bywam; przez Jedlicze przejerzdżałem wczoraj rowerem

Tak, to H.pluviaria. Masz tam teren Wojtku...

Kolejny osobnik Ascotis selenaria (Denis & Schiffermüller, 1775) - imago, Polska, Podkarpacie, Markowa EA94, 28.07.2008. Tym razem wydaje się, że to samica...

PS. ...a ten osobnik wygląda na samca - dane jw. - godz. ok. 23.00.

Tuż po północy pojawiło się kilka osobników A. selenaria - na poniższym zdj. wyjątkowo mały samiec - o ok. 1/3 mniejszy od osobników typowych.

Łącznie tej nocy obserwowałem 5 osobników tego gatunku.

2 okazy przy lampie- Bory Dolnośląskie, Tomisław, 20.07.08

Ascotis selenaria u mnie w Gorlicach jest dosyć pospolity. W środku terenów miejskich jest mocna biała lampa w otoczeniu innych, żółtych. Co noc obserwuję tam A.selenaria, czasem więcej niż jedenego osobnika. Wczorajszej nocy widziałem go także w Jedliczu i Leśniówce. Trzy dni temu w Radocynie.
Wojtku! Często zaglądam pod lampy w Jedliczu ponieważ tam pracuję, a dojeżdżam z Gorlic (55 km) więc też czasami zahaczam o Leśniówkę lub Długie. Może kiedyś zderzymy się siatkami pod jedną lampą. Kto wie...

No i jest!
Dzisiaj rano u mnie w robocie jeden okaz Ascotis selenaria na magazynie pod lampą.
No i jest następny rzadziol dla Imielina CA75. Widać, że ten rok jest bardzo dobry dla tego gatunku. Fotka po południu, bo nie mam sprzętu przy sobie.

Wg mnie to bardzo ciekawy gatunek ze względu na bardzo duże fluktuacje liczebności w różnych latach - Adam Malkiewicz w pracy "Ekspansje motyli na Dolnym Śląsku w okresie 1950-2003" (Przegl. Zool. XLVII) podaje, że do 1950 roku motyl ten znany był na Dolnym Śląsku z dwóch stanowisk, a w ostatnich latach znaleziono go na 6-ciu nowych stanowiskach i zwiększył liczebność.
Ciekawe jest, to co pisze o tym motylu Antoni Drozda w swej pracy "Fauna motyli okolic Raciborza" (Rocznik Przyroda 1) - łowił go w Ligocie Tworkowskiej przez wiele lat do światła, i pisze, że był to najliczniejszy! z rodzaju Boarmia (wtedy), zaś od 1958 roku nie pojawił się ani jeden okaz!

A propos przylepków - dorzucę jeszcze moje najmłodsze dziecko, okaz z hodowli, sprzed kilku dni, Peribatodes rhomboidaria.

Trafił się i mnie
Jakieś trzy dni temu jeden okaz na światło;

Ja też go złapałem ale w sierpniu 2004r.

W tym roku zaskoczył mnie wczesny pojaw A. selenaria - 20.05 już lata - na stacji benzynowej w Gniewczynie pod Przeworskiem spotkałem dwa samce.
Ale jak czytam w atlasie motyli - w sprzyjających okolicznościach fenologicznych spotykany jest nawet od I dekady maja

A 25.05.2009 pojawił się również w Markowej - także dwa osobniki

...właśnie mi jeden usiadł na schodach
Dodano:
Drugi godzinę później na drzwiach...

Ascotis selenaria złowiłem trzy dni temu w Puszczy kozienickiej - 1 okaz. Poza tym na tym stanowisku także złowiłem dwa okazy Stegania cararia. Do tego ostatniego motylka mam duże szczęście. W zasadzie obserwuję go pojedynczo podczas większości łowów na światło. Przyleciał mi także na Ponidziu pięć dni temu.

romanzamorski pisze:Ascotis selenaria złowiłem trzy dni temu w Puszczy kozienickiej - 1 okaz.

W jakim stanie był ten okaz? Ja złowiłem 4 VII w Ligocie Dolnej, dwa już mocno wytarte. Moje dotychczasowe obserwacje tego gatunku w woj. opolskim, przypadają na okres od 3 dek. VI do 3 dek. VII. Dane te (mam kilka okazów, z kilkunastu lat) przemawiają raczej za zasadniczą jednopokoleniowością.

romanzamorski pisze:Poza tym na tym stanowisku także złowiłem dwa okazy Stegania cararia. Do tego ostatniego motylka mam duże szczęście. W zasadzie obserwuję go pojedynczo podczas większości łowów na światło. Przyleciał mi także na Ponidziu pięć dni temu.

S. cararia jeszcze kilkanaście lat temu był sporą rzadkością. Obecnie, na Opolszczyźnie ma co najmniej kilkanaście kwadratów UTM, i miejscami bywa licznie łowiony. W ostatnim czasie, wraz z A. selenaria, należy do grupy kilkudziesięciu wyraźnie ekspansywnych gatunków motyli na Śląsku.

Okaz Ascotis selenaria złowiony w Puszczy Kozienickiej był mocno wytarty. Jednak z tą jednopokoleniowością bym polemizował. W zeszłym roku łowiłem tego motylka na początku sierpnia.
Jedlicze (EA40) - 04.VIII.2008
Siary k. Gorlic (EV09) - 05.VIII.2008
Leśniówka k. Jedlicza (EV49) - 08.VIII.2008
Wszystkie okazy świeże. Ponadto świeży bardzo duży okaz z połowy lipca
Pagorzyna (EA20) - 12.VII.2008
Pozdrawiam.

Mój okaz z końca lipca ubiegłego roku (rozpoczynający ten temat) też był świeżo wylęgły. Sądzę, że na południu Polski gatunek ten miewa drugie pokolenie (podobnie jak w Czechach).

Musiałem niejasno się wyrazić. Mam 7 stwierdzeń A. selenaria i tylko 1 okaz z trzeciej dekady lipca ewentualnie podpadający pod 2. generację (ale nie na pewno), pozostałe, wcześniejsze na pewno nie należą do drugiego pokolenia. Z moich obserwacji wynika, że zasadnicze pokolenie motyli (celowo nie piszę pierwsze, bo sądzę, że przeważnie jest jedno) trwa do ok. połowy lipca (moje dwie najpóźniejsze daty to 8 i 23 VII), na co pośrednio wskazują również ostatnie obserwacje tegoroczne. Wasze, świeże okazy z końca lipca zapewne należą już do 2 generacji motyli, a tym bardziej te sierpniowe. Interesujące jest, czy gatunek daje drugie pokolenie motyli na południu Polski względnie regularnie, czy tylko sporadycznie. Wg mnie, w grę wchodzi raczej ta druga ewentualność, przy sprzyjającym lecie. Patrząc na rekordy zamieszczone w tym temacie, to taka sytuacja miała miejsce w latach 2004 i 2008.

Moje przypuszczenia związane z występowaniem H. pluviaria na moim terenie potwierdziły się. Mimo, że do światła nie łapałem, w kilku miejscach udało mi się go spotkać. Ostatnio- dziś, okolice Dukli...

plasticonoband pisze:Musiałem niejasno się wyrazić. Mam 7 stwierdzeń A. selenaria i tylko 1 okaz z trzeciej dekady lipca ewentualnie podpadający pod 2. generację (ale nie na pewno), pozostałe, wcześniejsze na pewno nie należą do drugiego pokolenia. Z moich obserwacji wynika, że zasadnicze pokolenie motyli (celowo nie piszę pierwsze, bo sądzę, że przeważnie jest jedno) trwa do ok. połowy lipca (moje dwie najpóźniejsze daty to 8 i 23 VII), na co pośrednio wskazują również ostatnie obserwacje tegoroczne. Wasze, świeże okazy z końca lipca zapewne należą już do 2 generacji motyli, a tym bardziej te sierpniowe. Interesujące jest, czy gatunek daje drugie pokolenie motyli na południu Polski względnie regularnie, czy tylko sporadycznie. Wg mnie, w grę wchodzi raczej ta druga ewentualność, przy sprzyjającym lecie. Patrząc na rekordy zamieszczone w tym temacie, to taka sytuacja miała miejsce w latach 2004 i 2008.

Do Waszych obserwacji tego gatunku dołączam też moje z wielkopolski...
Również z ubiegłego 2008 roku, który jak widać był wyjątkowo przychylny dla tego gatunku!
Jeden egz. złowiłem na podmokłej łące pod Lesznem 7.VII.2008, a dwa kolejne w okolicach Międzychodu 1.VIII.2008 całkiem świeże - więc to już raczej drugie pokolenie...to już w środowisku muraw kserotermicznych.
Z tego można wnioskować ,że drugie pokolenie dają również dalej na północ...
Lecz dalsze wnioski pozostawiam Wam!

Do tych ciekawych miernikowców mogę jeszcze dorzucić Costaconvexa polygrammata; spotkany 19 IV w polach, 3 km. od mojego domu. Co do H. pluviaria, ostatnio udało mi się natrafiić na bardzo mocne stanowisko; na łące niedaleko domu, w ciągu 15 min. spotkałem ok. 20 szt.

13.08.2009 - świeży okaz A. selenaria - Podkarpacie, Sonina EA93 - na ścianie budynku niedaleko rzeczki.

Jak widać lata od maja do sierpnia - w dwóch pokoleniach - przynajmniej na południu Polski...

Gatunek bardzo ciekawy i zmienny. Warto spróbować hodowli, bo każdy okaz tu inaczej wygląda.

Trzy dni temu złowiłem czysty okaz Ascotis selenaria w Jedliczu. Obserwowałem ich więcej. Ewidentnie II pokolenie.

Tym razem poj. okaz wypatrzony w trawie - Markowa 14.08.2009.

Ja przedwczoraj również obserwowałem selenarię przy świetle. Nie był biały, jak poprzednie obserwowane, tylko żółtawy. Zdjęcia postaram się wrzucić przy następnej okazji.

Uzupełnię ten wątek o fotografię gąsienicy Ascotis selenaria, odnalezionej wczoraj w naturze...

Zdjęcie wykonane w warunkach domowych - gąsieniczka wylądowała w hodowlarce

PS. gąsienicę odnalazłem na ozdobnej odmianie astra gawędki (Aster amellus), żerowała w górnej części rośliny, tuż poniżej kwiatostanów.

Gąsienica osiągnęła 5,5 cm długości - mając do wyboru kilka roślin żywicielskich preferuje czarny bez (Sambucus nigra L.), a przy jego braku przerzuca się na astra gawędkę...

PS. okazuje się, że gatunek ten może być groźnym szkodnikiem roślin uprawnych i ma ogromną bibliografię z tego powodu: The measuring worm of giant looper, Boarmia (Ascotis) selenaria, is an important pest of three commercial crops: avocado in Israel, coffee in Kenya, and tea in Georgia. The pest has caused severe damage to oranges in South Africa, peanuts in Madagascar, alfalfa in Hungary, apples and pecans in Israel and lemons in Sicily.
M. Wysoki (1982) Phytoparasitica 10(1): 65-70

Gąsienica przestała żerować 26.09. - potrzebowała 4 dni aby wytworzyć poczwarkę 30.09. Mam nadzieję, że doczekam się imago

Odświeżę trochę temat; przez ostatnie dni A. selenaria wpadł mi dwa razy pod ekran.
Jestem ciekawy dwóch innych gatunków;
Artiora evonymaria- jednego zauważyłem kilka dni temu w domu
Perizoma lugdunaria- kilka razy spotkany w tym roku; ostatnio 10 VIII
jak z nimi jest u Was?

Wiem, że A. evonymaria łowią Koledzy w woj. dolnośląskim, może Tawulec będzie miał więcej informacji. W woj. opolskim go nie trafiłem.
O P. lugdunaria już trochę było na Forum. Występuje lokalnie, bo i roślina pokarmowa gąsienic zbyt częsta nie jest. Na Opolszczyźnie znam dwa stanowiska tego gatunku.

Mocno uszkodzonego osobnika Ascotis selenaria (DENIS & SCHIFFERMÜLLER, 1775) wczoraj zciągnąłem z maski samochodu - podwójny pech - niestety zginął zupełnie bezsensownie i dodatkowo nie wiadomo nawet gdzie go spotkało to nieszczęście

Osobiście evonnymarii nigdy nie łowiłem, natomiast wiem, że występuje umiarkowanie licznie w okolicach Wrocławia.

Wojtku! Obserwujesz bardzo ciekawe motyle. Może warto te obserwacje zamieścić na www.lepidoptera.eu ?

Wygląda jak Ascotis selenaria. Zdjęcie zrobione 13.06 koło miejscowości Malcanów na Mazowszu kwadrat EC27
Piotr

Piotrze, to Peribatodes rhomboidaria.

...u siebie w wiosce mieliśmy wykazany jeden okaz chyba w roku 1998,przez ostatni tydzień odłowiłem cztery okazy A.selenaria,prawdopodobnie drugie pokolenie...co ciekawe temperatura w noce w które odławiałem okazy nie przekraczała 10 st.C i wszystkie pojawiały się między 23 a 24-tą ...czy zauważał ,ktoś podobną zależność jeśli chodzi o temperaturę i porę lotu?
Pozdrawiam Rafał.

romanzamorski pisze:Może warto te obserwacje zamieścić na http://www.lepidoptera.eu ?

Wykonano

Co do tematu, 16 lub 17 VIII miałem A. selenaria przy świetle; przyleciał tuż po zmierzchu i tuż przed burzą.

W tym roku jest wyjątkowo liczny, obserwowałem z Adamem Malkiewiczem ponad 30 osobników na jednym stanowisku.

Wreszcie zaczynam rozumieć dlaczego ten gatunek jest obecnie tak liczny - odnalazłem sporo gąsienic na bylicy, w najbliższej okolicy są dosłownie wszędzie

Przy okazji na zdjęciu Piotra jest najzwyklejszy Hypomecis punctinalis, a nie P. rhomboidaria

Wydaje się, że samice A. selenaria składają jajka pojedynczo - na konkretnej bylicy nie znalazłem nigdy więcej niż jedną gąsieniczkę tego gatunku, za to często gąsienice żerują wspólnie z innymi gatunkami np.: A. gamma, Cucullia spp. (viewtopic.php?f=24&t=15548), Biston betularia, Ostrinia nubilalis (ta w łodygach - viewtopic.php?f=26&t=15494) ect.

Gąsienice Ascotis selenaria mogą przybierać, podobnie jak gąsienice wielu innych gatunków miernikowców, różne formy barwne - dzisiaj przytrafiła mi się taka na bylicy, a na komosie kilka tradycyjnie jasnozielonych

Wzmiankowana wyżej zielona gąsienica żerująca na komosie.

Po kolejnej lince...

Wojtek Guzik pisze:Odświeżę trochę temat; przez ostatnie dni A. selenaria wpadł mi dwa razy pod ekran.
Jestem ciekawy dwóch innych gatunków;
Artiora evonymaria- jednego zauważyłem kilka dni temu w domu
Perizoma lugdunaria- kilka razy spotkany w tym roku; ostatnio 10 VIII
jak z nimi jest u Was?

A.evonymaria- motyle pojedynczo spotykane w Poznaniu i najbliższej okolicy,natomiast gąsienice lokalnie liczne.
P.lugnuaria-gąsienice zbierałem w Hrebennym,motyle spotkałem zaledwie na 5 stanowiskach:Bircza,Poznań-Sołacz,Bolechowo ad Murowana Goślina i Bielinek nad Odrą,po 1 ex. przy świetle.

Artiora evonymaria (Denis & Schiffermüller, 1775) http://www.lepidoptera.eu/records/Speci ... fullview=1
Muszę przyznać, że to jeden z moich ulubionych gatunków, ale rzeczywiście niezbyt często spotykany

Stanowiska: Fotki od lewej strony - okolice Gubina, Sromowce Niżne, jeszcze 14.IX., Bilelinek nad Odrą. W Polce północno-zachodniej spotykałem wyłącznie motyle o wyraźnie mniej kontrastowym wzorze.

Pozwoliłem sobie przerobić Twoją fotkę do bardziej naturalnych kolorów aby lepiej uwidocznić cechy różniące poszczególne osobniki.(Wyeliminowałem odcień czerwony)

Henryk Brzezina pisze:Pozwoliłem sobie przerobić Twoją fotkę do bardziej naturalnych kolorów aby lepiej uwidocznić cechy różniące poszczególne osobniki.(Wyeliminowałem odcień czerwony)

DSCF0826.jpg

Dzięki,dopiero uczę się.

Dzisiaj - 18.08.2011 - [EA84] - obserwowałem swieżą samicę siedzącą w trawie - niebawem można będzie odnajdywać gąsienice drugiego pokolenia, a może już je ktoś obserwował?

Słowo się rzekło - młoda gąsieniczka na szałwi lekarskiej (Salvia officinalis L.) - [EA94], 02.09.2011.
Jeżeli kogoś interesują rośliny na jakich obserwowałem ten gatunek - chętnie służę informacjami...

Gąsienica na szałwi nadal żeruje (15.09.2011) i robi to w dość ciekawy sposób - nadgryzła ok. dwudzieścia blaszek liściowych, przy czym pędy szczytowe rośliny są niemal nienaruszone, a żerowanie obecnie koncentruje się na najniżej położonych, starych liściach.

Sezon ascotisowy można uznać za otwarty - 06.05.2012 EA94 - a kiedyś zdziwiło mnie "wczesne" pojawienie się tego gatunku 20 maja...

I kolejny wczesny osobnik...

Zmienność ubarwienia u tego gatunku jest spora - te motyle przyleciały jednej z ostatnich nocy...

Nie chce mi się wierzyć, że w innych miejscach Polski A. selenaria jest gatunkiem rzadko spotykanym. Ja praktycznie już nie zbieram go z ekranu- codziennie przylatuje po kilka motyli...

Rzeczywiście loty Ascotis selenaria w pełni - a tu spora już gąsienica tego gatunku dewastuje nam ogródek, a dokładniej wilca purpurowego (Ipomoea purpurea (L.) Roth) mojej żony

Przez moment obawiałem się, że wrześniowe ascotisy nie pojawia się w tym sezonie, ale jednak są - imago 04.09.2012 - Husów.
Ponadto w Markowej - 05.09.2012 - odnalazłem gąsienicę żerującą na malwie różowej.

Ta gąsienica, żerująca na lucernie siewnej 15.10.2012 roku jest jak dotychczas najpóźniej przeze mnie obserwowaną larwą A. selenaria, z jaką kiedykolwiek miałem przyjemność się spotkać - EA94.

W 2013 roku można było zauważyć wyraźną ekspansję tego gatunku w kierunku północnym. Marek Hołowiński stwierdził go u siebie na Polesiu a u nas stwierdziliśmy go na dwóch stanowiskach: Mielnik - trzy okazy oraz Huszlew - dwa okazy.

Na Polesiu stwierdziłem ten gatunek w 2012 roku.
viewtopic.php?f=823&t=22279&hilit=Ascotis+selenaria
W 2013 miałem go już praktycznie na wszystkich stanowiskach, zarówno w lasach jak i na terenach otwartych.

Dobrze wtedy napisałem, że my łowimy takie gatunki rok po Tobie i to się sprawdza

Dowiedziałem sie też przed chwilą, że ekspansja tego gatunku na północ idzie szybciej niż myślałem:
19.06.2012 r. Szczypiorno, A. Lenart - 1 exx.

W tym sezonie pierwszy widziany przeze mnie w Markowej osobnik A. selenaria pojawił się stosunkowo późno, bo 1 czerwca, wcześniej jednak koledzy odnotowali go w innych punktach Podkarpacia...

Sierpniowe selenarie dopisują (EA94 - 24 i 25.08.2016), czekam na wrzesień

P.S. ciekawie kontrastowo ubarwiony niewielki samiec sprzed chwili...

Początek września - 03/04.09.2016, EA94...

08/09.09.2016 - EA94 Markowa - 1 osobnik do UV...

10/11.09.2016 - jw.

Nie jestem pewien, ale wygląda na to, że to też gąsienica Ascotis selenaria - co Wy na to?

Takiej formy barwnej jeszcze nie odnotowałem

Żerowała na wilcu trójbarwnym przy południowej ścianie garażu (07.10.2016 EA94)...

Ja widzę Xanthorhoe sp.