Polskie Forum Entomologiczne

Przed godziną do lampy rtęciowo-żarowej przyleciała mi modliszka Ma około 6-6.5 cm , jest chuda , zielona , brzeg odwłoku (bądź skrzydeł) czerwony , oczy małe , czarne .Czy jest to mantis religiosa
A może komuś uciekła z hodowli? W prawdzie sąsiad kiedyś przyniósł mi modliszkę , ale była grubsza...
Z góry dziękuję za odpowiedzi

Pozdrawiam
Wojtek

To powinna być religiosa. Sporo jej w naszych stronach. Poszukaj na pobliskich kserotermach w kępkach trawy... Tylko patrz uważnie bo ciężko na początku je zauważyć :]
pozdr

szczesciarze ... ja "od wczesnej młodości" łaże po łąkach i polach... a mantis religiose widzialem tylko na krymie....

http://www.iop.krakow.pl/pckz/opis.asp?id=26&je=pl

znalazłem taką mapkę ..może nie ma sie czemu dziwić

W okolicach Krosna jest przynajmniej kilka bardzo dobrych stanowisk, gdzie można zaobserwować kilkanaście modliszek na godzinę, tak więc zapewne była to nasza rodzima religiosa. Widziałem zresztą w tamtych okolicach kilka dni temu postacie dojrzałe i jedną larwę samca tuż przed ostatnim linieniem. Samce są płochliwe (i mają powód - taki stres przy seksie   ) ale samice idą na żywioł i jeżeli ktoś ma w zwyczaju nosić pęsetę w teren może je nakarmić muchą albo konikiem polnym - ale widok  .
Poniżej nocne zdjęcie - robione mini kompaktem przy świetle czołówki (i lampy błyskowej), więc może niezbyt artystyczne, ale do dokumentacji wystarczy.

 - a ja dzisiaj na porannym sikaniu psa złapałem religiosę w Jarosławiu. Tuż obok są "kserotermiczne" pozostałości poligonowe i kilkanaście lat temu kolega też łapał w tym miejscu modlichę. Oj, klimat nam się zmienia. Ciekawe jakie nowości w składzie fauny chrząszczy i motyli nam szykuje ?
A panienka zeżre kilka much dla zaokrąglenia się w bioderkach i z powrotem na trawę poleci.
Mazep

w woj świetokrzxyskim również jest m religiosa.

stwierdzona w okolicach ostrowca św, skarżyska kamiennej i na ponidziu m.in. w okolicach staszowa

[ Dodano: 20-08-2007, 13:35 ]
w tym roku moi koledzy ja wykazywali (członkowie TBOP- m.in B Sępioł, i Roman Maniarski i chyba P Wilniewczyc)

Zdjęcie krośnieńskiej modliszki...

Drodzy Koledzy
Modliszka nie występuje już tylko w pd-wsch Polsce ale także na Śląsku.
Dwa stanowiska z Opolszczyzny są już faktem  
Chyba jednak sie ociepla gdyż miejsca znalezienia nie są jakoś typowo kserotermiczne.

Publikacja niebawem

pozdrawiam

a ja dziś w centrum miasta, prawie zero zieleniny - na murze siedziała sobie modlicha - to następna już w ciągu niewielu dni, jaką spotkałem w Jarosławiu Oj ociepla nam się klimat, ociepla

Witam kolegów .

Znalazłem stanowisko Mantis religiosa czyli modliszki , czy w związku z tym powinienem
się z kimś tą informacją podzielić np. z jakąś instytucją ?

Może można gdzieś znaleźć dokładną mapę z naniesionymi stanowiskami modliszki ?

http://www.iop.krakow.pl/pckz/opis.asp?id=26&je=pl
http://www.iop.krakow.pl/iop/iop.asp?0201

Instytu Ochrony Przyrody PAN
Al. A. Mickiewicza 33, 31-120 Kraków
kontakt:
http://www.iop.krakow.pl/iop/iop.asp?0104

Mantis religiosa stała się bardzo często spotykanym owadem, zwłaszcza w rejonie gdzie mieszkasz. Prawdę powiedziawszy o tej porze, tzn od drugiej połowy sierpnia imagines M.religiosa sa często spotykane.
Owad to piękny i aż serce rośnie że populacja się wzmacnia, ale nie przypuszczam żeby obserwacja jeśli pochodzi z okolic Stalowej Woli-Tarnobrzega- Janowa Lubelskiego kogoś zainteresowała, chociaż mogę się mylić. W tym roku tzn 2 tygodnie temu spotykałem nawet samce M.religiosa, co świadczy zdaje się o tym że populacja ma się nieźle.....
pozdrawiam

Oczywiście obserwacja i zdjęcie pochodzi z okolic Janowa . Jeżeli faktycznie jest  w moim rejonie dość liczna , to należało by dać spokój temu tematowi . Niemniej jednak spotkanie do najczęstszych nie należy i jest raczej ograniczone do niewielkich  miejsc   , w których można zobaczyć modliszki .

A Jeśli chodzi o mnie, to moja pierwsza modliszka w życiu i chociaż bywam często w tym rejonie nigdy wcześniej ich tam nie obserwowałem.

Dzisiaj obserwowałem samca pod moim domem:D

Byłem dzisiaj w tym samym miejscu i rzeczywiście musi być ich sporo na długości ok. 50m
nie schodząc z piaszczystej drogi  widziałem trzy osobniki nie były płochliwe
powiedziałbym , że wcale się nie boją , mogłem obok nich chodzić robić zdjęcia a nawet delikatnie przesunąć palcem kilka centymetrów a one wcale nie uciekały.
Troszkę to źle , drogą jeżdżą samochody i traktory więc mogą być straty .

pozdrawiam

Zawsze są jakieś traty nie do uniknięcia, ale natura sobie jakoś poradzi

Bardzo lubię modliszki.To jeden z moich ulubionych owadów.

ja nigdy nie widziałem w naturze....  :/

Na ile są to stanowiska naturalne a na ile jest możliwe, że spotykane osobniki pochodzą z hodowli - wypuszczone lub przypadkowo zawleczone? Zwłaszcza spotkane w centrum miasta. Być może jest coś na ten temat w literaturze?
Pozdrawiam

To ciekawe. Z tego, co pamiętam to Mantis religiosa ma kilka podgatunków. Na zachodzie Polski powinien być inny podgatunek niż na wschodzie. Czy ktoś próbował oznaczać, są okazy czy tylko fotki? Jeżeli to ten sam podgatunek, co na wschodzie to można przypuszczać jedynie zawleczenie.

tym "centrum miasta" to tak się nie przejmujmy. Jarosław to dziura 40 tysięczna i gdziekolwiek nie szpulnie się beretem (z antenką, bo to i lotność lepsza) to w chaszcze wpadnie. Modliszki u nas były obserwowane z tego co ja wiem, to od przynajmniej 20 lat. Były cały czas, ja jeno się podnieciwszy, bo sam zoczyłem oną femme fatale. Z hodowli takoż i nie są, bo mam je za tzw. płotem....podnoszę wzrok znad klawikordu i widzę tzw. błonia - stareeeeńki poligon, kseroterm a na nim śmierć niesie Mantis. A przy okazji.....tam NA PEWNO są Dorcadiony.
Pa

Witajcie!
Dotarłam na to forum szukając sobie info o modliszkach, które właśnie mnie zafascynowały.
Ja - całkiem zielona (prawie jak one) wymyśliłam, że chciałabym poobserwować je w ich środowisku. Przeczytałam parę postów, tu na forum, i mam w zwiąku  z tym pytań kilka:
- gdzie? mniej wiecej rzeszowskie taak? chciałabym gdzieś wyruszyć, żeby chociaż móc mieć nikłą nadzieję że modliszkowaty cień dostrzegę.
- kiedy?
- no i jak? w obserwowaniu owadów to żadnej wprawy nie mam. Tyle tylko, że kiedyś mrówki w parku xD

Skoro Cię tak zafascynowały to polecam zakup jakiejś Sphodromantis i jej hodowla. Taka hodowla dostarczy na pewno wielu wrażeń a i satysfakcja będzie większa.  JEsli chodzi o nasza Mantis to spotkanie jej w terenie jest naprawdę trudne, najczęściej znajduje się je przypadkowo.

Na jednej z kseroterm w Lasach Sobiborskich miałem okazję obserwować to piękne zwierzę.  Żywej modliszki w naturze dotychczas jeszcze nie widziałem.

fajny stwór, to fakt. U mnie w centrum Jarosławia, na trawniku osiedlowym w tamtym roku widziałem 2 sztuki. Robią wrażenie  w naszej faunie, to fakt.

U mnie jeszcze na żywo nie widziałem, ale miałem doniesienie o kokonie. Muszę się wybrać na taką fajną polankę w celu obserwacji. Byłem dzisiaj na tej polance, ale rozglądałem się bardziej za kózkami, ale widziałem tygrzyka paskowanego.

Oddam 10tys. tygrzyków z łąki obok mojego osiedla za jedną modliszkę I tak tygrzyków zostanie jeszcze 90tys. Fajna obserwacja. Ciekawe jak to jest z zasięgiem? Czy te ciepłe, wcześniejsze zimy jakoś wpłynęły na jego poszerzenie? W okolicach Łodzi nigdy jeszcze nie obserwowałem modliszek w naturze. Ale może za parę lat?

Mi kilka lat temu uciekl pies i wrocil z taka w pysku  szkoda ze nie mam fotek albo okazu ale chroniony to moze nawet lepiej. Czy byla juz notowana w okolicach Wolomina/Radzymina?

W 2006r. przyleciała mi samica do ekranu (w lesie) w Głogowie Młp. Patrzyłem się wtedy na ekran i osłupiałem - piękny widok. Tydzień później widziałem samca w Rzeszowie.

Modliszki z okolic Łańcuta - 24 września br.

Witam
Rozmawiałem w tym roku z prof. Lianą o naszej modliszce i o nowych stanowiskach w kraju. Prof. Liana miała wątpliwości, czy jest możliwa tak szybka dyspersja obserwowana w ostatnich latach. Postawiła dwie hipotezy. Pierwsza - to, że gatunek ten występował już wcześniej na tych stanowiskach, tylko był mniej liczny i dlatego nie obserwowany. Druga - (jak teoria spiskowa ) - modliszka (w niektórych przypadkach) była celowo przenoszona przez ludzi na nowe stanowiska. Przyznam się, że byłem nieco zaskoczony tym stwierdzeniem, ale kto wie??? Co by nie było, jest faktem, że Mantis religiosa jest częściej obserwowana, niż 20 lat temu. Świadczą też o tym obserwacje moich studentów, a także propozycje prac magisterskich z ich strony dotyczące właśnie modliszki.
Pozdrawiam

Ja mam trzecią teorię  
Jaś kupił modliszkę i hodował ją w terrarium, ale Mama Jasia brzydziła się tego 'robactwa', więc pod nieobecność Jasia, Mama 'zwróciła 'jej wolność. Może to Mama Jasia występuje 'pospolicie' w naszym kraju, co równoczesne jest z ekspansją modliszek    
Kotki i pieski jakoś przeżywają takie potraktowanie, to może i ten owad to przeżył  

Mama Jasia jak i sam Jaś pewnie nie wiedzieli że gatunek ten w Polsce jest chroniony. Poza tym sporo takich "mam Jasia" musiałoby być przy założeniu że modliszki rozmnażają się płciowo.

Wczoraj trafiła sie jedna samica Mantis religosa na nowym stanowisku okolic Ostrowca Św.),miło:))

Karkołomna teoria, raczej ze sfery pobożnych życzeń, na Nizinie Sandomierskiej jest bardziej pospolita niż się może wydawać, spotykana praktycznie wszędzie. Wydaje mi się że wzrósł stopień uświadomienia i dostępność informacji i zaczęto ja dopiero wykazywać a ona w różnym nasileniu populacji była i będzie. Ba w tym roku okazało się że nawet w Bieszczadach jest jej pełno.

Przemku
Też tak uważam. I sądzę, że pierwsza hipoteza prof. Liany jest prawdziwa. Poza tym rozwój internetu, dostępność informacji, a także nasze Forum  zrobiło swoje. Więcej osób tym się interesuje i stąd nowe stanowiska. Uwzględniając historyczne dane - to modliszka była w Polsce jeszcze bardziej rozpowszechniona niż obecnie.

Witam,
Znalazłam wczoraj na moim tarasie owada, który przypominał modliszkę, ale czytam w necie, że ona a moim terenie nie występuje (woj. podlaskie). Proszę o informacje. Zdjęcia niestety nie najlepsze wyszły.

Tak, to modliszka. Nie jestem w stanie Ci pomóc, czy rodzima Mantis religiosa, czy jakiś uciekinier z hodowli terrarystycznej.

Jak dla mnie to samiec naszego krajowego gatunku. Jaka to konkretnie miejscowość?

Okolice Białowieży

Skoro w zalewie zegrzyńskim są piranie, a w jeziorku czerniakowskim (czy którymś innym warszawskim - nie pamiętam teraz) - egzotyczne żółwie, to równie dobrze mogą to być modliszki wypuszczane po przywiezieniu z południa Europy. Ta druga teoria wcale nie jest bezpodstawna.

No to chyba ciekawe, bo akurat ten obszar jest dość dobrze przebadany pod względem entomologicznym. Nie znam najnowszych doniesień - to może być pierwsze.

Co prawda nasza modliszka jest w ekspansji ale najwyżej ostatnio spotykana jest w Nadleśnictwie Mogielnica, gdzieś w okolicach Grójca i w Puszczy Kozienickiej. Z okolic Białowieży raczej nie wykazywana. To wymaga zbadania skąd się wziął ten osobnik w tamtym miejscu   .

Osobnik to forma brązowa Mantis religiosa i czas jej pojawu też się zgadza.  Też ją widywałem (w swoich okolicach skąd pochodzę) w tym roku jeszcze z końcem września, gdzie w sierpniu była liczna. Gatunek wyraźnie przesuwa się na północ z południa. Przez teren północno - wschodni województwa świętokrzyskiego przesunęla się gdzieś w okolicach 2004 roku. Minęło kilka lat i jak narazie mamy ją jakieś około 50 km od Warszawy.

Białowieża? No to ją zagoniło!
Z tego co mi wiadomo najdalej wysuniętym stanowiskiem w Polsce (historycznym bo chyba z początku XVIII w.) były okolice Warszawy. Ponadto w literaturze mówi o 55° jako maksymalnym zasięgu modliszki - pokrywa się to mniej więcej z izotermą lipca. Tak więc ciekawe to. Być może druga hipoteza Pani profesor Liany jest prawdziwa? Pamiętajmy o jednym. Mantis religiosa jest w Polsce objęta ochroną prawną (dotyczy go wiele zakazów z rozporządzenia), nie ważne czy to nasz rodzimy podgatunek - M. r. polonica, czy przywieziony z Chorwacji, Słowacji czy ze Stanów - bo i tam występuje - kazdy jest chroniony. Mimo występowania 9 podgatunków (chyba że jest wyodrębnionych już więcej?) minister nie wyróżnił naszego.
Pozdrawiam!

Ja próbuje znaleźć modliszkę od 8 lat i nic! Słyszałem o występowaniu ich w Lubaczowie nad rzeką(Lubaczówką). Są tam pola nie użytkowane tyle, że koszone co rok. Może w przyszłym roku mi się uda  

Podpinam sie pod wątek
Dzisiaj tato natrafił na modliszke chyba zwyczajną na kopalni w górażdzach,2os siedziały w budynku.przywiozł mi ja a po sfotografowaniu trafiła spowrotem w pobliże miejsca znalezienia(nie do budynku )

Ostatniej nocy pojawiła się na ekranie. Spacerowała po nim przez kilka godzin do końca odłowów. Świeciłem w Orchówku na stanowisku o którym pisałem w tym temacie 1 sierpnia 2010 roku.

twoja modliszka chyba niedużo już ma życia przed sobą, bo ma czarne oczy. Podobno jest to objawem starzenia się owada - mówili mi o tym hodowcy jak i sam to zauwazylem.

Nie wiem, czy zauważyliście ale Górażdże są na Opolszczyźnie.
W roku 2010 ukazała sie moja praca: Mantis religiosa religiosa (Linnaeus, 1758) (Mantodea) w Polsce. Acta entomologica silesiana. Vol. 18, 2010: 5-7.
Podaję w niej stanowisko z Opole – Grudzice (UTM-YS01).
W ub. roku miałem doniesienie od znajomego, że widział ją na nieużytkach koło elektorciepłowni w Opolu. jak widać M. r. religiosa skutecznie rozszerza swój zasięg.
Oby tylko nie zagroziła naszej rodzimej M. religiosa polonica.

Romku a jak to jest z tym podgatunkiem? To mocny takson czy wyodrębniony jedynie na podstawie okazów jedynie złowonych w Polsce? Pytam z ciekawości bo generalnie jakos te podgatunki jako samodzielne taksony do mnie słabo przemawiają.
pozdrawim
P.

M. religiosa polonica została wyodrębniona przez prof. Bazyluka w pracy z 1960 r. Kočárek i współaut. (2005) argumentują, że jest to jedynie forma ekologiczna charakterystyczna dla północnego skraju zasięgu tego gatunku i jej wyodrębnienie z M. religiosa religiosa jest nieuzasadnione.

Nie wiem, jak jest na granicy zasięgów ale te okazy z okolic Opola dają się ewidentnie wyróżnić na podstawie cech podanych przez Bazyluka. Nie jestem specjalistą od modliszek ale mając okazy, które dało się oznaczyć bez problemu do podgatunku, schwytane z dala od zasięgu M. r. polonica odważyłem się prackę skrobnąć. Tym bardziej, że nie była podawana z tego regionu.

Czyli na opolszczyznie nie jest częstym gościem?Zlaezione osobniki były w okolicy kopalni znaczy oprócz lasu i łąk suchych sa tam ściany wysokie na 25 i 40m.ciekawe czy w okolicy nie znalazły by sie i samice czy one poprostu mogły przyleciec z wiatrem.możecie cos opisać jeszcze o tych modliszkach?chodzi mi głównieo jakieś stwierdzenia na opolszczyznie oprócz tych co podal Roman Krolik.A jak jest z innymi gatunkami modliszek.powiem szczerze ze pierwszy raz ją spotykam(co nieco juz poczytałam) ale ciekawi mnie jej zasięg wystepowania.

@Roman Królik
W innym rejonie Polski, gdzie w ostatnich latach doszło do ekspansji modliszki, obserwowałem osobniki, które trudno było jednoznacznie przypisać do jednego albo drugiego podgatunku. Na tej podstawie sądzę, że podział na podgatunki jest mocno umowny.

@Monia
Rozszerzaniu się zasięgu modliszki w ostatnich latach niewątpliwie sprzyjają zmiany klimatu, ale równie ważnym czynnikiem są przypadkowe zawleczenia tego owada środkami transportu. Nieświadomie przenoszone są ooteki (kokony jajowe), a także larwy i imagines, na przykład na samochodach i wagonach kolejowych. Prawdopodobnie tą drogą pojawiła się izolowana, najbardziej wysunięta na północ w Europie populacja modliszki w pobliżu nieużywanej bocznicy kolejowej w Berlinie, odkryta w 1998 r. Być może w taki właśnie sposób modliszka trafiła na przedmieścia Opola i na teren kopalni Górażdże.

Macie możliwość przesłania skanu tej pracy p. Bazyluka? Zainteresował mnie troszkę a że będę w okolicy gdzie występuje - poczyniłbym jakieś obserwacje...Chodzi o morfologiczne zróżnicowanie obu podgatunków.
pozdrawiam
Przemek

Dzisiaj - tj. 22.08.2012 - modliszka ku mojemu zaskoczeniu pojawiła się po raz pierwszy (wg. mojej wiedzy) w Markowej, i to na mojej działce! Co prawda 2 lata temu obserwowałem poj. osobniki w ok. Łańcuta, ale na północ od tego miasta, na terenach bardziej suchych i piaszczystych...

Dzisiaj po raz pierwszy zobaczyłem to stworzonko pod drzwiami garażu gdzie jedną ze świetlówek jest UHV 36w - Lesko  EV98  22.08.2012 godz. 22,40 - spacerowała po ziemi przed drzwiami.

To stara mapka rozmieszczenia tego gatunku w Polsce - dysponuje może Ktoś bardziej aktualną?

dzień pózniej po obserwacji samców znaleziono jakieś 2km od tego miejsca samice ale nie dostarczono do sfocenia .
Dzisiaj w trybunie opolskiej pisali o znalezieniu modliszki w suchym borze.http://www.nto.pl/apps/pbcs.dll/article ... /120829794

@Jarosław Bury
Nowszą mapkę opublikowała pani profesor Liana w 2007 r. - jeśli chcesz, to w weekend postaram się ją tu wrzucić. Tyle, że i ta mapka jest już nieaktualna - co roku w południowej Polsce znajduje się kolejne stanowiska modliszki. Ekspansja postępuje.

@Monia
Można wiedzieć, co to za miejsce? Od kilku lat co roku bywam na Opolszczyźnie w okolicach kopalni Górażdże, prowadząc obserwacje entomologiczne, i nigdy nie natrafiłem tam na żaden ślad modliszki. Wygląda na to, że jest to zawleczenie bardzo świeżej daty.

Chętnie zapoznam się z tą nową mapką - dziękuję!

Witam

Stanowiska z okolic Dębicy: Chotowa EA 24, Jawornik Stary EA 14 ( to bliżej Tarnowa ). Trzeciak A. Nowe stanowiska Modliszki zwyczajnej Mantis religiosa L. , 1758 w okolicach Dębicy i Tarnowa. Wszechświat t. 111, nr. 7-9/2010: 233-234.

Może się przyda

Pozdrawiam, Andrzej

Witam.W tym roku udało mi sie wykazać wyżej wspominany gat. z 3 nowych stanowisk(okolice ostrowca sw.).Za czego na jednym z nich występuje bardzo licznie.Po około godzinnym spacerku po lace udało mi sie zaobserwować ponad 20 sztuk, różnej plci w obu odmianach barwnych.Nigdy czegoś podobnego nie obserwowalem.nie powiem taki widoczek naprawde potrafi wprawić człowieka w stan euforii,choć wczesniej miałem juz kontakt z tym gat. w mojej okolicy.

Tak dla przypomnienia viewtopic.php?f=818&t=6373&p=50146#p50146

Również i ja chciałbym się podzielić informacją o obserwacji modliszki Mantis religiosa w moim terenie Łęczna, lubelskie FB38, entomologiem nie jestem nie wiem czy w tym terenie jest ona pospolita. Moim obszarem zainteresowań są motyle i  od 4lat pilnie patroluje swój region. Jest to moja pierwsza obserwacja, dodam jeszcze że teren jest położony blisko miasta i odkryłem ja zupełnie przypadkowo na plantacji pomidorów podczas zbioru, gdzie późno zauważona została uszkodzona koszykiem.
Co można zrobić posiadając martwy egzemplarz takiego chronionego gatunku?

Salticus to jest na terenie kopalni,teren po wycince drzew i rekultywacji.Niestety by tam wejść trzeba uzyskać pozwolenie kierownika.Tato akurat jest tam pracownikiem a modliszki przynieśli mu znajomi pracownicy którzy znalezli je tam w budynku.samica była 2 km dalej na ogrodzeniu.

Oto mapka z rozmieszczeniem stanowisk modliszki pochodząca z artykułu pani prof. Liany z 2007 r. Od tego czasu pojawiły się oficjalne i nieoficjalne doniesienia o licznych nowych stanowiskach tego owada i mapka jest już mocno nieaktualna. Wydaje się, że w południowo-wschodniej Polsce modliszka jest już prawie wszędzie i nie ma sensu publikować pojedynczych nowych stanowisk z tego rejonu. Lepiej prowadzić obserwacje przez kilka lat, upewniając się, czy owad utrzymuje się na nowych stanowiskach w kolejnych sezonach, a potem zebrać się w kilka osób i opublikować zbiorowe doniesienia dla danego województwa lub regionu.

a czy ktos obserwował może modliszkę w okolicach Tomaszowa Lubelskiego???
z ciekawości zapytam

Hej Pawel, imenniku
sprawa może być troszkę bardziej skomplikowana. Dokumentem są poniższe fotki:
1 - wieczór (tuż po zachodzie)
2 - 10 godzin później (ten sam osobnik)
Obroty ciał niebieskich wymuszają akomodację, chyba to główny czynnik  

p.s. bogomilka fotografowana w kraju, w którym ich trzymanie pod kloszem przez okres 11h/życie nie jest przestępstwem

Dzisiaj ponownie obserwowałem modliszkę w ogrodzie kwiatowym (04.09.2012 - EA94) - tym razem był to osobnik o brunatnej, wręcz czerwonawej, barwie ciała...

ciekawe, być może oczy też jaśnieją/ciemnieją na świetle, ale przyglądając się dokładniej to tutaj dotyczy to całego oka. Te starzeniowe zmiany dotyczyły fragmentu oka, gdzie pojawiała się czarna  trwała plama. O tym 'znaku śmierci" u modliszek mówił mi kiedyś pan Jerzy Heintze.

Wydaje się to prawdopodobne, choć etiologia takich zmian może być złożona. Nawiasem i u nas trwałe, ciemne plamy na skórze, czy oczach są objawem upływu lat ;=)

Może nie na temat barwy oczu ale dorzucam moje zdjęcia (właśnie wróciłem) z Beskidu Niskiego.

Wczoraj jedną przyniósł mi wujek; spotkana w okolicach Iwonicza.

12.09.2012 - Surmaczówka [FA35] oraz Wólka Małkowa [FA05].

Najbliższe dotychczas stwierdzenie jest ok. 15 km od Tomaszowa Lubelskiego.
Modliszka miala chyba mały problem z przekroczeniem Roztocza, ale już mamy stanowiska na NE od Roztocza.
Mamy dużo rekordów na Zamojszczyźnie, ale jeszcze uzupełniamy je i najprawdopodobniej wkrótce puścimy zbiorczą publikację. Ciekawe jest to, że spotykaliśmy ją w dość dziwnych siedliskach.

Niesamowite, mam kilka potencjalnych miejsc do przebadania w przyszłym roku i m.in. pod tym kątem się rozejrzę. w Kotlinie Sandomierskiej należy już do bardzo pospolitych gatunków, oczywiście również nie wszędzie  

Zatem Roztocze musiała pokonać trochę wcześniej, chyba że przybyła z okolic Kozienic albo gdzieś ze wschodu.
podaję kwadraty UTM FC71, FC70

To jest własnie zastanawiające, że dotychczas nie stwierdzilismy jej na wschód od linii Tomaszów Lubelski-Zamość-Chełm, natomiast jest już koło Włodawy. Idzie albo z zachodu od Wisły, albo z południa wzdłuż Bugu. Trzebaby sprawdzić, czy jest u nas nad Bugiem, bo dotychczas nie sprawdzałem.
A może są jakieś dane o występowaniu na Ukrainie?

Mam rozmieszczenie w Czechach