Nemophora pfeifferella po latach

Jarosław Buszko

O tym jak mało wiemy co się w naszej faunie dzieje, świadczą spotkania z gatunkami, o których sądzono, że dawno już w kraju wymarły. Takie nieoczekiwane znaleziska mogą wynikać zarówno z niedostatecznej penetracji terenu, jak to było w przypadku Herminia zelleralis z Ostrzycy Proboszczowickiej odnalezionej przez Adama Malkiewicza, jak i ponownej ekspansji gatunku, co najlepiej widać na przykładzie Minois dryas w południowo-wschodniej Polsce. Z motylami drobnymi jest trudniej, bo informacja jest przeważnie bardzo skąpa. Ale czasami i tu można stwierdzić coś ciekawego.
W ubiegłym roku dzięki uprzejmości Krzyśka Frąckiela odwiedziłem kilka miejsc w Biebrzańskim Parku Narodowym, głownie pod kątem znalezienia kilku gatunków piórlotków. Nieoczekiwanie udało się jednak spotkać adelida Nemophora pfeifferella. Gatunek ten nie był w Polsce obserwowany od przeszło 100 lat. Dawniej występował na Dolnym Ślasku i Opolszczyźnie. Siedliskiem jego są wilgotne łąki, a rośliną pokarmową (pewnie domniemaną) czarcikęs łąkowy (Succisa pratensis). Obecne znalezisko też związane jest z wilgotną łąką porośnięta czarcikęsikiem Kluka (Succisella inflexa), a także czarcikęsem, który jeszcze nie kwitł (15 VII). Z obecnego rozmieszczenia gatunku w Europie wynika, że jest to bardzo odosobnione stanowisko, które nie wiadomo jak i kiedy zostało zasiedlone. Koledzy, którzy zajmują się przeplatką aurinią mogli wielokrotnie natknąć się na ten gatunek, tylko pewnie nie zwrócili na niego uwagi, bo jest mały. Pod względem ważności przyrodniczej z pewnością jest on bardziej interesujący niż przeplatka. Gdy znane jest stanowisko, zaistniała również okazja by poznać bionomię - gąsienice w starszych stadiach żyją w płaskich domkach i stwierdzić, czy żyją na czarcikęsiku czy czarcikęsie, a może na obu roślinach. W sam raz praca dla zainteresowanego studenta.
Jako ilustracje zamieszczam zdkęcia motyla oraz kwitnący czarcikęsik Kluka.

Bardzo interesująca informacja, zwłaszcza że mam u siebie oba gatunki roślin i koniecznie będę musiał przyjrzeć się pod kątem występowania tego motylka.

Złowiłem dwa motyle tego gatunku. Niestety, nie w Polsce, lecz w zachodniej Rumunii. Był to krótki postój w drodze, przy szosie zarośla wierzb. Nie widziałem tam nic podobnego do czarcikęsa, ale za to była liczna szczeć Dispacus sp.

Polskie Forum Entomologiczne