Hypoxystis pluviaria (FABRICIUS, 1787)

[Jarosław Bury]

Myślę, że warto założyć wątek o Hypoxystis pluviaria (FABRICIUS, 1787) w tym dziale, bowiem ewidentnie mamy obecnie do czynienia ze znacznym zwiększeniem się liczby znanych stanowisk i liczebności tego motyla.
Jeszcze w wydanym w 2000 r. Atlasie Motyli Polski. Część III - Falice, wycinki, miernikowce, czytamy, że Hypoxystis pluviaria w Polsce znany jest jedynie z Puszczy Białowieskiej, Beskidu Niskiego oraz ok. Przemyśla i uważany za bardzo rzadko spotykany gatunek.
W ciągu 12 lat od wydania atlasu jego zasięg znacznie się zwiększył - w chwili obecnej znany jest min. z woj. śląskiego, lubelskiego, małopolskiego i podkarpackiego - nie dysponuję dokładnymi danymi historycznymi w skali całego kraju, ale tylko w tym sezonie, na początku okresu lotu gatunku, stwierdziłem go w 19 kwadratach UTM (10x10).
Ciekawi mnie obecny areał występowania oraz ew. zmiany zasięgu tego gatunku zachodzące w ostatnich latach na terenie Polski - może ktoś nad tym pracuje i dysponuje bardziej szczegółowymi danymi?

[Łukasz]

W ciągu 12 lat od wydania atlasu jego zasięg znacznie się zwiększył

Pytanie, co to znaczy, że "zasięg się zwiększył"? Przybyło obserwacji, OK, związane jest to z większym zainteresowaniem entomologią i powszechnym dostępem do informacji w internecie. Byleby nie mówić, że motyl jest w <ekspansji>, bo nikt mnie nie przekona, że pojedynczy motyl wywędruje sto czy dwieście kilometrów i założy samodzielną populację
Aktualnie szukam miejsca, gdzie występowałaby jakaś faktyczna kolonia tego gatunku. W tym miejscu pytanie do Ciebie Jarku - czego szukać?? Żarnowczysk nie mamy (poza jednym ograniczonym miejscem nad Wisłą, ale to daleko od w/w stanowiska - oczywiście sprawdzę je w najbliższym czasie), a to bardziej komplikuje sprawę tutaj...

[Jarosław Bury]

Co ciekawe, na zdecydowanej większości, o ile nie na wszystkich obserwowanych przeze mnie stanowiskach nie występuje żarnowiec, tak więc wydaje się, że gatunek z powodzeniem korzysta z innych roślin żywicielskich i spotykany jest głównie w suchych siedliskach...

P.S. Obserwuje motyle dobrych parę lat i nigdy nie odłowiłem tego gatunku, ani nie obserwowałem go w ok. Markowej - do tego sezonu
To właśnie skłoniło mnie do spenetrowania okolicy tylko pod kątem tego gatunku.

[Łukasz]

tak więc wydaje się, że gatunek z powodzeniem korzysta z innych roślin żywicielskich i spotykany jest głównie w suchych siedliskach...

No właśnie Typuję u siebie jeden z gatunków przytulii. Na wzgórzu, gdzie do złowiłem, nie rośnie starzec ani nawłoć. Dominują suche siedliska, łąki prawie kserotermiczne (bo w większości koszone co jakiś czas, a przez to dość zdegenerowane). Co gorsza, motylka złowiłem przypadkiem, w zaroślach, w miejscu raczej wilgotnym (głogi, pokrzywy i inne chwasty). Czyli potencjalnie pluviaria mógłby być wszędzie... Ale tutaj ogranicza go właśnie suche siedlisko - bo takich muraw nigdzie nie mamy w promieniu wielu kilometrów.

[Wojtek Guzik]

Pluviaria jest zarówno w BN jak i w okolicach Krosna powszechny od kiedy sięga moja pamięć motylarska (a daleko nie sięga bo jakieś 5 lat wstecz). Spotykam go chyba we wszystkich możliwych środowiskach, zarówno na podmokłych łąkach, terenach suchych (lotnisko), przyleśnych zaroślach (np. okolice Dukli) jak i w okolicach podmiejskich. W tym roku widuję go raczej pojedynczo.

[Jarosław Bury]

Ja szukam tego gatunku raczej na dawno nie koszonych suchych łąkach - skuteczność metody dość wysoka, dość powiedzieć, że pozwoliła wykryć gatunek we wszystkich mijanych w dniu dzisiejszym przeze mnie kwadratach UTM - nie sprawdziła się jedynie w wyższych położeniach górskich np. w Ustrzykach Górnych i Wołosatem, może po prostu za wcześnie...
No i nie sprawdza się to w Markowej - wokół działki dość systematycznie koszone (z wyjątkiem części mojej, której nie koszę od paru lat), co nie oznacza jednak, że gatunek tu nie występuje

[Jarosław Bury]

Warto rozejrzeć się też za gąsienicami tego gatunku...

[romanzamorski]

Ciekawi mnie obecny areał występowania oraz ew. zmiany zasięgu tego gatunku zachodzące w ostatnich latach na terenie Polski - może ktoś nad tym pracuje i dysponuje bardziej szczegółowymi danymi?

W 2008 roku spotkałem się z tym motylem po raz pierwszy w okolicach Gorlic. Od tego czasu obserwuję znaczną ekspansję motyla. W tym roku jest wręcz wszędzie bardzo liczny. Aktywny w ciągu całego dnia, a i do światła leci lecz późno - koło północy. Posiadam dane dotyczące stanowisk w zachodniej części Beskidu Niskiego, Pogórza Jasielskiego, Pasma Brzanki, Dołów Jasielsko Sanockich. Wspólnie z Adamem Malkiewiczem jesteśmy w trakcie redagowania artykułu dotyczącego tego zagadnienia. Co do siedliska to spotykam go najczęściej na podmokłych łąkach. Z tą przytulią chyba jest coś na rzeczy.

[Jarosław Bury]

Dzisiaj dołączyły kolejne dwa nie znane mi wcześniej stanowiska - łącznie w bieżącym roku gatunek ten stwierdziłem w 21, a licząc stwierdzenia z wcześniejszych lat, w 27 kwadratach UTM. Też przygotowuję artykuł o tym gatunku

P.S. Tym razem było trudniej - na cztery dokładnie spenetrowane kwadraty UTM Hypoxystis pluviaria odnalazłem tylko w dwóch.

[krzysztof570630]

Śmiało można zaznaczyć następujące kwadraty UTM z występowaniem H.pluviaria : EA 30, EA 31, EA40, EA41. W zeszłym roku występował bardziej licznie niż obecnie, ale można powiedzieć, że go nie brakuje. Są to tereny raczej zaniedbane rolniczo, średnio podmokłe jak i również tereny suche.

[Marek Hołowiński]

to i ja dorzucę swoje nowe stanowiska: Stare Stulno FB89, 24 IV 2010r; Chełm Wolwinów FB76, 2 V 2010r; Gotówka FB77 10 V 2008r

[Jarosław Bury]

Zachęcam do opracowania całościowego wszystkich tych rekordów w jednym artykule.

[romanzamorski]

Zachęcam do opracowania całościowego wszystkich tych rekordów w jednym artykule.

To właśnie proponowałem kilka postów wyżej. Ponieważ w 2008 roku wykazałem ten gatunek po raz pierwszy z Małopolski, (wcześniej znany już był z Podkarpackiego) postanowiłem po kilkuletnich obserwacjach i zbieraniu danych napisać coś więcej niż "szort". Bardzo wsparł mnie w tym Adam Malkiewicz. Swoje dane udostępnił także Krzysztof Pałka. Bardzo chętnie wzbogacimy artykuł o obserwacje kolegów dopisując do listy autorów, pod warunkiem, że wyrażą taką wolę. W związku z obserwacją tego motyla pochodzącą z okolic Cieszyna poszukujemy także danych faunistycznych z Czech i Słowacji. Najprawdopodobniej zasiedla on nasze tereny od południa, a nie od wschodu jak wcześniej przypuszczaliśmy.
Przy okazji: Jarku co z artykułem o Scardia boletella? Pozdrawiam

[Antek Kwiczala †]

poszukujemy także danych faunistycznych z Czech i Słowacji

Nie mam danych aktualnych. Te, które posiadam są przestarzałe (sprzed 15 lat). Podano tam, że H. pluviaria występowała we wschodniej Słowacji, natomiast dane z Moraw i Czech są "historyczne", co sugeruje, że w tym czasie motyl nie był tam łowiony. Warto to jednak sprawdzić współcześnie, np. nawiązując kontakt z którymś ze słowackich entomologów, którzy odwiedzają nasze forum. Koncepcja bowiem wydaje się logiczna.

[romanzamorski]

Dziękuję Antku! Pójdziemy tym tropem

[Turkuć]

Witam!
U mnie też jest bardzo liczny ten gatunek EA11.

[Dispar]

Żubracze, EV34 15 lipca 2007 roku- kilka okazów do ekranu D. Łupiński leg.
Może się komuś to przyda .

[romanzamorski]

Dzięki. Na pewno się przyda. Tylko czy nie jest to przypadkiem kwadrat EV95?

[Jarosław Bury]

Mam zamiar przeszukać jeszcze okolice położone nieco na południe od Przemyśla - być może zaowocuje to nowymi danymi o Hypoxystis pluviaria (FABRICIUS, 1787)?

[Jacek Kurzawa]

Ja też widzę tylko jedno "Żubracze" w Polsce.
http://www.ksib.pl/szukacz/szukacz.php

Żubracze, EV34 15 lipca 2007 roku- kilka okazów do ekranu D. Łupiński leg.
Może się komuś to przyda .

Jak ktoś będzie chciał się powołać na rekord wystarczy podać linka:
viewtopic.php?p=153791#p153791
i zacytować dane

Archiwum Forum do marca 2012 jest tutaj:
https://entomo.pl/forum/2011/
Ten watek będzie zarchiwizowany pod adresem https://entomo.pl/forum/2012/viewtopic.php?p=153791#p153791

ktorego obecnie jeszcze nie ma. Ale o wszystkim dokładniej juz niedlugo.

[krzysztof570630]

Odnośnie mojej wypowiedzi, dodaję do podanych kwadratów UTM miejscowości:
-w kwadracie EA 30 - Umieszcz i Gąsówka,
-w kwadracie EA31 - Gliniczek,
- w kwadracie EA40 - Tarnowiec i Wrocanka,
- w kwadracie EA41 - Tarnowiec i Dobrucowa.

[Edwin Buga]

Wczoraj spotykany licznie w ciągu dnia w kwadratach EV98 Lesko i Huzele oraz EV97 Łaczki.

[Dispar]

Obaj macie rację bo rzeczywiście Żubracze to EV95- zbyt pośpiesznie sprawdzałem to na stronie Krzyśka Jonko- sorry

[Jarosław Bury]

Romku -

W związku z obserwacją tego motyla pochodzącą z okolic Cieszyna poszukujemy także danych faunistycznych z Czech i Słowacji. Najprawdopodobniej zasiedla on nasze tereny od południa, a nie od wschodu jak wcześniej przypuszczaliśmy.

poszukałem trochę w internecie i wychodzi na to, że motyl występuje niemal w całej Słowacji, a w Czechach tylko na Morawach.

P.S. Mapa oczywiście nie odzwierciedla wszystkich znanych stanowisk tego gatunku...

[romanzamorski]

Dzięki Jarku! Wychodzi na to, że hipoteza o ekspansji z południa sprawdza się. Dzięki za wywędkowanie tego z internetu. Przydałoby się trochę więcej szczegółów. Może odezwą się koledzy z Czech i Słowacji?

[romanzamorski]

Prośba do Marka i Krzysztofa o uszczegółowienie podanych informacjii. W przypadku Marka prosiłbym o podanie metody i liczebności, a w przypadku Krzysztofa dat, metody, liczebności i jeśli to możliwe wysokości nad p.m. Z góry dziękuję.

[Marek Hołowiński]

Stare Stulno FB89, 24 IV 2010r, 2 samce w siatkę, wysoka łąka, luźne zarośla krzewiastych wierzb;
Chełm Wolwinów FB76, 2 V 2010r, 1 samica w siatkę, zarośla na wapiennym wypiętrzeniu;
Gotówka FB77, 10 V 2008r, obserwacja w godzinach przedpołudniowych kilka okazów, niskie wilgotne łąki w otulinie torfowiska węglanowego

[romanzamorski]

Marku, mam jeszcze taką Twoją obserwację z lepidoptera.eu: rez. Brzeźno, FB87, 28 IV 2008. Mogę liczyć na garść szczegółów?

[krzysztof570630]

Romku, wszystjie interesujące Cię dane podam jutro, właśnie wybieram się na noc do pracy, ale jutro odpowiem. Pozdrawiam.

[Marek Hołowiński]

rekordu z Brzeźna nie podawałem ponieważ z tego miejsca został wykazany przez Krzyśka Pałkę. Później i ja tam go łowiłem. W zbiorze mam 4 okazy z 28 IV 2008r., są to wysokie łąki na wapieniu w sąsiedztwie rezerwatu

[krzysztof570630]

Przepraszam, że dopiero teraz. Podaję nazwy miejscowości, kwadraty UTM oraz wysokość npm.:
-Umieszcz,EA30, wysokość n.p.m. -237m, łąki raczej suche, zaniedbane rolniczo tylko miejscami wykaszane. Obserwacja.
-Tarnowiec,EA41,41 - w. npm.-278m., łąki wzdłuż potoku wodnego średni mokre, częściowo uprawiane,
obserwacja,
- Wrocanka,EA;40, w. npm.256 m,łąki przyleśne, podmokłe, częściowo uprawiane. Obserwacja,
- Glinik Polski, EA;40, w. npm.263m. Łąki przyleśne uprawiane, średnio mokre, obserwacja,
- Gąsówka, EA;30, w. npm. 216m., łąki przyleśne, częściowo uprawiane, średnio mokre, obserwacja.
Obserwacji dokonano w dniach 28.IV.2012 - 5,6. V.2012. Czsami obserwowałem tego motyla w innych terminach, podczas przeszukiwania terenu. Jeżeli mógłbym coś dodać, proszę o pytania.
Za każdym razem było to kilka do kilkunastu sztuk w czasie całego przemarszu. Szkoda, gdybym wcześniej wiedział, spisywałbym daty oraz ilość zauważonych okazów.
Pozdrawiam.

[romanzamorski]

Dziękuję Krzysztof.
Twoje obserwacje uzupełniają mapę zasięgu tego gatunku. Szczególnie cenne informacje to te, które pochodzą z obszarów na obrzeżach dotychczasowego zasięgu, gdyż świadczą o rozprzestrzenianiu się gatunku. Proszę Cię jeszcze o przypisanie dat do konkretnych obserwacji i jeśli to możliwe określenie liczebności (pojedyncze, nieliczne, liczne).

[Jarosław Bury]

Od połowy maja przeszukiwałem znane mi stanowiska tego gatunku w poszukiwaniu jego gąsienic - po kilku tygodniach udało się wychwycić je na żarnowcu...

Jednak ostatniej nocy, podczas połowów na UV na jednej z podmokłych łąk na Pogórzu Dynowskim, moje wyobrażenia o tym gatunku uległy sporym zmianom - gąsieniczki były dosłownie wszędzie, obsiadały źdźbła traw, zwieszały się na nitkach przędzy z "łopuchowatych" liści roślin, które raczej nie są źródłem ich pokarmu, były również obecne na komonicy

[Jarosław Bury]

Te larwy szybko rosną...

[Jarosław Bury]

Dzisiaj po raz pierwszy odnalazłem gąsienice Hypoxystis pluviaria w miejscach, gdzie wcześniej nie widziałem motyli - na podmokłej (a właściwie zalanej ostatnimi ulewnymi deszczami) łące przyleśnej oraz na suchym skraju drogi.

Co ciekawe, w pierwszym przypadku malutka gąsienica siedziała na mięcie, na której żeruje Nola sp. z wątku o gąsienicach z Podkarpacia i wątku prof. Buszko. W okolicy brak było żarnowca i komonicy, za to, co widać być może na zdjęciu, bujnie płożyła się białokwitnąca przytulia.
Na ostatnim ujęciu zielona, niemal pionowa, kanciasta łodyga o długich, wąskich listkach to właśnie ta przytulia

W drugim przypadku na poboczu drogi gąsienice żerowały na sporej kępie komonicy zwyczajnej. Żarnowca również brak.

Wydaje mi się, że tajemnica ostatnich sukcesów kolonizacyjnych tego gatunku tkwi w wykorzystaniu komonicy zwyczajnej Lotus corniculatus L., bowiem ta pospolita roślina występuje w mojej okolicy niemal wszędzie, zarówno w mokrych jak i suchych siedliskach.

[Jarosław Bury]

Drobna poprawka - roślina na zdjęciu to raczej groszek żółty Lathyrus pratensis L., ze względu na obecność wąsów czepnych - czyżby nowa roślina żywicielska dla Hypoxystis pluviaria

P.S. Dziękuję za uściślenie rozpoznania roślinki

[Jarosław Bury]

Gąsienice przed przepoczwarczeniem tkają u podstawy rośliny żywicielskiej luźny oprzęd - można próbować odnaleźć coś takiego w naturze...

P.S. Te zdjęcia niestety zrobiłem w domu

[Jarosław Bury]

Dzisiaj (02.07.2012) do UV na taras w Markowej przyleciał mi pierwszy samczyk II pokolenia Hypoxystis pluviaria (FABRICIUS, 1787) - pierwsze zdjęcie.
Wiosennych gąsienic niestety w swoim ogrodzie i jego otoczeniu nie odnalazłem - być może uda się odnaleźć potomstwo nowego, lipcowego pokolenia, ano - pożyjemy, zobaczymy...

P.S. Dla porównania wygląd samca pokolenia wiosennego - 2 i 3 zdjęcie.

[Jarosław Bury]

I jeszcze zdjęcie podsumowujące tę część sezonu

[Jarosław Bury]

"Jeszcze ciepła" poczwarka Hypoxystis pluviaria (FABRICIUS, 1787) z dzisiejszego przedpołudnia - fajny paskowany wzór, ciekawe jak długo go zachowa

[Jarosław Bury]

Nieskomplikowane, na pozór, życie poczwarki nie trwa zbyt długo - w tym przypadku od 3 lipca - a już uwidacznia się wzór skrzydeł motyla...

[Jarosław Bury]

Dzisiaj po 15.00 z poczwarki wyszedł motyl - to samica.
Hodowla niniejszym zostaje zamknięta, a motyl trafi na najbliższą łąkę

[Jarosław Bury]

W ostatnich tygodniach odnalazłem kilka gąsienic (potomstwo II pokolenia), min. w Lipniku EA93 oraz na Lubelszczyźnie w Rebizantach FA58. Gąsienice przebywały na bylicy i jakimś gatunku cf. chabra, prawdopodobnie tylko wygrzewając się na tych roślinach

[Adam Larysz]

Dodam jeszcze jeden rekord z Małopolski - Ciężkowice DA91, połowa lipca 2012, samiec złowiony w dzień na ugorze.

[Turkuć]

Witam!
Adam to blisko łowisz moich okolic!
Ja złowiłem Hypoxystis pluviaria 13 VII 2012 Szerzyny EA11
pozdrawiam:
Adam Bunar

[Jarosław Bury]

Samczyk w locie w dzień - 3.05.2013 - EA94 - działka przy domu...

[Witas]

Trochę daleko na północ...
Okolice Buska Zdrój DA-78 - 09.VII.2013, samiec do światła. Stan idealny - prosto z poczwarki.

[Jarosław Bury]

Drugie pokolenie - okolice Markowej i Lipnika - EA94, EA93 -15-16 lipca 2014.

[mariuszmistrz]

obserwowałem ten gatunek 18 VII w okolicach Huwnik - Pogórze Przemyskie.

Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (82.75 KiB)

[Jarosław Bury]

W tym roku pojaw pierwszego pokolenia na Podkarpaciu jest mocno rozciągnięty w czasie - pierwsze obserwacje dotyczące H. pluviaria pochodzą z 22 kwietnia, a loty trwają do dzisiaj, i ciągle pojawiają się świeże osobniki przy lampie...

[Jarosław Bury]

Początkiem lipca (04.07.2015) w końcu (a może już?) pojawiły się osobniki II pokolenia - Pogórze Przemyskie.

[mariuszmistrz]

fotki z przed 2 tygodni z Pogórza Przemyskiego, wczoraj również obserwowałem H. pluviaria, niestety fotek brak.

[Paweł Czudec]

Motylek na drugim zdjęciu to Gandaritis pyraliata

[mariuszmistrz]

dzięki za korektę

[Jarosław Bury]

Od 4 lipca trwa lot II pokolenia - kilka zdjęć z Południowego Roztocza, Pogórzy Przemyskiego, Strzyżowskiego i Dynowskiego oraz Niziny Sandomierskiej...