Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Sprawy związane z zasadami tworzenia i nazywania taksonów, z genetyką itd.
Awatar użytkownika
Jacek Kurzawa
Posty: 9490
Rejestracja: poniedziałek, 2 lutego 2004, 19:35
UTM: DC30
Specjalność: Cerambycidae
profil zainteresowan: Muzyka informatyka makrofotografia
Lokalizacja: Tomaszów Mazowiecki
Podziękował(-a): 4 times
Podziękowano: 1 time
Kontakt:

Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Jacek Kurzawa »

Doprecyzuję problem: jak wygląda sytuacja przy nadawaniu nazwy gatunkowej pochodzącej od nazwy geograficznej - czy używa się oryginalnej pisowni nazwy geograficznej i od niej tworzy nazwę gatunkową czy najpierw latynizuje się nazwę geograficzną i od niej tworzy się nazwę.

Prześledźmy przykład:
Nadano nazwy: Dorcadion haçgediğiense i Dorcadion karaçaörenense, które powstały od lokalizacji geograficznych wg ich oryginalnej pisowni: Haçgediği i Karaçaören (w tej samej pracy jednak już w Resume nawy wymieniane są zlatynizowane: hacgedigense i karacaorenense).
Próbowałem odnaleźć w ICZN (wersja polska, 1963) odpowiednie regulacje. Udało mi się znaleźć w Dodatek C. Latynizacja nazw geograficznych i osobowych
oraz w Dodatek D. Zalecenia dotyczące tworzenia nazw. ale w sumie nic przekonywującego nie znalazłem. Są to zawiłości ICZN dlatego od razu zwracam się z tym na Forum do osób mających wiedzę na ten temat. Przeczuwam tu jakiś błąd, bo nie spotkałem się z nazwami łacińskimi z użyciem np polskich znaków ą ę ć ź itp.

Na temat znaków diakrytycznych (bo to ich dotyczy) możemy znaleźć proste regulacje - art.27. W nazwach zoologicznych nie wolno używać żadnych znaków diakrytycznych (...). W ICZN OnLine jest to tutaj:
http://www.nhm.ac.uk/hosted-sites/iczn/ ... le=27&nfv=

Pytania:
Czy te nazwy są poprawne i jak je cytować: wg oryginalnej ich pisowni czy bez tych tureckich literek?
Jeśli nazwy zostały nadane niezgodnie z zasadami ICZN to co należy zrobić - zlatynizować je? Kto ma to zrobić - komisja, pierwszy cytujący opisany gatunek czy jeszcze inaczej?
Awatar użytkownika
Wujek Adam [†]
Posty: 3305
Rejestracja: środa, 30 maja 2007, 20:17
UTM: DC98
Specjalność: Cerambycidae
Lokalizacja: Warszawa

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Wujek Adam [†] »

Nie jestem znawcą tego tematu i nie wiem jak się sprawy mają z nazwami, ale zauważyłem, że nazwiska odkrywców danego gatunku pisze się... dowolnie. :P Czasami w formie oryginalnej, czasami zlatynizowanie, a czasami jeszcze inaczej.
I tak: tu i ówdzie spotkamy GOEZE, a jeszcze gdzieś indziej GÖTZ, czy tam GUÉRIN-MÉNEVILLE, względnie FÜSSLINS lub BRULLÉ - ze znakami diakrytycznymi, lub bez nich. :ap:
L. Borowiec
Posty: 970
Rejestracja: wtorek, 25 maja 2004, 13:36

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: L. Borowiec »

Nie wolno stosować przy nazwach żadnych znaków poza alfabetem łacińskim. Obie te tureckie nazwy są więc niewłaściwie utworzone i powinno się stosować ich zlatynizowane formy. Tworząc nazwy od nazwisk też nie wolno stosować żadnych znaków spoza alfabetu łacińskiego. Akcenty się pomija, gorzej jest z przekształcanie zgłosek np. od nazwiska Götz nazwa powinna brzmieć "goetzi", ale jak ktoś pierwotnie poda ją jako "gotzi" to wg. kodeksu tak powinno pozostać.
Awatar użytkownika
Jacek Kurzawa
Posty: 9490
Rejestracja: poniedziałek, 2 lutego 2004, 19:35
UTM: DC30
Specjalność: Cerambycidae
profil zainteresowan: Muzyka informatyka makrofotografia
Lokalizacja: Tomaszów Mazowiecki
Podziękował(-a): 4 times
Podziękowano: 1 time
Kontakt:

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Jacek Kurzawa »

Dziękuję. Nazwy te utworzyli Niemcy - Bernhauer i Peks, którzy mają ogromne doświadczenie w eksploracji Turcji, opisali ponadto kilkadzisiąt nowych taksonów, a tu tymczasem takie novum. Prace publikują w wydawanym przez siebie wydawnictwie stąd też niewielka siła recenzji.

W międzyczasie Paweł Jałoszyński odesłał mnie do art 11.2. ICZN
Mandatory use of Latin alphabet. A scientific name must, when first published, have been spelled only in the 26 letters of the Latin alphabet (taken to include the letters j, k, w and y); the presence in a name when first published of diacritic and other marks, apostrophes or ligatures, or a hyphen, or a numeral in a compound species-group name, does not render the name unavailable (for corrections, see Articles 27 and 32.5.2).
http://www.nhm.ac.uk/hosted-sites/iczn/ ... =11&nfv=#2

i należy ją poprawić. Jak ją poprawić, mówi paragraf 32.5.2.
32.5.2. A name published with a diacritic or other mark, ligature, apostrophe, or hyphen, or a species-group name published as separate words of which any is an abbreviation, is to be corrected.

32.5.2.1. In the case of a diacritic or other mark, the mark concerned is deleted, except that in a name published before 1985 and based upon a German word, the umlaut sign is deleted from a vowel and the letter "e" is to be inserted after that vowel (if there is any doubt that the name is based upon a German word, it is to be so treated).

Examples. nuñezi is corrected to nunezi, and mjøbergi to mjobergi, but mülleri (published before 1985) is corrected to muelleri.
:okok: Jeszcze raz dziękuję.
Awatar użytkownika
Wujek Adam [†]
Posty: 3305
Rejestracja: środa, 30 maja 2007, 20:17
UTM: DC98
Specjalność: Cerambycidae
Lokalizacja: Warszawa

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Wujek Adam [†] »

Lech Borowiec pisze:(...) Akcenty się pomija, gorzej jest z przekształcanie zgłosek np. od nazwiska Götz nazwa powinna brzmieć "goetzi", ale jak ktoś pierwotnie poda ją jako "gotzi" to wg. kodeksu tak powinno pozostać.
Z taką transkrypcją jeszcze się nie spotkałem.
We wszelkich publikacjach nazwisko tego autora (np. w połączeniu z nazwą Anisorus quercus, który to gatunek ten pan opisał) brzmi ona albo GÖTZ, albo GOEZE, ale nigdy GOETZI lub GOTZI.
Błąd usankcjonowany i bezkarnie, bezrefleksyjnie powielany przez wszystkich?
Awatar użytkownika
Jacek Kurzawa
Posty: 9490
Rejestracja: poniedziałek, 2 lutego 2004, 19:35
UTM: DC30
Specjalność: Cerambycidae
profil zainteresowan: Muzyka informatyka makrofotografia
Lokalizacja: Tomaszów Mazowiecki
Podziękował(-a): 4 times
Podziękowano: 1 time
Kontakt:

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Jacek Kurzawa »

Adam, chodzi o tworzenie nazwy taksonu od nazwiska autora a nie pisownię nazwiska autora. Ö trzeba najpierw zlatynizować (to nie jest ani transliteracja ani transkrypcja).
Tak więc np. Anisorus goetzi GÖTZ.
Awatar użytkownika
Wujek Adam [†]
Posty: 3305
Rejestracja: środa, 30 maja 2007, 20:17
UTM: DC98
Specjalność: Cerambycidae
Lokalizacja: Warszawa

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Wujek Adam [†] »

Rozumiem, że mówimy o dwóch różnych sprawach.
Jednak w poscie otwierającym ten wątek pośrednio poruszyłeś też temat poprawnego zapisywania nazwisk odkrywców danego gatunku, a ponieważ ta sprawa ściśle tyczy się nazw łacińskich, tu też trzeba stosować pewne reguły.

Ps. A czymże jest zlatynizowanie, jak nie formą transkrypcji?
Ostatnio zmieniony środa, 29 stycznia 2014, 15:00 przez Wujek Adam [†], łącznie zmieniany 1 raz.
Andrzej J. Woźnica

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Andrzej J. Woźnica »

Reguły tworzenia nazw są przeróżne. nazwa gatunkowa ważna, utworzona od Jowita, to np. E. jowitae :) Andrzej
Awatar użytkownika
Wujek Adam [†]
Posty: 3305
Rejestracja: środa, 30 maja 2007, 20:17
UTM: DC98
Specjalność: Cerambycidae
Lokalizacja: Warszawa

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Wujek Adam [†] »

Andrzej J. Woźnica pisze:Reguły tworzenia nazw są przeróżne. nazwa gatunkowa ważna, utworzona od Jowita, to np. E. jowitae  :)  Andrzej
Nie do końca.
Istnieją pewne prawa i regulacje w tym względzie, oparte na ICZN.
I właśnie o tym tu rozmawiamy. ;-)
Andrzej J. Woźnica

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Andrzej J. Woźnica »

http://eunis.eea.europa.eu/species/96935 - oto odpowiedź może niezbyt satyskcjonująca ale taka jest nasza rzeczywistość :(
Awatar użytkownika
Wujek Adam [†]
Posty: 3305
Rejestracja: środa, 30 maja 2007, 20:17
UTM: DC98
Specjalność: Cerambycidae
Lokalizacja: Warszawa

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Wujek Adam [†] »

Ja rozumiem na jakiej zasadzie tworzy się nazwy gatunkowe powstałe od imion, nazwisk czy miejscowości.
Chodzi mi jednak o to, że w tym względzie nie ma dowolności, lecz wręcz przeciwnie: obowiązują ściśle ustalone reguły!
Awatar użytkownika
Jacek Kurzawa
Posty: 9490
Rejestracja: poniedziałek, 2 lutego 2004, 19:35
UTM: DC30
Specjalność: Cerambycidae
profil zainteresowan: Muzyka informatyka makrofotografia
Lokalizacja: Tomaszów Mazowiecki
Podziękował(-a): 4 times
Podziękowano: 1 time
Kontakt:

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Jacek Kurzawa »

Wujek Adam pisze:Rozumiem, że mówimy o dwóch różnych sprawach.
Jednak w poscie otwierającym ten wątek pośrednio poruszyłeś też temat poprawnego zapisywania nazwisk odkrywców danego gatunku,
Adam, coś mi wkręcasz. Czytam uważnie swój post (jak to piszesz: otwierający ten wątek):
Jacek Kurzawa pisze:Doprecyzuję problem: jak wygląda sytuacja przy nadawaniu nazwy gatunkowej pochodzącej od nazwy geograficznej - czy używa się oryginalnej pisowni nazwy geograficznej i od niej tworzy nazwę gatunkową czy najpierw latynizuje się nazwę geograficzną i od niej tworzy się nazwę.

Prześledźmy przykład:
Nadano nazwy: Dorcadion haçgediğiense i  Dorcadion karaçaörenense, które powstały od lokalizacji geograficznych wg ich oryginalnej pisowni: Haçgediği i Karaçaören (w tej samej pracy jednak już w Resume nawy wymieniane są zlatynizowane: hacgedigense i karacaorenense).
Próbowałem odnaleźć w ICZN (wersja polska, 1963) odpowiednie regulacje. Udało mi się znaleźć w Dodatek C. Latynizacja nazw geograficznych i osobowych
oraz w Dodatek D. Zalecenia dotyczące tworzenia nazw. ale w sumie nic przekonywującego nie znalazłem. Są to zawiłości ICZN dlatego od razu zwracam się z tym na Forum do osób mających wiedzę na ten temat. Przeczuwam tu jakiś błąd, bo nie spotkałem się z nazwami łacińskimi z użyciem np polskich znaków ą ę ć ź itp.

Na temat znaków diakrytycznych (bo to ich dotyczy) możemy znaleźć proste regulacje - art.27. W nazwach zoologicznych nie wolno używać żadnych znaków diakrytycznych (...). W ICZN OnLine jest to tutaj:
http://www.nhm.ac.uk/hosted-sites/iczn/ ... le=27&nfv=

Pytania:
Czy te nazwy są poprawne i jak je cytować: wg oryginalnej ich pisowni czy bez tych tureckich literek?
Jeśli nazwy zostały nadane niezgodnie z zasadami ICZN to co należy zrobić - zlatynizować je? Kto ma to zrobić - komisja, pierwszy cytujący opisany gatunek czy jeszcze inaczej?
Gdzie Ty tam widzisz "temat poprawnego zapisywania nazwisk odkrywców danego gatunku" ??? :mysl:
Awatar użytkownika
Wujek Adam [†]
Posty: 3305
Rejestracja: środa, 30 maja 2007, 20:17
UTM: DC98
Specjalność: Cerambycidae
Lokalizacja: Warszawa

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Wujek Adam [†] »

Faktycznie Jacku, troszeczkę naginam Twoje tegowątkowe intencje. :P
Jednak, skoro już rozmawiamy o nazewnictwie, transkrypcjach i latynizacji, to możemy też pogadać o poprawnym zapisie nazwisk autorów opisujących dane taksony.
A możemy o tym pogadać tym bardziej, że chyba już otrzymałeś satysfakcjonujące odpowiedzi w interesującej Cię kwestii?
Awatar użytkownika
Jacek Kurzawa
Posty: 9490
Rejestracja: poniedziałek, 2 lutego 2004, 19:35
UTM: DC30
Specjalność: Cerambycidae
profil zainteresowan: Muzyka informatyka makrofotografia
Lokalizacja: Tomaszów Mazowiecki
Podziękował(-a): 4 times
Podziękowano: 1 time
Kontakt:

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Jacek Kurzawa »

Nie warto rozpraszać dyskusji. Mnie zależało na wyjaśnieniu tego problemu - znaki diakrytyczne w nazwach taksonów.

O pisowni nazwisk autorów najlepiej rozmawiać w innych wątkach, tym bardziej, że już takie na Forum są:

viewtopic.php?f=849&t=21441
viewtopic.php?f=849&t=20525
Awatar użytkownika
Wujek Adam [†]
Posty: 3305
Rejestracja: środa, 30 maja 2007, 20:17
UTM: DC98
Specjalność: Cerambycidae
Lokalizacja: Warszawa

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Wujek Adam [†] »

faktycznie, takie tematy już na forum istnieją.
... z tym, że ten dotyczący poruszanej obocznie w tym wątku przeze mnie kwestii przez nikogo nie został podjęty. :P
Awatar użytkownika
Grzegorz Banasiak
Posty: 4470
Rejestracja: poniedziałek, 2 lutego 2004, 23:27
UTM: DC45
Lokalizacja: Skierniewice
Podziękował(-a): 2 times
Podziękowano: 1 time
Kontakt:

Re: Używanie znaków diakrytycznych przy tworzeniu nazw

Post autor: Grzegorz Banasiak »

Sprawa nazwisk jest dość oczywista. Należy stosować nazwisko autora w brzmieniu takim jak w oryginalnej deksrypcji, którą przecież pisał sam autor. Jeśli ktoś zapisze inaczej - to świat się nie zawali. Nawet chińczycy stosują w nazwiskach litery łacińskie rezygnując z "krzaczków". Resztę jasno i klarownie wyjaśnił Lech Borowiec w kontekście zapisów kodeksu nomenklatury.
Problemem w mojej ocenie nie jest SCHIFFERMULLER zamiast SCHIFFERMÜLLER, chociaż poprawniej jest zacytować właściwe nazwisko SCHIFFERMÜLLER.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post

Wróć do „Taksonomia, systematyka, genetyka”