Jak napisać klucz do oznaczania?

Ciekawostki, różności, inne sprawy.
Awatar użytkownika
Oskar
Posty: 57
Rejestracja: wtorek, 3 listopada 2020, 19:56
Lokalizacja: Gniezno

Jak napisać klucz do oznaczania?

Post autor: Oskar »

Wiem, że pewnie połowa osób mnie teraz może wyśmiac, ale co mi tam.
Przechodząc do pytania, to tak jak w temacie - jak napisać klucz do oznaczania? Na jakiej podstawie są tam dobierane cechy, aby to wszystko ze sobą współgrało? Czy decydując się na jego pisanie, powinniśmy posiadać wszystkich przedstawicieli jakiegoś rodzaju/podrodzaju, występującego na danym terenie, aby potwierdzić, że każdy osobnik posiada daną cechę?
Awatar użytkownika
Jacek Kurzawa
Posty: 9490
Rejestracja: poniedziałek, 2 lutego 2004, 19:35
UTM: DC30
Specjalność: Cerambycidae
profil zainteresowan: Muzyka informatyka makrofotografia
Lokalizacja: Tomaszów Mazowiecki
Podziękował(-a): 4 times
Podziękowano: 1 time
Kontakt:

Re: Jak napisać klucz do oznaczania?

Post autor: Jacek Kurzawa »

Przystępując do pisania klucza powinniśmy znać dobrze grupę. Zrobić matrycę cech. Poszukać cech zerojedynkowych, jeśli tylko są. Każda cecha jest dobra do wykorzystania, jeśli jest dobra.
Są różne rodzaje kluczy i różne strategie ich budowania. Można postarać się, by pospolitsze gatunki były na początku, albo ewidentnie charakterystyczne odrzucić. Klucz powinien być dychotomiczny z wyborem opcji [0,1].

O tym było na Forum: https://entomo.pl/forum/viewtopic.php?f=31&t=22008
Zobacz też ten wątek: https://entomo.pl/forum/viewtopic.php?f=98&t=17876

Opisz, co Cię interesuje, będzie łatwiej.
Alex_63

Re: Jak napisać klucz do oznaczania?

Post autor: Alex_63 »

Z tego, co pamiętam, to nawet programy komputerowe, w necie, były dostępne.
Powtórzę, za Jackiem, układ klucza musi być zero-jedynkowy.

http://drawwing.org/dkey
Awatar użytkownika
Jacek Kurzawa
Posty: 9490
Rejestracja: poniedziałek, 2 lutego 2004, 19:35
UTM: DC30
Specjalność: Cerambycidae
profil zainteresowan: Muzyka informatyka makrofotografia
Lokalizacja: Tomaszów Mazowiecki
Podziękował(-a): 4 times
Podziękowano: 1 time
Kontakt:

Re: Jak napisać klucz do oznaczania?

Post autor: Jacek Kurzawa »

Ano właśnie. Adam Tofilski jest autorem takiego opracowania o DKEY https://zookeys.pensoft.net/article/21412/element/5/32/

O ile klucze dychotomiczcne używane są szeroko i "analogowo" to przy pomocy komputera można pracować inaczej. Doświadczylem wiele lat temu tego komfortu pracując na programami TAXIS (już nieistniejącym) oraz Delta Key (CSIRO), gdzie można było wybrać dowolną cechę. Najpierw trzeba było taką matrycę cech skonstruować. Określa się cechy i ich wartości, może być ich wiele. Trzeba wykonać wiele pracy, aby w każdym taksonie były zdefiniowane wszystkie cechy. zaletą jest zaś to, ze można sobie pozwolić na całkowicie dowolne parametry np. rozmiar lub kolorystyka. Wybór każdego parametru zawęża pole wyników i tak aż do skutku.
Awatar użytkownika
Oskar
Posty: 57
Rejestracja: wtorek, 3 listopada 2020, 19:56
Lokalizacja: Gniezno

Re: Jak napisać klucz do oznaczania?

Post autor: Oskar »

Najbardziej interesują mnie chrząszcze, dlatego chciałbym stworzyć jakiś własny prosty klucz do niektórych rodzin.
O programach nigdy nie słyszałem, więc jak widać będę się musiał nieco dokształcić w tym temacie :)
Awatar użytkownika
Jacek Kurzawa
Posty: 9490
Rejestracja: poniedziałek, 2 lutego 2004, 19:35
UTM: DC30
Specjalność: Cerambycidae
profil zainteresowan: Muzyka informatyka makrofotografia
Lokalizacja: Tomaszów Mazowiecki
Podziękował(-a): 4 times
Podziękowano: 1 time
Kontakt:

Re: Jak napisać klucz do oznaczania?

Post autor: Jacek Kurzawa »

Na początek:
https://www.kerbtier.de/
https://www.zin.ru/Animalia/Coleoptera/rus/atlceind.htm
http://www.cassidae.uni.wroc.pl/Colpolo ... rodzin.htm

https://entomo.pl/checklist/family.php
Tu układ może być przydatny, jest też szybka wyszukiwarka, która pozwala sie szybko zorientować. Przypomnę, że wyszukiwarka na stronie głównej https://www.entomo.pl/ przeszukuje stronę Chrząszcze Polski prof. Lecha Borowca.

Oznaczanie wg cech kluczowych wiąże się z dobrą znajomością budowy ciała chrząszcza i może być trudne poruszanie się wg klucza do rodzin, więc na początek bezpieczniej poruszać się za pomocą wyżej wymienionych narzędzi. A tak naprawdę, to myślisz o napisaniu klucza do oznaczania rodzin chrząszczy? Do tego potrzebny jest bardzo wysoki poziom wiedzy o budowie. Można próbować dla siebie, czemu nie, zawsze warto się pobawić i spróbować własnych sił.

Przypomnę że klucz Delta Key (Csiro) jest kompletnym narzędziem do oznaczania światowych Coleoptera. Problem z nim jest taki, ze jest niedostępny i chyba kompatybilny do Win7 włącznie. Ale było takie narzędzie. Dzisiaj jest wszystko, tylko czas jeszcze żeby na to był. pozdrawiam!
Awatar użytkownika
Hubert
Posty: 166
Rejestracja: poniedziałek, 1 listopada 2004, 22:57
Lokalizacja: Warszawa

Re: Jak napisać klucz do oznaczania?

Post autor: Hubert »

Klucz z definicji musi być dychotomiczny, natomiast czasem próba ograniczenia się do jednej cechy różnicującej może znacząco utrudnić temat. Czasem kombinacja np. dwóch cech może znacząco temat uprościć - takie podejście wykorzystał Dijkstra w swoim przewodniku do ważek. Tam, gdzie kombinacja cech upraszczała temat, tworzył macierz.

Załączam do wglądu przykład.
Załączniki
20220114_222505.jpg
Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (95.33 KiB)
Alex_63

Re: Jak napisać klucz do oznaczania?

Post autor: Alex_63 »

To nie jest klucz, to raczej diagnoza rodzajów jako kombinacja cech (aczkolwiek dla mnie diagnoza powinna być różnicująca)
Awatar użytkownika
Jacek Kurzawa
Posty: 9490
Rejestracja: poniedziałek, 2 lutego 2004, 19:35
UTM: DC30
Specjalność: Cerambycidae
profil zainteresowan: Muzyka informatyka makrofotografia
Lokalizacja: Tomaszów Mazowiecki
Podziękował(-a): 4 times
Podziękowano: 1 time
Kontakt:

Re: Jak napisać klucz do oznaczania?

Post autor: Jacek Kurzawa »

Dokładnie tak. Klucz to narzędzie, które ma zadanie doprowadzić do oznaczenia poprzez algorytm tak/nie. Taki zestaw cech, jak powyżej, stosuje się w innych sytuacjach, głównie opisowych i rewizyjnych, kiedy chce się pokazać zestaw cech diagnostycznych, najlepiej w kolejności wg ich wagi. W ten sposób mozna zestawić kilka gatunków obok siebie. Mogą one mieć mieszany układ cech np.:

gat1 gat 2 gat 3 gat 4
0 0 1 1
1 0 1 0
0 1 0 0
1 0 1 0
Awatar użytkownika
Oskar
Posty: 57
Rejestracja: wtorek, 3 listopada 2020, 19:56
Lokalizacja: Gniezno

Re: Jak napisać klucz do oznaczania?

Post autor: Oskar »

Wiadomo, że nigdzie tego klucza nie opublikuję, bo będzie on amatorsko pisany na podstawie zdjęć, oraz nie mam wystarczającej wiedzy, aby wykluczyć ewentualne błędy. Robię to dla siebie i chce zobaczyć co z tego wyjdzie.
Aktualnie byłoby to zgrupowanie "mniej znanych" rodzin, z których oznaczaniem mam problemy, głównie przez podobieństwa do innych lub liczne zmienności między poszczegolnymi rodzajami.
Odnośnie stronek - dwie z wyżej wymienionych znam, ale szukanie samej rodziny dla niektórych złowionych okazów jest dosyć czasochłonne.
Awatar użytkownika
Jacek Kurzawa
Posty: 9490
Rejestracja: poniedziałek, 2 lutego 2004, 19:35
UTM: DC30
Specjalność: Cerambycidae
profil zainteresowan: Muzyka informatyka makrofotografia
Lokalizacja: Tomaszów Mazowiecki
Podziękował(-a): 4 times
Podziękowano: 1 time
Kontakt:

Re: Jak napisać klucz do oznaczania?

Post autor: Jacek Kurzawa »

Korzystanie z gotowych kluczy jest prostsze niż ich pisanie, szczególnie w sytuacji, gdy się uczysz. Sięgnij po klucze rosyjskie, niemieckie czy angielskie. Polskie klucze też są!
Awatar użytkownika
Dark
Posty: 865
Rejestracja: czwartek, 3 marca 2005, 00:14
UTM: EC07
Specjalność: Coleoptera saproksyliczne
profil zainteresowan: Fotografia Mikrofotografia Podróże
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Re: Jak napisać klucz do oznaczania?

Post autor: Dark »

Tak jak piszą koledzy. W sumie chyba nie warto wyważać już otwartych drzwi, ale jeśli traktuje się to jako metodę ćwiczenia lub utrwalania materiału, to czemu nie?

Jeśli dobrze pamiętam, kiedyś bardzo fajny klucz dla studentów zrobił dr Piotr Tykarski. Używaliśmy go do szybkiego segregowania materiału do późniejszych, dokładniejszych oznaczeń. Był głównie oparty na FHL (Freude/Harde/Lohse). Podejrzewam, że większość dydaktyków z uczelni, gdzie pracuje się z materiałem entomologicznym, posiada też coś takiego, często autorskiego lub będącego rozwinięciem lub uproszczeniem istniejących już kluczy.

Jeśli wpiszesz sobie kilka fraz do wujka Google, z pewnością znajdziesz sporo materiału, który może posłużyć do kompilacji. Jeden z pierwszych wyników, może z USA, ale generalnie sprawdzi się i na krajowym materiale:
https://entnemdept.ufl.edu/choate/beetles.pdf
Bardziej tekstowy z Kanady:
https://www.zoology.ubc.ca/bcbeetles/Te ... 20keys.htm
I tak dalej. Jest tego sporo do takiej składanki.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Sprawy entomologiczne”