Xylocopa violacea

[wojtas]

Dzisiaj jeden osobnik Xylocopa wygrzewał się na ścianie mojego domu. Jak podszedłem bliżej to od razu uciekł więc gatunku nie dało się ustalić.
Jak dla mnie późno jak na ten rodzaj bo normalnie obserwuje je w terminie sierpień-wrzesień lub w maju.

[Justyna]

Zadrzechnie zimują jako "tegoroczne" dorosłe osobniki, więc ten pewnie albo jeszcze się nie zdążył schować, albo z jakiegoś powodu wylazł z kryjówki. Może to kwestia pogody w tym roku, długo było ciepło, jeszcze sporo roślin kwitnie w najlepsze, parę dni temu widziałam trzmiela na kwiatkach.

[Jacek Kurzawa]

W listopadzie widziałem latającą Xylocopę w zeszłym roku.... ale w Czarnogórze. było ciepło. No ale w Polsce..... Gratuluję.

[wojtas]

Jeśli chodzi o widzianego osobnika to by się wszystko zgadzało bo był świeżutki.

[wojtas]

Dzisiaj pierwszy osobnik zaobserwowany w tym roku.
Xylocopa violacea przyleciała do kwitnącej wisterii.

[Jacek Kurzawa]

[Berni]

Dziś-Rybnik Stodoły(przytorze) UTM CA25-usiadła na chabrze nadreńskim, nim zdążyłem uruchomić telefon
to zwiała kochane ludziska do tej pory nie mogę dojść do siebie,jestem w szoku że u mnie jest w Rybniku,
to chyba najbardziej na zachód wysunięte stanowisko w Polsce ide sie uchlać z tego powodu

[wojtas]

Są bardziej na zachód wysunięte stanowiska Xylocopa w Polsce.
Ten rok jest bardzo obfity w te pszczoły.
Jak u was z obserwacjami w tym roku? U mnie można było obserwować do 5 sztuk w jednej chwili na kwiatach i były obydwa gatunki.

[Berni]

Wojtas no to klina mi wbiłeś że aż tyle ich obserwujesz-nieprawdopodobne
a tak może mi podpowiesz jak te dwa gatunki rozróżniać w terenie bo jestem zielony w tym temacie(z góry dziękuję)
pozdrawiam

[Justyna]

jak te dwa gatunki rozróżniać w terenie bo jestem zielony w tym temacie(z góry dziękuję)

W miarę łatwo da się oznaczyć w zasadzie tylko samca zadrzechni fioletowej, bo ma czerwone zakończenia czułków. Samice fioletowej oraz obie płcie czarnorogiej są całe czarne, bez akcentów kolorystycznych. Takie różnice jak proporcje długości członów czułków, punktowanie głowy, urzeźbienie tylnej nogi u samic czy proporcje ciała są bardzo trudne albo w ogóle niemożliwe do zaobserwowania na żywo albo wypatrzenia na zdjęciach.
W temacie oznaczania, warto też dodać, że samo rozpoznanie zadrzechni jako rodzaju też nie jest takie superproste jak się wydaje. Zdarzają się pomyłki z czarnymi gatunkami pszczolinek (np Andrena pilipes, Andrena agilissima) albo ciemnymi trzmielami. Szczególnie jeśli pszczoła jest stara i wyłysiała albo mokra, to wygląda wtedy na ciemniejszą.
Tutaj jest mapka z obserwacjami zebranymi przez Stowarzyszenie Natura i Człowiek (stan na 2021 rok) http://www.nic.org.pl/wp-content/upload ... a-2022.pdf

[wojtas]

No i tu Justyna mnie wyprowadziła z błędu.
Dla mnie te z czerwonymi końcami czułków to były traktowane jako X. violacea a te z całymi czarnymi jako X. valga a tu się okazuje że pamięć jest już zawodna i to dotyczy tylko samców.
Z mapki załączonej przez Justynę dodatkowo wychodzi że u mnie może być wyłącznie violacea.
Więc wszystkie te obserwacje tyczą się prawdopodobnie tego gatunku.
Z wiadomych względów nie były odławiane w celu ich dokładnego oznaczenia.

[Justyna]

Z mapki załączonej przez Justynę dodatkowo wychodzi że u mnie może być wyłącznie violacea.

Z oznaczaniem w oparciu o miejsce obserwacji byłabym ostrożna. Mapa z raportu opisuje *prawdopodobne* zasięgi, a sytuacja jest dynamiczna, bo zadrzechnie zwiększają swój zasięg. Oba nasze gatunki zadrzechni nie są rzadkie w Europie i nie wykluczałabym ewentualności, że jedna pójdzie na zachód Polski, lub/i druga na wschód. Jasne, na zachodzie bardziej prawdopodobna jest violacea, a na wschodzie valga, ale jednak pewne oznaczenie powinno się opierać na cechach obserwowanych osobników, bo jeśli będziemy za mocno ufać lokalizacji, to pewne zmiany zasięgów mogą nam zwyczajnie umknąć
PS Na jednej grupie tematycznej na fb zostały zamieszczone zdjęcia z województwa opolskiego, na których według mnie jest samiec zadrzechni czarnorogiej (zdjęcia były super jakości, można było pokusić się o policzenie członów czułków i segmentów odwłoka, a więc oznaczenie płci) - a wedle mapki powinna być w tym miejscu violacea.

[Jacek Kurzawa]

Dyskusje o rozmieszczeniu w Polsce powinny być oparte na jej rozsiedleniu w Europie. Granice polityczne państw są dla gatunków niewidoczne

Z mapek zaciągniętych z iNaturalist wynika hipotetyczny zasięg gatunku w Polsce. Nie da się też nie zauważyć, że Polska to jednak "biała plama" w ilości obserwacji, co świadczy tylko o pewnej "przepaści" dzielącej nas od krajów Europy zachodniej pod względem popularyzacji entomologii. Wątek nie jest o tym, więc trzymając się tematu Xylocopa można śmiało powiedzieć, że gatunki są obecne i powinny być odnotowywane na dużym obszarze. Na uwagę zasługiwałyby szczególnie rekordy spoza zasięgu, znanego i przewidywanego. Ze względu na dynamikę powiększania zasięgu tych gatunków, jak i wielu innych południowych elementów, możemy spodziewać się w niedalekiej przyszłości kolejnych ciekawych faunistycznych rekordów nawet z północnej części Polski gatunku X.valga, natomiast wydaje mi się, że X.violacea zasiedliła cały obszar Polski do Bałtyku włącznie, a nieznana jest jej wschodnia granica zasięgu.