Polskie Forum Entomologiczne

W ubiegłym roku L. quadrimaculata miała nietypową fenologie, o czym pisałem nieco tutaj:
https://www.facebook.com/groups/4894771 ... 975779381/

Piotrze powołałam się na stronie na Twój tekst z facebooka. Proszę o ewentualne komunikaty z września.
Ewa

Kolejna sensacja — jest już drugie pokolenie Anax ephippiger w Polsce!
- https://wazki.pl/wazki_anax_ephippiger.html
Pierwsza obserwacja kilkunastu samic pzeobrażonych nad stawami rybnymi w pobliżu wsi Koszelewy położonej w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. działdowskim. Autorem obserwacji z dnia 11 sierpnia 2019 r. jest Krzysztof Lewandowski (Vedi), od którego otrzymałam przepiękne zdjęcie. Wkrotce otrzymam zdjęcia zebranych wylinek.
Pamiętajmy, że na Facebooku na stronie Ważki w Polsce - https://www.facebook.com/groups/489477114408548/ umieszczona jest mapka - https://www.google.com/maps/d/viewer?mi ... 534266&z=5, którą sporządził i systematycznie uzupełnia Wiaczesław Michalczuk — tam też, lub do mnie, należy kierować następne doniesienia (najlepiej ze zdjęciem) koniecznie z podaniem dokładnej lokalizacji i daty oraz nazwiskiem obserwatora.

Więcej zdjęć husarza wędrownego Anax ephippiger - https://wazki.pl/wazki_anax_ephippiger.html oraz pierwsze zdjęcia wylinek

Zamieszczone nowe zdjęcia otrzymałam od Janusza Ratajczaka i Marii Wiszniowskiej, której udało sie zaobserwować teneralnego samca na wylince. Zdjęcia wylinki też przysłała. Lepsze, szczegółowe zdjęcia wylinek będą zrobione we wrześniu. Zebrał je Krzysztof Lewandowski, a zdjęcia zrobi jak zwykle Andrzej Kucharski.

Na stronie Odonata.pl - https://odonata.pl/odonata.html , w Tomie 15 pisma Odonatrix - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_15.html przybył artykuł:
BUCZYŃSKI P., KUSAL K., TOŃCZYK G., MIKOŁAJCZUK P., BOBREK M., BOBREK R., CZECHOWSKI P., DŁUGOSZ I., DŁUGOSZ M., DUBICKA A., DUMNICKA E., GOC M., GOŁĄB M.J., GÓRAL N., HADWICZAK M., HOLNICKI-SZULC F., JĘDRO G., JIRAK-LESZCZYŃSKA A., KUSAL B., MIŁACZEWSKA E., MISZTA A., MORAWSKI M., RACZYŃSKI M., ŚNIEGULA S., ŚWITAŁA M., TARKOWSKI A., WOŹNIAK S. 2019. Ważki (Odonata) stwierdzone w Puszczy Niepołomickiej i dolinie Raby podczas XVI Ogólnopolskiego Sympozjum Sekcji Odonatologicznej Polskiego Towarzystwa Entomologicznego (20-23.06.2019 r.)
Dragonflies (Odonata) recorded in the Niepołomice Forest and in the valley of the River Raba during the 16th Symposium of the Odonatological Section of the Polish Entomological Society (June 20-23, 2019)
Odonatrix 15_8: 1–16 - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... x_15_8.pdf

W tomie 15 czasopisma „Odonatrix” - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_15.html mamy trzy nowe prace dotyczące obserwacji ważek w północnej i północno-wschodniej Polsce.

Poza tym ostatnia już chyba w tym roku rozbudowa strony Anax ephippiger. - https://wazki.pl/wazki_anax_ephippiger.html. Tym razem seria szczegółów anatomicznych samicy, zaobserwowanej w Gdyni — na fotografiach, które wykonał Peter Senn, oraz zdjecia wylinek (zebranych przez Krzysztofa Lewandowskiego) a zrobione przez Andrzeja Kucharskiego.

Kolejna już obserwacja husarza ciemnego Anax parthenope podczas posiłku. Tym razem fotoreportaż wykonała Ewa Jurkiewicz w Wigierskim Parku Narodowym, a ja umieściłam go w dziale „Wasze obserwacje” - https://wazki.pl/wasze_obserwacje.html.

Ogłoszenie otrzymane od Grzegorza Tończyka:

Koleżanki i Koledzy (w ważce),
Patrząc od kilku lat na pojawiające się w sieci zdjęcia ważek, przypomniałem sobie jedną z pierwszych prac dotyczących ważek jaką przeczytałem.
Utzeri C., Belfiore C. 1990. Tandem anomali fra Odonati (Odonata). Frag. entomol., 222: 271-287.
Z tego opracowania dowiedziałem się, że u ważek mamy często do czynienia z parami homoseksualnymi (jednogatunkowymi i międzygatunkowymi) oraz z parami heteroseksualnymi (międzygatunkowymi, międzyrodzajowymi, międzyrodzinowymi, a nawet kopulacją przedstawicieli Zygoptera i Anisoptera).
Sam spędzając dużo czasu w terenie miałem tego typu obserwacje. Gdzieś zapisane z czasem ulegają zapomnieniu, brak dowodu, trudno odtworzyć takie zdarzenie w pamięci. Obecnie technika umożliwia nam dość łatwo zrobić zdjęcia, czyli udokumentować takie sytuacje. Wydaje mi się, że wspólnie posiadamy już dość dużo takich obserwacji.
Czas to podsumować.
OGŁASZAM zbiórkę takich informacji
i wspólne opublikowanie pracy (każdy kto dostarczy weryfikowalne dane będzie współautorem opracowania) dotyczącej obserwowanych w Polsce nietypowych kopulacji ważek. Czy będzie to tylko proste zestawienie czy coś poważniejszego na tym etapie nie wiem.
Informacje poparte fotografiami poproszę przesyłać do końca listopada 2019 roku na adres: tonczyk.grzegorz@gmail.com
Zachęcam do współpracy !!! Grzegorz Tończyk.

Sezon ważkowy ma się ku końcowi, smutna i nieodwołalna prawda. Jeszcze będą ciepłe dni, jeszcze zobaczymy coraz mniej liczne ważki, ale nowych gatunków już nigdzie nie będzie przybywało. Tak więc Peter Senn nadesłał opracowanie swoich obserwacji prowadzonych w Gdyni-Chwarzno nad zbiornikiem retencyjnym na osiedlu Sokółka — https://wazki.pl/gdynia_chwarzno.html. Napotkał tam 34 gatunki ważek, w tym 1 gatunek chroniony i 2 gatunki południowe — Anax ephippiger i Sympetrum fonscolombii. Ilość ważek obserwowanych w Gdyni — https://wazki.pl/gdynia.html wzrosła z 29 do 41 gatunków.

Dziś przybyło pięć zdjęć na stronie Aeshna affinis - https://wazki.pl/wazki_aeshna_affinis.html. Są to zdjęcia Marii Wiszniowskiej i Janusza Ratajczaka. Natomiast na stronie Aeshna grandis - https://wazki.pl/wazki_aeshna_grandis.html mamy tylko jedno nowe zdjęcie, jest to piękna samica sfotografowana przez Mirosława Pielota.

Tym razem kolejne stanowisko z Górnego Śląska, a konkretnie z Bytomia - https://wazki.pl/bytom.html, jest to Staw na Lipince - https://wazki.pl/bytom_staw_na_lipince.html, gdzie nieliczne gatunki ważek obserwował Krzysztof Przondziono.

Dziś uzupełnienia wcześniejszych obserwacji prowadzonych w Gdyni — https://wazki.pl/gdynia.html przez Pawła Jędryczaka, na stanowiskach Dąbrowa-jeziorko — https://wazki.pl/gdynia_dabrowa_jeziorko.html, Dąbrowa-torfowisko — https://wazki.pl/gdynia_dabrowa_torfowisko.html i Krowie Bagno — rozlewisko przy Źródle Marii — https://wazki.pl/gdynia_zrodlo_marii.html. W 2018 roku obserwacje prowadził tam Peter Senn potwierdzając występowanie niektórych gatunków i rejestrując nowe gatunki na tych stanowiskach.

Wracamy na Górny Śląsk, a konkretnie do Bytomia - https://wazki.pl/bytom.html, gdzie tym razem poznamy Staw Jadwiga - https://wazki.pl/bytom_jadwiga.html, nad którym obserwacje prowadził Krzysztof Przondziono.

Jeszcze jedno stanowisko z Bytomia — https://wazki.pl/bytom.html — jest to znajdujący się przy południowej granicy miasta Staw Niemiecki — https://wazki.pl/bytom_staw_niemiecki.html, nad którym ważki obserwował Krzysztof Przondziono.

W dniach 11-14 czerwca 2020r. odbędzie się XVII Sympozjum Sekcji Odonatologiczej PTEnt — tym razem na poligonie w Bornem Sulinowie. Szczegółowo możemy się z tym zapoznać w komunikatach  - https://odonata.pl/komunikaty.html na stronie odonata.pl, lub, jeśli wolicie, pobierając pdf komunikatu 1 ze strony głównej wazki.pl - https://wazki.pl/index.html.

4 grudnia powinniśmy się znaleźć na Śląsku, tak więc poznamy ważki obserwowane przez Krzysztofa Przondziono w Jaworznie — https://wazki.pl/jaworzno.html nad Stawem na Łużniku — https://wazki.pl/jaworzno_luznik.html.

Tym razem zupełnie inny niż w ubiegłych latach kalendarz na 2020 rok - https://wazki.pl/aktualizacje/kalendarz_2020.pdf.
Jest to autorski kalendarz Nikoli Góral zawierający wykonane przez nią zdjęcia.
Autorce serdecznie dziękuję.

Jeszcze jedno stanowisko z Jaworzna — https://wazki.pl/jaworzno.html — jest to Arboretum w Jaworznie — https://wazki.pl/jaworzno_arboretum.html — obszar pięknie zrekultywowany, gdzie ważki obserwował i opisał Krzysztof Przondziono.

Serdeczne życzenia z okazji Świąt Bożego Nrodzenia i Nowego Roku
dla wszystkich Czytelników i Autorów obserwacji!
Zdrowia, szczęścia i wielu ciekawych przygód przyrodniczych!
Do życzeń załączam pięć nowych zdjęć na stronie Lestes barbarus - https://wazki.pl/wazki_lestes_barbarus.html autorstwa Agaty Jirak-Leszczyńskiej i Pawła Buczyńskiego. Pięknie za nie dziękuję.

Na stronie czasopisma Odonatrix - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_0_numery.html, mamy kolejny już Tom 16 - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_16.html, a w nim trzy nowe prace:

1. BUCZYŃSKI P., TOŃCZYK G. 2020. Polskie i dotyczące Polski prace odonatologiczne. 18. Rok 2019 - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... x_16_1.pdf
2. SENN P. 2020. Wyniki obserwacji ważek (Odonata) z zagrożonej torfianki w Gdyni (Polska północna) - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... x_16_2.pdf
3. KOBYŁECKI P. 2020. Ważki (Odonata) Rembertowa - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... x_16_3.pdf

Poza tym na stronie Sekcji Odonatologicznej odonata.pl w zakładce Literatura mamy Piśmiennictwo odonatologiczne: wykaz prac polskich i/lub na temat Polski (stan na 31.12.2019 r.) - https://odonata.pl/pismiennictwo_polskie.pdf

Pierwszy w tym roku opis obserwacji ważek w dużym mieście pochodzi z Gdyni — https://wazki.pl/gdynia.html — tym razem jest to Wielki Kack — torfianka przy obwodnicy S6 — https://wazki.pl/gdynia_wielki_kack.html, gdzie ważki obserwował Peter Senn. Jest to obszar planowanej dużej rozbudowy węzła drogowego, która może spowodować, że ciekawe stanowisko przyrodnicze wkrótce przejdzie do historii. Jest to to samo stanowisko, które Peter Senn opisał w swojej notatce w Tomie 16 Odonatrix — tu jednak jest to przedstawione w nieco innym ujęciu.

Ostatni z sezonu 2019 roku opis obserwacji ważek w mieście pochodzi z Czeladzi - https://wazki.pl/czeladz.html na Górnym Śląsku. Jest to zalew w Parku Grabek - https://wazki.pl/czeladz_grabek.html, gdzie występujące tam ważki obserwował Krzysztof Przondziono.

Mamy już podsumowanie wyników obserwacji ważek prowadzonych w latach 2010-2019 w dużych miastach - https://wazki.pl/miasta_podsumowanie_2010_2019.html. Ten 10-letni okres zaowocował obserwacją 81% gatunków krajowych na obszarze miast. Program ten jest w dalszym ciągu otwarty, nie kończymy naszych badań.

Strona Coenagrion lunulatum - https://wazki.pl/wazki_coenagrion_lunulatum.html, dotąd bardzo skromna, została wzbogacona o 17 zdjęć ważki oraz 6 fotografii stanowisk — autorami nowych zdjęć są: Paweł Buczyński, Andrzej Hermański i Grzegorz Jędro.

Na stronie czasopisma Odonatrix w Tomie 16 - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_16.html mamy nową pracę małżeństwa Magdaleny i Grzegorza Jędro pt. Nowe stanowiska iglicy małej Nehalennia speciosa (Charpentier, 1840) (Odonata: Coenagrionidae) w Parku Krajobrazowym „Dolina Słupi” - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... x_16_4.pdf.

Na stronie czasopisma Odonatrix w Tomie 16  - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_16.html mamy artykuł Pawła Buczyńskiego, Moniki Bobrek i Rafała Bobrka — Interesujące stwierdzenie zawleczenia egzotycznej ważki Pseudagrion microcephalum (RAMBUR, 1842) (Odonata: Coenagrionidae) do Polski. - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... x_16_5.pdf

Na stronie czasopisma Odonatrix w Tomie 16 - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_16.html mamy notatkę Pawła Buczyńskiego i Krzysztofa Stasiaka — Sympecma paedisca (BRAUER, 1877) (Odonata: Lestidae) złowiona w pułapkę świetlną - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... x_16_6.pdf.

Pandemia koronawirusa (COVID-19) pokrzyżowała nam szyki i XVII Sympozjum Odonatologiczne
planowane w czerwcu 2020 r. w Bornem Sulinowie zostaje przełożone na rok 2021.

W załączeniu oficjalny, przygotowany przez Komitet Organizacyjny Komunikat w tej sprawie - https://wazki.pl/aktualizacje/XVII_Symp ... at_III.pdf

Raport z obserwacji prowadzonych w Gdańsku — https://wazki.pl/gdansk.html, w Parku Reagana — https://wazki.pl/gdansk_park_reagana.html położonym na Przymorzu, nad brzegiem Zatoki Gdańskiej pomiędzy Brzeźnem, a Jelitkowem. Ważki w parku obserwował Peter Senn.

Uzupełnienie obserwacji prowadzonych w Krakowie — https://wazki.pl/krakow.html, nad Stawem Dąbskim — https://wazki.pl/krakow_staw_dabski.html oraz w Mydlnikach — https://wazki.pl/krakow_mydlniki.html. Ważki obserwował w latach 2018 i 2019 Maksymilian Syratt.

Na stronie czasopisma Odonatrix - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_0_numery.html w Tomie 16 - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_16.html mamy nowy artykuł, którego autorem jest Peter Senn opisujący „Nowe stanowisko łątki zielonej Coenagrion armatum (CHARPENTIER, 1840) (Odonata: Coenagrionidae) w północnej Polsce” - pdf - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... x_16_7.pdf.

Na stronie Brachytron pratense - https://wazki.pl/wazki_brachytron_pratense.html przybyły 3 zdjęcia przedstawiające Uroczysko Jęzior i samca obserwowanego tam 16 czerwca 2020. Na stronie Lestes dryas - https://wazki.pl/wazki_lestes_dryas.html pojawiły się dwa zdjęcia samic napotkanych także 16 czerwca, w rezerwacie Nowiny. Autorem zdjęć jest Paweł Buczyński.

Na stronie czasopisma Odonatrix w Tomie 16 = https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_16.html mamy kolejny artykuł pt. Nowe dane o występowaniu ważek (Odonata) w Zielonej Górze (województwo lubuskie) — wyniki obserwacji z lat 2016-2019, którego autorem jest Paweł Czechowski.

W piśmie Odonatrix w Tomie 16 - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_0_numery.html tym razem możemy przeczytać ciekawy artykuł pt. Wielkie ważki paleozoiku. Dlaczego były tak wielkie i dlaczego nie ma obecnie podobnie wielkich?, którego autorem jest Edwin Sieredziński.

Na stronie Lestes sponsa - https://wazki.pl/wazki_lestes_sponsa.html przybyło 5 zdjęć autorstwa Andrzeja Kucharskiego. Zdjęcia przedstawiają szczegóły anatomiczne samicy napotkanej w Orelcu na Podkarpaciu.

W piśmie Odonatrix - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_0_numery.html w Tomie 16 - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_16.html tym razem możemy przeczytać pasjonujący artykuł pt. Bezprecedensowa inwazja husarza wędrownego Anax ephippiger (BURMEISTER, 1839) (Odonata: Aeshnidae) na Polskę w roku 2019. Dane zebrane przez 34 obserwatorów opracowane zostały przez Wiaczesława Michalczuka i Pawła Buczyńskiego.

Swoisty rekord — nie ma jeszcze dwóch tygodni od chwili dokonania obserwacji Pantala flavescens w Polsce centralnej, a już możemy przeczytać o tym fakcie artykuł w Odonatrixie w Tomie 16. Pracę „Sukces rozrodczy nomadki żółtawej Pantala flavescens (FABRICIUS, 1798) (Odonata: Libellulidae) stwierdzony w Jeziorze Rakutowskim (Polska centralna)” - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... _16_11.pdf, który opracowali Elżbieta Lewandowska, Krzysztof Lewandowski i Paweł Buczyński.

Dziś w Tomie 16 czasopisma Odonatrix - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_16.html recenzja doskonałej książki SMALLSHIRE D., SWASH A. Europe’s Dragonflies. A Field Guide to the Damselflies and Dragonflies. Princeton University Press, Princeton, New Jersey 2020, 360 s. Książkę zrecenzowała Agnieszka Tańczuk.

W Tomie 16 - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_16.html czasopisma Odonatrix możemy zapoznać się z wynikami obserwacji prowadzonych przez Agnieszkę Tańczuk nad oczkiem wodnym koło wsi Lędziny pod Opolem.

Na stronie Calopteryx splendens — https://wazki.pl/wazki_calopteryx_splendens.html przybyły 3 zdjęcia czułków i bródki larwy — autorstwa Grzegorza Tończyka. Ponadto na stronie zestawienia świtezianek — https://wazki.pl/wazki_calopteryx.html przybyło przepiękne zdjęcie samców obu gatunków świtezianek obok siebie — tego samego autora.

Na stronie Orthetrum coerulescens — https://wazki.pl/wazki_orthetrum_coerulescens.html — przybyły 3 zdjęcia samca, samicy i kopulującej pary — zrobione przez Przemka Żurawlewa w Żbikach koło Pleszewa. Ponadto na stronie Onychogomphus forcipatus — https://wazki.pl/wazki_onychogomphus_forcipatus.html —  przybyły dwa zdjęcia larw zrobione w Drawieńskim PN i w nadleśnictwie Miradz przez Pawła Buczyńskiego.

Na stronie Somatochlora arctica — https://wazki.pl/wazki_somatochlora_arctica.html mamy dużą ciekawostkę — przybyło zdjęcie samca napotkanego w rezerwacie Imiełty Ług w Lasach Janowskich przez dziesięcioletniego Pawła Kuziorę. Zamieszczone zdjęcie zrobiła jego matka Anna Kuziora. Sensacyjny jest termin, bo spotkanie nastąpiło 20 września 2020 r. czyli miesiąc po przyjmowanym dotąd terminie lotów tego gatunku.

W Tomie 16 czasopisma Odonatrix zamieszczony został artykuł Tomasza Wilka — Liczne występowanie imagines trzepli zielonej Ophiogomphus cecilia (FOURCROY, 1785) w dolnym biegu Białej Nidy. - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... _16_15.pdf

W Tomie 16 czasopisma Odonatrix zamieszczony został artykuł Sławomira Pawlaka — Obserwacje ważek (Odonata) w okolicach Wieruszowa (województwo łódzkie) w latach 2017-2020 - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... _16_16.pdf

W Tomie 16 czasopisma Odonatrix zamieszczony został artykuł  Agnieszki Tańczuk — Ciekawe obserwacje ważek z terenu kamieniołomu Odra II w Opolu (Polska, województwo opolskie) — https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... _16_17.pdf

W Tomie 16 czasopisma Odonatrix możemy przeczytać dwie nowe prace:
1. Aeshna grandis (Linnaeus, 1758 ) (Odonata: Aeshnidae) w samołówce świetlnej — autorstwa Grzegorza Jędro i Mirosława Maciąga — https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... _16_18.pdf
2. Aktualne obserwacje „południowych” gatunków owadów w Słowińskim Parku Narodowym - ważek (Odonata) i prostoskrzydłych (Orthoptera) — opisane przez Grzegorza Jędro, Magdalenę Jędro i Małgorzatę Goc — https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... _16_19.pdf

Wcześniej niż zwykle zamieszczam w tym roku kalendarz na rok 2021 - https://wazki.pl/aktualizacje/teczowe%20lato.pdf. Jest to kalendarz nieco inny niż zwykle, zatytułowany „Tęczowe lato”, poświęcony w całości związkom niekoniecznie heteroseksualnym w świecie ważek.

W Tomie 16 czasopisma Odonatrix ukazała się nowa notatka: Nowe stanowisko łątki ozdobnej Coenagrion ornatum (SÉLYS, 1850) (Odonata, Coenagrionidae) w okolicach Wrocławia autorstwa Krzysztofa Ostrowskiego - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... _16_20.pdf.

W Tomie 16  Odonatrixa —  mamy kolejne dwie prace:
1. Ważki (Odonata) obserwowane wokół wsi Wyliny-Ruś na Podlasiu — notatka sporządzona przez Pawła Kobyłeckiego — https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... _16_21.pdf
2. Ważki (Odonata) Radomia — wyniki obserwacji z lat 2013-2018 — artykuł Marka Miłkowskiego —  https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... _16_22.pdf

Dawno nie było wiadomości o stanowiskach w dużych miastach — https://wazki.pl/miasta.html. Dziś wracamy po roku do Gdyni-Chwarzno — https://wazki.pl/gdynia_chwarzno.html, gdzie Peter Senn prowadził obserwacje na dwóch zbiornikach w osiedlu „Sokółka” i nowym zbiorniku w osiedlu „Fort Forest”.

Dzisiaj nowe prace na obu stronach::

Na stronie wazki.pl — kolejne stanowisko w dziale Ważki dużch miast, jest to nowe miejsce w Gdyni — https://wazki.pl/gdynia.html, gdzie Peter Senn prowadził obserwacje na obszarze — Gdynia Wiczlino — zespół zbiorników przy ul. Małkowskiego i ul. Suchej — https://wazki.pl/gdynia_wiczlino.html, jest to opracowanie zrobione na podstawie obserwacji z roku 2018 i 2020.

Na stronie Odonatrixa, w tomie 16 — https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_16.html  kolejna 23 już w tym roku praca — https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_ ... _16_23.pdf, której autorem jest Paweł Kobyłecki  — Nowe materiały do znajomości ważek (Odonata) Rembertowa — notatka ta jest opisem kontynuacji wcześniejszych obserwacji prowadzonych na tym obszarze.

Na stronie odonata.pl - https://odonata.pl/odonata.html zamieszczony został w dziale LIteratura spis "Piśmiennictwo odonatologiczne: wykaz prac polskich i/lub na temat Polski (stan na 31.12.2020r.)".
Również na stronie pisma Odonatrix w Tomie 17 - https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_17.html mamy spis " Polskie i dotyczące Polski prace odonatologiczne. 19. Rok 2020 z uzupełnieniem za lata 2017-2019". Oba opracowania wykonali Paweł Buczyński i Grzegorz Tończyk.

Pierwsze w tym roku spotkanie z ważkami dużych miast — https://wazki.pl/miasta.html i od razu nowe miasto — Zabrze — https://wazki.pl/zabrze.html, a w nim pierwsze stanowisko obserwacyjne — staw przy autostradzie — https://wazki.pl/zabrze_staw_przy_autostradzie.html. Obserwacje prowadził Krzysztof Przondziono.

Kolejne spotkanie z ważkami w Zabrzu — https://wazki.pl/zabrze.html, gdzie Krzysztof Przondziono prowadził obserwacje w — Parku im. Rotmistrza Witolda Pileckiego — https://wazki.pl/zabrze_park_pileckiego.html.

W Tomie 17 czasopisma Odonatrix  — https://odonata.pl/odonatrix/odonatrix_17.html  możemy zapoznać się z artykułem „Trwałość wylinek w warunkach naturalnych: Wyniki monitoringu wybranych gatunków ważek różnoskrzydłych (Odonata: Anisoptera) nad jeziorem Pław w zachodniej Polsce.” — autorstwa Anny Rychłej.