Polskie Forum Entomologiczne

Witam
Podobnie jak było w temacie o Xylotrechus capricornus - viewtopic.php?f=52&t=27277 tak i znalazła się następna minizmiana w nazewnictwie naszej rodzimej kozy:
Molorchus umbellatarus Schreber, 1759: 9 (Necydalis) E: AL AU BE BH BU ......itd.
Do tych czas był on Molorchus'em umbellatarum
Mazep

Jeśli uznać, że Molorchus nie Glaphyra to będzie -us nie -um, ale na decyzje trzeba poczekać. Ponieważ Danilevsky pracuje bardzo szybko i do tego jeszcze szybciej to publikuje, to pojawiając się takie zmiany. Trzeba się po prostu liczyc z tym, że zmian jest i będzie wiele a ponadto będą istniały rózne podlądy na ten sam temat i w zależnosci od ich przyjęcia te nazwy trzeba będzie korygować.

Proponuję dodać w bazie kolumnę synonimy i wstawiać tam cały ten nazewniczy "śmieć", żeby baza znajdywała Ci wszystkie możliwe warianty nazw.

Kwestia poprawności pisowni Molorchus umbellatarum czy Molorchus umbellatarus w końcu doczekała się komentarza. Kwestię poruszyłem na FB i uzyskałem taką oto odpowiedź:

Franesco Vitali pisze:umbellatarum means "of umbrellas" i.e "of umbrelliferae". Umbella is not a adjective, but a noun.

umbellatar -us or -um DOES NOT EXIST!
Umbella is a NOUN!
The noun umbella is declined as follow:
Singular: umbella, -ae, -ae, -am, -a, -a
Plural: umbellae, -arum, -is, -as, -is -ae, -is
Art. 11.9.1.3

https://www.facebook.com/JacekKurzawaen ... 8240903135
ICZN https://code.iczn.org/chapter-4-criteri ... 1#art-11-9

Poprawnie będzie jednak Molorchus umbellatarum

Jacku,

Łaciny uczyłem się ponad ćwierć wieku temu, ale chyba coś jeszcze pamiętam, nie do końca rozumiem wyjaśnienia F. Vitali.

O ile pamiętam, to idzie to tak:
- umbella - rzeczownik "parasol", rodzaj żeński, odmiana jak w cytowanym przez Ciebie poście.
- umbellatus -a, -um: - przymiotnik "parasolowaty, -a, -e": posiadający parasol, w kształcie parasola (odmienia się zgodnie z rodzajem towarzyszącego mu rzeczownika, to, że "umbella" jest rodzaju żeńskiego, nie ma znaczenia)
- umbellatarus, -a, -um: oznacza coś powiązanego z czymś parasolowatym.

Czyli możliwe są wszystkie formy owego "umbellatarus".

Jeśli Molorchus jest rodzaju męskiego, to na moje wyczucie powinien być "umbellatarus". Ale może się mylę, Kodeksu na pamięć nie znam.

A tak nie do końca offtopic, to ostatnio widziałem książkę "Terra Insecta - Planeta owadów". Brzmi naukowo, aIe moje nędzne resztki wiedzy o łacinie podpowiadają, że powinno być "Orbis Insectorum", bo "Terra Insecta" oznacza chyba "Ziemię ponacinaną" (Ziemię raczej w sensie "kraju", "krainy", a nie "świata", "planety"). Jeśli się mylę, poprawcie, proszę.

Pozdrawiam,
Markus.

Przeszukałem pod kątem nazwy "umbellatarum" i "umbellatarus". Mamy w świecie owadów:

Trichodes umbellatarum
Mycterus umbellatarum
Anthaxia umbellatarum
Melangyna umbellatarum
Palloptera umbellatarum
Contarinia umbellatarum

i to są różne rodzaje a końcówka pozostaje niezmienna. Nie ma, poza tym dyskutowanym przypadkiem "Molorchus umbellatarus", żadnego innego taksonu wśród owadów "umbellatar... z końcówką -us"..
Zacytuję jeszcze wzmiankowany artykuł Art. 11.9.1.3 ICZN:

11.9. Species-group names

11.9.1. A species-group name must be a word of two or more letters, or a compound word (see Article 11.9.5), and, if a Latin or latinized word must be, or be treated as,

11.9.1.3. a noun in the genitive case (e.g. rosae, sturionis, thermopylarum, galliae, sanctipauli, sanctaehelenae, cuvieri, merianae, smithorum),..

.

Wygląda mi to wszystko jednak na to, że zmiana nazwy umbellatarum na umbellatarus jest błędem, który został po Danilevskim powtórzony w sieci i to tyle.

Ciekawe, że przez długi czas gatunek funkcjonował pod nazwą umbellatorum ! Pomyłkę - literówkę zrobił Mulsant (1839, 1862, 1863) którą poprawił w erracie 1864. Po nim jednak wiele razy ta nazwa była powtarzana, aż do czasów współczesnych (Bosquet, 2007 https://www.researchgate.net/publicatio ... Coleoptera - to jest ciekawostka! - kolejny błąd).
Mulsant wyznaczył ten gatunek jako typowy dla rodzaju Linomius i to właśnie jako umbellatorum:
Linomius Mulsant, 1862:226 (type species: Necydalis umbellatorum Mulsant)

Przegląd starożytnej literatury pokazuje, że trzeba podchodzić z ostrożnością do wszystkiego co jest napisane i choćby wielokrotnie powtarzanego przez innych.

Ciekawe, że pomyłka z nazwą umbellatorum zdarzyła się dwukrotnie - Mulsant 1839 i Bosquet 2007. Obaj Panowie są francuzami i to zapewne było przyczyną - kwestia wymowy łaciny po francusku: "ambellatarúm" - posłuchajcie sami

https://translate.google.pl/#view=home& ... tar%C3%BAm (trzeba kliknąć głośniczek na dole)

PS. Originalna pisownia jest "umbellatarum" - załączam (Schreber, 1759)

Oczywiście, że ma być "umbellatarum" tak jak pisze Vitali, bo tu nie chodzi o nazwę gatunkową jako przymiotnik (i wtedy końcówka musiała by być zgodna z gender nazwy rodzajowej). Jest to słowotwórstwo oparte na łacinie, ale nie ma łacińskiego słowa "umbellatarum" w żadnej formie czy odmianie. Ale rdzeń jest "umbella" czyli parasol, a parasol w łacinie (umbella) jest rzeczownikiem rodzaju żeńskiego. Takie słowotwory się nie odmieniają i niezależnie od genderu nazwy rodzajowej są nieodmienne.

Podobnie było w przypadku nazwy mrówki Cataglyphis nodus. Początkowo uważano, że ta nazwa rodzajowa jest męska i tak na oko wszystko się zgadzało. Ale odkryto, że jednak ta nazwa rodzajowa historycznie była rodzaju żeńskiego i zmieniono w katalogach końcówki nazw gatunkowych zgodnie z genderem rodzaju i poprawiono nazwę tego gatunku na Cataglyphis noda. Ale nazwa "nodus" jest rzeczownikiem rodzaju męskiego oznaczającego węzeł (w tym przypadki raczej pomostek węzłowy), jest więc też nieodmienna. Więc jednak przywrócono pierwotną nazwę Cataglyphis nodus.

Dziękuję bardzo serdecznie.