Polskie Forum Entomologiczne

Chciałbym się coś dowiedzieć na temat występowania gatunku Abax carinatus. Czytałem, że jest to gatunek górski i podgórski, a jednak udało mi się znaleźć daleko na nizinach... Czy jest to jakaś rzadkość???

Rzuć okiem do nr 1-2 WE z 2001.

Paweł

Rzeczywiście większość stanowisk tego gatunku zlokalizowana jest w południowej części kraju i tam notowany jest dość często, ale w ostatnich trzydziestu latach znajdowany był również na nizinach, między innymi w okolicach Poznania i Bydgoszczy. Ciekawe, gdzie Ty go znalazłeś (domyślam się, że w okolicach Białowieży). Na podstawie tych znalezisk można sądzić, że A. carinatus jest obecnie w ekspansji w kierunku północnym, tym bardziej, że znane są również jego czynne stanowiska z Wyniesienia Łódzkiego i Niziny Mazowieckiej. Na nizinach spotyka się go rzadko.

No właśnie, spędzając kiedyś upojną noc z tutejszym leśniczym ("upojną"od upojenia alk. oczywiście) powiedział mi on że w niedalekiej przeszłości prowadzono badania nad chrząszczami Rezerwatu Jodłowego "Łaznów" w leśnictwie Rokiciny (DC12). Badania te prowadził bodajże były Wojewódzki Konserwator Przyrody którego nazwiska niestety nie pamiętam (% ) . Okazało się że kiedy przedstawił on wyniki badań, wielu specom trudno było w nie uwierzyć gdyż wykazał on parę gatunków typowo górskich których być tu nie powinno. Jak wiadomo entomologiem nie jestem więc i tematu nie zgłębiałem choć miałem chęć poznać choćby co to za gatunki. Niestety, pierw jakoś brakło czasu a potem wyleciało mi to z głowy i dopiero ten wątek mi o tym przypomniał.
Pozdrawiam, Witek.

Muchówek uważanych za górskie w rez. Łaznów też kilka gatunków już złapano więc coś w tym musi być:)

prosty przykład: Oxytyrea funesta niegdyś typowy górski chrząszcz z rodz. Scarabaeidae, a teraz prawie wszędzie pospolity( nizina podlaska). Niedługo wszystkie gat. przemieszczą sie na północ...He he to pewnie przez ocieplenie klimatu...
Pozdrawiam Hubert

Hubert Jakoniuk pisze:prosty przykład: Oxytyrea funesta

No u "mnie" jest na pewno.

Hubert Jakoniuk pisze:He he to pewnie przez ocieplenie klimatu...

No no, jak spojrzeć za okno to na stówę

więc coś w tym musi być

Wydaje mi się, że wytłumaczenie tego faktu nie jest zbyt skomplikowane. Przecież owady występują w terenach górzystych nie dlatego, że lubią sobie polatać nad zboczami w górę i w dół . Decydują o tym określone preferencje (temperatura, roślinność i t.p.). Jeśli znajdują takie warunki na nizinach, to też tam będą występowały. "Typowo górski" gatunek, według naszego mniemania, jakim jest niepylak apollo, w Skandynawii lata na nizinach (nawet blisko morza). Można jednak się zastanawiać, czy wspomniane powyżej gatunki występowały w terenach nizinnych już wcześniej, ale nie były zauważane ze względu na rzadkość, czy też nastąpiło zasiedlenie tych biotopów niedawno, np wraz ze wzrostem przypadkowej migracji (znaczny rozwój transportu - co pozwala niektórym gatunkom na migracje na znaczne odległości).

Tak, bardzo słuszna uwaga. Też się nad tym zastanawiałem, ale zagadki dotąd nie rozwiązałem. Nawet nie mam pomysłu, jak się do tego zabrać .

Jeśli chodzi o Abax carinatus to może rzeka Bug być taka przyczyna migracji na północ (w moim przypadku). Jak Bug wylewa ściąga ze sobą wszystko z zalanych terenów i niesie na północ, i taki owad plynie sobie na jakiejś kłodzie, aż zaczepi się o brzeg. Bug bierze swój początewk na wyżynach na ukrainie, tam gdzie naturalnie on występuje na południu. Ale raczej ocieplenie klimatu jest jednak bardziej odpowiednią hipotezą....

Hubert Jakoniuk pisze: Ale raczej ocieplenie klimatu jest jednak bardziej odpowiednią hipotezą....

Nie do końca się z tym zgodzę, wiele gatunków dlatego w naszej części Europy jest górska gdyż jest właśnie chłodolubna, góry mają zupełnie inny mikroklimat niż tereny nizinne. Zwróćcie uwagę na wszystkie gatunki borealno-górskie, północ i właśnie góry, bo na nizinach jest dla nich za ciepło, tu właściwie powinny ustępować na swych stanowiskach w miarę ocieplania się klimatu.
Co innego gatunki idące z południa i rozszerzające swój zasięg w związku z ociepleniem klimatu, one nie są typowo gat. górskimi w Europie środkowej, przechodzą szlakami migracyjnymi poprzez przełęcze z południa Europy, zatrzymują się czasem w górach (stąd możemy myśleć, że są u nas górskie) ale trzymają się niższych położeń a w swym głównym zasięgu na południu ich związek z górami jest żaden.

Co do Oxytyrea funesta: jest i był bardzo pospolity na niżowej Ukrainie. Jego zasięg się zmienia (tętni). Był rzadkością na Białorusi przed 20-15 lat - teraz pospolity na południu i w centrum.
Abax carinatus z Białowieży - może sprawdzić jeszcze raz etyketę i oznaczenie? Coś przypominam, oznaczałem dal prof. Gutowskiego w Warszawie, lecz to było w dużym pośpiechu i bez optyki. Okazy były brudne. Trzeba sprawdzić jeszcze raz.