Owady mniej lub bardziej interesujące. ?????

[adam k.]

O tym czy publikowany na Forum owad jest, czy nie jest wart pokazania, napisano już wiele. Nie sposób w tak szeroko omawianej kwestii coś nowego dodać. Zawsze będzie jakaś kontrowersja, bo to bardzo uznaniowa ocena, czy dany gatunek to nudny "pospoliciak" czy bogate znalezisko.
Zainteresowanie, z którym spotkały się relacje z wypraw, skłania nas (brata - carabus1 i mnie) do propozycji nowego wątku. Pokazywalibyśmy owady ze zbiorów własnych i innych naszych kolegów, wybrane według kryterium następującego:
Całkowity brak na Forum lub zdjęcie i opis były niestety nienajlepsze. Cel i sens takiego ujęcia tematu są wielorakie. Po pierwsze: wiedzy nigdy za wiele, stare lisy sobie przypomną, młode się nauczą. Po drugie: sami publikujący zdjęcia i uwagi, będą mieli okazję do pogłówkowania.
Na koniec: wzbogacimy Forum i może to być niezobowiązująca rozrywka. Da się wyczuć obawa, że nietrafiona determinacja owada skończy się obciachem. Kto się nie myli?

[Jacek Kurzawa]

Gatunek udało mi się w miarę szybko ustalić za pomocą lepidoptera.eu https://lepidoptera.eu/thumbnails/Satur ... aturniinae
Saturnia (Perisomena) caecigena Kupido, 1825

Na temat tego interesującego gatunku ukazała się w tym roku obszerna praca https://www.researchgate.net/publicatio ... mena_s_str

Z Bułgarii jest podany, ale gatunek fajny.

Dział trzeba utworzyć, proponuję roboczą nazwę "Pokazujemy ciekawe gatunki". Warto byłoby wyszukać na Forum wiecej wątków, które odpowiadają tej tematyce wg wyżzej wymienionych założeń, aby dział wypełnił się podobnymi tematami.

[adam k.]

Bez podania lokalizacji byłoby o wiele trudniej. Faktycznie dobry gatunek, a publikacja dodana przez Ciebie wyczerpuje temat.

Następny jest bardzo prosty do zidentyfikowania z etykietą, która wiele podpowiada. No i ta data odłowu!

[Jacek Kurzawa]

Bez trudu Ciekawostką jest występowanie podgatunku Euphydryas (Hypodryas) cynthia ssp. leonhardi (Fruhstorfer, 1917) w Bułgarii.
Podgatunek nieco różni się od alpejskich. Posiadam serię okazów w zbiorze. Przypominają one nieco E.iduna ze Skandynawii z powodu rzędu białych pól na brzegu przedniego skrzydła. Lastukhin (2008) zaproponował wydzielenie tego gatunku w grupę "Cryodryas" bazując na białym tle spodniej strony u samic. Ale to jest już inny temat Tak czy inaczej, bułgarski podgatunek jest jakby ciekawszy....

https://lepidoptera.eu/species/4302
https://www.bulgarialeps.com/index.php? ... spid=11282

[adam k.]

Bułgarskiego podgatunku nie miałem przyjemności oglądać na żywo. Skoro mowa o E.iduna, postaram się zaprezentować w następnym moim wejściu.

[adam k.]

Wszystkiego najlepszego (entomologicznych osiągnięć) w nadchodzącym Nowym Roku dla obserwatorów tego wątku i nie tylko!
Jeszcze zdążyłem z zapowiedzianym gatunkiem Euphydryas iduna (Dalman, 1816). Na stronie (poniżej) jest podana ta sama lokalizacja motyla ze zdjęcia: Якутия, хребет Сунтар-Хаята, 180 км ВСВ поселка Хандыга, верховье реки Восточная Хандыга, близ устья реки Кюрбелях, 232-й км трассы Хандыга-Магадан, 900 м н.ур.м., 21 июня 1985 (Jakucja, Góry Suntar-Chajata, 180 km na północny-wschód od osady Chandyga, górny bieg rzeki Wostocznaja Chandyga [Wschodnia Chandyga], w pobliżu ujścia rzeki Kyurbelyakh, 232 kilometr drogi z Chandygi do Magadanu, 900 m, 21.VI 1985).

https://tiny.pl/w1kfp
https://tiny.pl/w1k5c
https://tiny.pl/w1k5d

[adam k.]

Historyczny okaz z kolekcji carabus1. Podpowiedzią może być długość - 25mm.

[carabus1]

Okaz pochodzi ze zbioru Józefa Markiewicza, podróżnika i entomologa częstochowskiego, czynnego od lat trzydziestych przez pięćdziesiąt lat.
Był uczestnikiem wyprawy Muzeum Częstochowskiego do Egiptu i Sudanu w 1961 roku.
Przedstawiony gatunek należy do plemienia Sepidini ESCHS. , a ściślej do Molurina, a jest to Brachyphrynus (Phrynocolus) petrosus GERST.
Istnieje podejrzenie, że Sakkara w Egipcie nie była miejscem złowienia tego chrząszcza, ponieważ zasięg występowania ogólnego Molurina osiąga tylko północny Sudan. Może zaszła pomyłka przy etykietowaniu? Tego się już nie dowiemy.

[adam k.]

Chorwacki egzemplarz, 13-20.08.2016 zaobserwowany bardzo lokalnie na jednym krzewie i bardzo liczny. Zapraszam do typowania.

[Aneta]

Dicladispa testacea.

[Jarosław Buszko]

Saturnia (Perisomena) caecigena miałem okazję obserwować w Bułgarii. W odróżnieniu od innych pawic gatunek ten lata późną jesienią. Kolorystycznie podobny jest do żółtych liści. Zdjęcie zrobiłem 16 października 2004 w miejscowości Madzharovo we wschodnich Rodopach.

[adam k.]

Teraz krajowa zagadka, a na etykiecie widnieje: Beskid Z., Żabnica, 01.05.2002. leg. (carabus1).

[Bartek Pacuk]

Pteroloma forsstromii (Gyllenhal, 1810)

[carabus1]

Dwa okazy zostały złowione w locie, przy słonecznej pogodzie i dość niskiej temperaturze, jak na maj. Na porębie obok boru świerkowego. Wcześniej ani później już tego gatunku nie łowiłem. Wydaje się być rzadko znajdowany.

[adam k.]

W przypadku tego motyla lokalizację odłowu pozostawiam w tajemnicy (dla utrudnienia), ale po odgadnięciu gatunku dopiszę.

[Jacek Kurzawa]

E.desfotainii - Hiszpania, może nawet Maroko lub Algieria.

[adam k.]

Tak, Hiszpania, Fiscal, Euphydryas desfontainii baetica (Rambur, 1858)

[adam k.]

Jak jesteśmy przy tej lokalizacji, to również motyl dzienny z półwyspu iberyjskiego. Gatunek zawitał kiedyś na forum, tylko jako przykład stadiów preimaginalnych. Na zdjęciach wierzch i spód z lekką zmianą barw, spowodowaną wiekiem egzemplarza.

[Tomasz Świderski]

Hipparchia fidia

[adam k.]

Oczywiście , stanowisko zlokalizowane w okolicach Castro de Lerilla w Hiszpanii. Dokładniej o następnej samicy ze zdjęć napiszę jak pojawi się oznaczenie.

[tumek2000]

Pyronia cecilia

[adam k.]

Mam ten gatunek z Dalmacji. W okolicach zmienionych przez działalność pasterską człowieka, spotykałem dość licznie prawie wyłącznie samice (dwa zlatane samce). W pierwszej i drugiej dekadzie lipca przed wieczorem motyle latały powolnie , spłaszone ukrywały się w gęstej krzaczastej roślinności.
Zasadniczo typowy opis zachowania dla grupy Satyrinae .
Na zdjęciu kolejna zagadka.

[Tomasz Świderski]

Mam ten gatunek z Dalmacji. W okolicach zmienionych przez działalność pasterską człowieka, spotykałem dość licznie prawie wyłącznie samice (dwa zlatane samce). W pierwszej i drugiej dekadzie lipca przed wieczorem motyle latały powolnie , spłaszone ukrywały się w gęstej krzaczastej roślinności.
Zasadniczo typowy opis zachowania dla  grupy Satyrinae .
Na zdjęciu kolejna zagadka.

.
Być może samce P. cecilia pojawiają się wcześniej, a nie żyją zbyt długo. W okolicy połowy czerwca 2017 r. w Dalmacji obserwowałem dość licznie samce nie zlatane świeże przez kilka dni... potem samców z każdym dniem znacznie ubywało i były zlatane...za to samice, jak były tak były.

[Tomasz Świderski]

wtedy - połową czerwca - motyle wyglądały na świeże... mniej więcej tak jak na załączonych zdjęciach.

[carabus1]

Chrząszcz ze zdjęcia 7322 wymaga małej podpowiedzi. To niewielki, kilkumilimetrowy przedstawiciel czarnuchowatych. Lokalizacja śródziemnomorska.
Zadowalające rozwiązanie zagadki to nazwa rodzajowa(tylko, ponieważ rodzaj trudny do determinacji ze zdjęć).

[Aneta]

Stenosis sp.

[carabus1]

Stenosis, oczywiście! Będziemy jeszcze pokazywać ten rodzaj, jest mało zróżnicowany morfologicznie, a co za tym idzie, trudny do oznaczenia do gatunku.

[Jacek Kurzawa]

Tenebrionid... No proszę W Milionerach powiny być takie zagadki. Odpadłbym w zestawieniu z Aderidae czy z Anthicidae, ale teraz tak sprawdzam,
https://entomo.pl/checklist/family.php - tu mi jest wygodnie
że to przecież Tenebrionidea.

[carabus1]

Taki jest nasz podstępny cel. Przy okazji wspólnej zabawy poznajemy mniej znane owady. A co do Milionerów... nagród nie przewidziano.

[adam k.]

Następny obiekt zabawy w oznaczanie. Widzę, że dzienne motyle nie sprawiają większego problemu. Może to być na razie wstępna rozgrzewka? Dość oryginalne etykiety spod motyla będą później.

[Rafał Celadyn]

Erebia melas ?

Rafał

[adam k.]

Oryginalne, choć niejasne etykiety, a szczególnie druga (mała) kieruje do Bułgarii, gdzie znajduje się szczyt Wichren ( Вихрен; 2914 m n.p.m.) w paśmie Pirin.
Erebia melas zasiedla przeważnie kamieniste, a zwłaszcza skaliste strome zbocza na podłożu wapiennym (rzadko innym podłożu) na wysokości od 1200 do 2900 m n.p.m. Na Olimpie tylko powyżej 1800m n.p.m. (tutaj maksymalnie od 2100 do 2700m n.p.m.), także w rejonie Falakron ( północna Grecja).
Typowym gatunkiem towarzyszącym jest sówka na następnych zdjęciach. Co to może być?

[Aneta]

Hadena caesia.

[Jacek Kurzawa]

Fajna Erebia. Późna data. Tak myślałem, że to Pirin ze wzgledu na to, że historycznie dużo podróżowaliśmy do Bułgarii, nie do Grecji.

[adam k.]

Szybko poszło z tym gatunkiem . Muszę teraz podać coś z chrząszczy, bo współzałożyciel się pogniewa .

Historycznie dużo podróżowaliśmy do Bułgarii, nie do Grecji.

O tak, nikt nie będzie z tym polemizował. W tamtych latach biegałem z siatką po łąkach, w zasięgu jazdy rowerem, ale później, to i oczywiście.

[Jacek Kurzawa]

Miałem na myśli to, że my (czyli Polacy w latach 60-90) szczególnie upodobaliśmy sobie Bułgarię i w starych zbiorach często można natrafić na przedstawicieli fauny południowoeuropejskiej, pochodzących właśnie z Bułgarii. To był chyba najlepszy kierunek na południe w czasach izolacji socjalistycznej. Prominenci i ich rodziny, ale nie tylko, mieli możliwość wyjazdu do Bułgarii i chyba to było jedyne "okno" w tamtych czasach na tak dalekie południe. Temat ociera się o historię polskiej entomologii, ale ciekaw jestem ilu entomologów i jacy, kiedy odwiedzali Bułgarię w celach eksploracji entomologicznych. Myślę, że byłby to dobry temat na publikację.
Zygmunt Śliwiński posiadał okazy od Jerzego Rudnego, który stamtąd przywoził mu i obdarował go wieloma gatunkami. Ale poza J.Rudnym było więcej osób odwiedzający Bułgarię.

[carabus1]

Z samej Częstochowy w tych latach podróżowało do Bułgarii pięciu entomologów. Do Jugosławii i Rumunii zresztą też. Nie było to takie trudne. Paszporty dostawali również zwykli ludzie, nie tylko dygnitarze. Nie było to od ręki, trzeba było poczekać nieraz rok, ale możliwości były. W epoce Gierka to już nie było żadnego problemu z wyjazdem, pociągi z Warszawy jechały bezpośrednio do Warny.
Jeżeli ktoś zechciałby zebrać dane do publikacji o starych podróżnikach - entomologach, to służę informacjami z rejonu Częstochowy.

Chrząszczyk z ostatniego zdjęcia będzie trudny do rozgryzienia. Dla ułatwienia: Tenebrionidae,Tybet, wysoko w górach, osiem milimetrów długości.
Wystarczy podać rodzaj i będzie to dużo.

[carabus1]

Do chrząszczyka jeszcze jedna podpowiedź: Pimeliinae, Edrotini. Kilkanaście gatunków w rodzaju.

[Aneta]

Ascelosodis?

[carabus1]

Dobra odpowiedź! Ascelosodis REDTENBACHER, to rodzaj górskich chrząszczy z Azji Centralnej, głównie z Tybetu, Kaszmiru i Himalajów.
Ten nasz, to A. everestina BLAIR.

[adam k.]

Ten motyl będzie łatwiejszym do oznaczenia, ma trzy podgatunki.

[Rafał Celadyn]

...nie wiem na ile to jest proste, bo w dziennych nie siedzę ale strzelam, że to jakaś pokraczna forma Lasiommata paramegaera ...

Rafał

[Mothman]

Kirinia eversmanni

[adam k.]

...nie wiem na ile to jest proste, bo w dziennych nie siedzę ale strzelam, że to jakaś pokraczna forma Lasiommata paramegaera ...

Rafał

Pokraczny jest, bo miał problemy we wstępnych stadiach.

Kirinia eversmanni (Eversmann, 1847)
Występuje w Uzbekistanie (?), Kazachstanie, Kirgistanie (Tien-Shan), Chinach (Xinjiang). Ten jest z: Kirgistanu, Tianshan, Kyrgyz Mt.R. Ala-Archa valey, h=1800m, leg.carabus1

[Mothman]

Parka: samiec [DSC_7360-1.jpg] i samica [DSC_7361-1.jpg] Kirinia roxelana

[adam k.]

Parka: samiec [DSC_7360-1.jpg] i samica [DSC_7361-1.jpg] Kirinia roxelana

Oczywiście zgadza się, coś więcej na temat tej parki będzie jutro. Teraz interesujący (mam nadzieję) chrząszcz na dobranoc i nocne poszukiwania podobieństw.

[Dominika+Jurek Radwańscy]

Tak sobie strzelę
Brachycerus undatus

[carabus1]

Brachycerus, owszem, ale barbarus L. z rejonu Avila w Hiszpanii, 12.03. 2005, T. Gazurek leg.
Bardzo podobny do B. undatus.
Żeruje na Drimia maritima (L.). Prawie wszystkie gatunki z tego rodzaju preferują rośliny jak czosnki i cebule.

[adam k.]

Chrząszcz z dalekiego wschodu.

[carabus1]

O quam pulcher! Ciekawe do jakiej rodziny należy?

[Aneta]

Ciekawe do jakiej rodziny należy?  

Crypsis sp. jak na moje oko.

[carabus1]

Oko jest Mamy tu Crypsis gebieni KASZ. z Taiwanu. Oczywiście Tenebrionidae.

[adam k.]

Ten łowiony przez naszego krajana leg. Ł.M

[Bartek Pacuk]

Ten łowiony przez naszego krajana leg. Ł.M

Trachyscelis aphodioides Latr.

[adam k.]

Parka: samiec [DSC_7360-1.jpg] i samica [DSC_7361-1.jpg] Kirinia roxelana

Oczywiście zgadza się, coś więcej na temat tej parki będzie jutro.

Z opóźnieniem uzupełniam, że motyle złowiono w Bułgarii, Asenovgrad i Lilianovo, druga połowa VI, różne wysokości. Oprócz tego gatunku w BG można napotkać Kirinia climene (Espers, [1783]), tylko jest lokalny i nieczęsty.

[Bartek Pacuk]

Phaleria sp. Gatunku się nie podejmę, bo one wszystkie są podobne, a nie znam cech diagnostycznych.

[Edwin Buga]

Adam pisze że oznaczenie motyli dziennych dla wielu nie stanowi problemu - to jaki to gatunek ?

[carabus1]

Nie napisałem nic o Stenosis sp. ze zdjęcia 7322. Jest to S. orientalis BRULLE. z Grecji, Tessalia.

Phaleria LATR. . Aby oznaczyć pewnie do gatunku, trzeba posiadać dobry klucz i duży materiał porównawczy.
Okazy można zbierać przy okazji plażowania.

[adam k.]

Adam pisze że oznaczenie motyli dziennych dla wielu nie stanowi problemu -  to jaki to gatunek ?

Wśród rusałek bardzo często dochodzi do aberacji. Moim zdaniem jest podobnym przykładem pokazanym w linku: https://tiny.pl/wpq63 . Staramy się nie pokazywać aberacji, tylko typowe egzemplarze.
Jeżeli występuje problem, należy odwoływać się do preparatyki.

[adam k.]

Mający dwadzieścia jeden milimetrów długości czarnuchowaty do odgadnięcia.

[Dominika+Jurek Radwańscy]

Wygląda jak Blaps mortisaga ale to chyba byłoby za proste...

[carabus1]

Blaps, ale nie mortisaga . Przedplecze innego kształtu i mucro (koniec pokryw) nie takie. Było blisko.

[Aneta]

Mnie tu pasuje Blaps halophila.

[carabus1]

Doskonała odpowiedź! Okaz pochodzi z okolic Hrubieszowa.

[adam k.]

Wygląda jak?

[carabus1]

Podpowiedź do powyższej zagadki: Opatrini BRULLE, obszar śródziemnomorski.

[Jacek Kurzawa]

Adam pisze że oznaczenie motyli dziennych dla wielu nie stanowi problemu -  to jaki to gatunek ?

Mega dziwak. Super, rewelacja. Doceniam poczucie humoru Ciekaw jestem, jak poszło z oznaczeniem, czy to była kwestia innych osobników współwystępujących, czy został oznaczony na podstawie kopulatora czy jeszcze innych przesłanek. Obstawiałbym M.diamina.

[adam k.]

Adam pisze że oznaczenie motyli dziennych dla wielu nie stanowi problemu -  to jaki to gatunek ?

Mega dziwak. Super, rewelacja. Doceniam poczucie humoru Ciekaw jestem, jak poszło z oznaczeniem, czy to była kwestia innych osobników współwystępujących, czy został oznaczony na podstawie kopulatora czy jeszcze innych przesłanek. Obstawiałbym M.diamina.

Póki co cisza. Osobniki współwystępujące np. dwóch gatunków? Jest taka możliwość. Obstawiałbym jednak preparat. Tym czasem następny motyl.

[adam k.]

Tym czasem następny motyl.

Do niego podpowiedź, tak wygląda spodnia strona.

[adam k.]

Na ostatnich zdjęciach Oeneis glacialis (Moll, 1785), samica. Motyl pochodzi z Alp we Włoszech, Trydent-Górna Adyga. Etykieta: ALTO ADIGE di Vizze, 2100m, 13.07.1985, leg. V.DE CASTRO.

[Aneta]

Tenebrionidek z poniedziałku pasuje mi na Gonocephalum sp. (G. pusillum?).

[carabus1]

Gonocephalum pusillum F. , ja też tak oznaczyłem, ale pewności nie mam. Okaz pochodzi z Gruzji.

[adam k.]

Kusakowaty (Staphylinidae), na moje oko może być trudno, prawie wszystkie w tej grupie wyglądają podobnie.

[carabus1]

Istotnie, może być trudno. Okaz pochodzi z Moraw. Rodzaj liczy ponad dwadzieścia gatunków w Europie Środkowej. Długość wynosi piętnaście milimetrów.
Zwykle robi się preparaty samczych genitaliów aby oznaczyć do gatunku. Ale tutaj wystarczy podać nazwę rodzajową.

[Rafał Celadyn]

...nie wiem jak jest oznaczony, ale wygląda mi na Philonthus sp. (nitidus?) ,myślałem jeszcze o rodzaju Quedius, ale jakoś Philonhtus mi bardziej leży... a jaki to rodzaj ? bo akurat te wymienione mają dobrze ponad 30 gat. tylko w Polsce...

Rafał

[carabus1]

Quedius vexans (EPPELSH.) .
O wielu gatunkach z tego rodzaju(i nie tylko z tego) można sobie pomarzyć. Znalezienie graniczy z cudem. Ostatnimi laty, w pułapkach i w wysiewkach drastycznie spadła liczba łowionych egzemplarzy. Jeszcze kilkanaście lat temu, w kilku litrach wysiewki ze starych pniaków było co najmniej dziesięć sztuk dużych kusaków(Ocypus, Staphylinus, Quedius itp). Podobnie pod głazami i kłodami. A teraz...Szkoda słów.

[adam k.]

Dalsza część Satyrinae, ale tylko wierzch skrzydeł.

[Rafał Celadyn]

..zerknąłem do niemieckiego klucza i coś mi nie pasuje google tłumaczy "podstawa czułków i nóg przezroczysto żółto-czerwona"...nie żebym się czepiał tak po prostu zaciekawiło mnie to ...

Schläfen viel länger als die Augen. Schwarz, Fühlerbasis und Beine klar gelbrot, Flügeldecken einfarbig rot. Manchmal befindet sich neben dem hinteren Stirnpunkt noch ein zusätzlicher Punkt am Innenrand des Auges (a. langenhani Hbthl.). Diese Stücke sind durch die helle Beinfärbung leicht von den anderen Arten, die diesen aceessorischen Punkt besitzen, zu unterscheiden. 8-11 mm. ♂: Aedoeagus [Abb.9]. Vorzugsweise in unterirdischen Säugetiernestern. Im östlichen Mitteleuropa weit verbreitet, auch in Frankreich.
...vexans Epph., 1881

Rafał

[carabus1]

Brałem też pod uwagę Q. brevicornis THOMS.

[Rafał Celadyn]

...bez klucza się tego nie ruszy ...brevicornis raczej nie, oczka faktycznie małe ,łepetyna wygląda na zaokrągloną ale to tylko fota ,ja w kusakach nie siedziałem lata może poza większymi górskimi ocypusami...Andrzeje nas opuścili ,Paweł nie pisze ,a jak sądzę z foty też by sie nie podjął ....sytuacja patowa ,jednak vexans i brevicornisa bym wykluczył,pytanie czy wogóle znajdujemy sie w dobrym rodzaju ,jeśli tak to tylko klucz ,kopulator i binokl

Rafał