Polskie Forum Entomologiczne

Ten mały motylek, tradycyjnie zaliczny do Macrolepidoptera, od dawna nie był łowiony czy obserwowany w naszym kraju. Stare dane, sięgające okresu przed pierwsza wojną światową wydają się z dzisiejszej perspektywy mało wiarygodne. Gatunek związany jest z powojnikiem pnącym(Clematis vitalba), który jest jedyną znaną rośliną pokarmową jego gąsienic. Powojnik ten jest okazałym pnączem obcego pochodzenia, który u nas uprawiany jest jako roślina ozdobna. Czasami bywa spotykany w stanie zdziczałym. Na stanowiskach naturalnych rośnie dopiero na Słowacji. Sadzi się go niezbyt często, gdyż zainteresowaniem cieszą się inne powojniki o okazałych i kolorowych kwiatach.
Motyl jest bardzo wybiórczy względem środowiska. Oprócz koniecznej obecności rośliny pokarmowej wymaga warunków ciepłych i wilgotnych, stąd jego typowym biotopem są skraje lasów łęgowych nad rzekami lub skraje wilgotnych zarośli. Lata w dzień, chętnie siada na kwiatach, ale zasadniczo nie oddala się od siedliska lęgowewgo dalej niż na kilkadziesiąt metrów. Przy tak kiepskich zdolnościach dyspersyjnych trudno oczekiwać by był u nas powszechnie spotykany. Może jednak na przeszkodzie stoi brak obserwacji, a motyl gdzieś występuje. Ciekaw jestem, czy komuś udało się go zaobserwować. Jako materiał poglądowy dołączam spreparowany okaz tego gatunku.

Nie wiem dlaczego ale od wielu lat mam zakodowany gdzieś w głowie ten gatunek. Corocznie spotykam w terenie coś podobnego i łowię to ale najczęściej okazuje się, że to jakiś Pyralidae.

W ostatnich latach na forum, lub portalu entomologicznym widziałem fotki tego motylka. O ile pamiętam były to rekordy z woj opolskiego, ale będę musiał to sprawdzić.

W ostatnich latach na forum, lub portalu entomologicznym widziałem fotki tego motylka. O ile pamiętam były to rekordy z woj opolskiego, ale będę musiał to sprawdzić.

Równie ciekawą obserwacją z woj. opolskiego był A. laodice - wygląda na to że nowy dla województwa (!), co wśród dziennym nie jest takim zwykłym odkryciem.
http://motyle.info/forum/viewtopic.php? ... b7da520337

Zdjęcia T. fenestrella widziałem, ale tylko na zagranicznych portalach.
Gatunek ten można szukać także w stadium gąsienicy. Żerowiska są bardzo charakterystyczne i łatwo je zauważyć. W wielu przypadkach może to być pierwszy ślad obecności gatunku. Należy zwracać uwagę na lejkowato zwinięte liście powojnika. Gąsienice pojawiają się od czerwca do sierpnia. W odróżnieniu od innych gatunków są grube, mało ruchliwe, żółte z czarną głową. Załączam zdjęcia żerowisk, które znajdowałem w Bułgarii.

Jarosław Buszko pisze:Zdjęcia T. fenestrella widziałem, ale tylko na zagranicznych portalach.

Chyba się pomyliłem. Szukałem i nic nie znalazłem.

Dispar pisze:Nie wiem dlaczego ale od wielu lat mam zakodowany gdzieś w głowie ten gatunek. Corocznie spotykam w terenie coś podobnego i łowię to ale najczęściej okazuje się, że to jakiś Pyralidae.

Ja też widuję takiego podobnego malca na macierzankach i innych roślinach zielnych na wygrzanych stanowiskach, kwieciestych murawach. O jaki to gatunek chodzi, bo w Pyralidae go nie mogę znaleźć?
http://www.lepidoptera.eu/Thumbnails1.p ... country=PL

Jaki gatunek w Polsce jest podobny do Thyris fenestrella?

Mi się wydaje że trudno go pomylić z jakimkolwiek gatunkiem, ale przejrzyj te miniaturki:
http://www.lepidoptera.eu/Thumbnails2.p ... ae&mode=up
http://www.lepidoptera.eu/Thumbnails2.p ... ae&mode=up
http://www.lepidoptera.eu/Thumbnails2.p ... ae&mode=up

Dzięki, oj nie ma, gatunek o który pytam musi być bardzo podobny, niemal nie do odróżnienia w terenie od tego gatunku, bo ta Thyris wygląda mi bardzo znajomo i takie coś w terenie widywałem na 100% (wykrojona krawędź skrzydeł, białe pola, ugory, lato (o ile nie ma nic bardzo podobnego to musiałaby być ona, ale ja to widywałem kilka razy, więc raczej chodzi o coś podobnego). Microlepidotera w życiu nie zbierałem, więc poza zwróceniem uwagi na coś tak ładnego nic więcej nie działałem.

W trakcie lotu nie wszystko da się z microlepidopetra oznaczyć wzrokowo - tym bardziej jeżeli ktoś nie zajmuję się ta grupą a T. funestrella nigdy się nie widziało. Bardziej chodziło mi o to, że nie jest to gatunek całkowicie zapomniany przez entomologów. Nawet kilka lat temu na Słowacji ganiałem z siatką za czymś podobnym i też był to jakiś Pyralidae.

Też mam bardzo podobne wrażenie, że widywałem ten gatunek już nie raz (zawsze na tym samym obszarze). Ostatnio (jeśli się nie pomyliłem) w tamtym roku szukając gąsienic Calophasia lunula. Latał wśród kwiatów na łąkach nadbużańskich. Wydaje mi się, że to był on, bo tak wyciętych skrzydeł nie ma żaden inny gatunek. Z resztą nie łatwo go zauważyć ze względu na rozmiary i dość szybki lot. Niemniej jednak nic po słowach, trzeba się będzie rozejrzeć w tym roku.

Powojnik pnący jest gatunkiem charakterystycznym dla ciepłolubnych formacji roślinnych tworzonych przez szakłaka pospolitego (Rhamnus cathartica) i śliwą tarniną (Prunus spinosa). Głównie stanowiska jego związane są z dolinami dużych rzek.

Na kwiatach macierzanki spotkać można większość gatunków z rodzaju Pyrausta, które są podobnej wielkości jak T. fenestrella. W Puszczy Knyszyńskiej kilka lat temu na jednym (dużym) płacie macierzanki w ciągu jednego dnia (10 VII) widziałem aż 6 gatunków (Pyrausta cingulata, P. nigrata, P. aurata, P. purpuralis, P. ostrinalis i P. despicata). Z literatury wynika, że T. fenestrella najchętniej przylatuje do kwiatów białych, takich jak krwawnik, dziki bez hebd, czy różne baldaszkowate. Inne są rzadziej odwiedzane. Swoją drogą Thyrididae są blisko spokrewnione z Pyraloidea (nie mają narządów tympanalnych), dlatego dołączam tą rodzinę do opracowania.

...do tych podobnych można śmiało dorzucić Panameria tenebrata ,którą w dawnych czasach zawsze brałem za T.fenestrella,nie mówiąc już (jeśli chodzi o fotki) o Eutelia adulatrix, która jest jak dla mnie, lepszą "kopią" tego gatunku.
Pozdrawiam
Rafał

Z rozmowy telefonicznej którą miałem niedawno z dr. Januszem Sosińskim otrzymałem kilka ciekawych informacji na temat tego gatunku. Okazało się, że kilka okazów T. fenestrella złowił on w 1962 roku w Kieleckim i do dziś posiada jeden z tych okazów - siadały na jakiś żółtych kwiatach. Podobno motyla można dość dobrze obserwować siedzącego na kwiatach natomiast w locie jest bardzo trudno zauważalny. Z tego co zapamiętał to u motyla w spoczynku wystają dość charakterystycznie poniżej tylnego skrzydła jego nogi. Janusz twierdzi też, że wiele szlachetnych odmian clematisów szczepionych było na podłożu Clematis vitalba których odrosty rosły dużo lepiej niż zaszczepiona odmiana.

Z Kieleckiego T. fenestrella był podawany w okresie międzywojennym. Nie pamiętam teraz czy obserwacje Janusza zostały opublikowane. Jedną z cech Thyrididae jest to, że w pozie spoczynkowej opierają się na przedniej i tylnej parze nóg, natomiast nogi środkowe (u T. fenestrella większe od pozostałych) są charakterystycznie uniesione nad podłożem. Lepiej je widać z przodu.

W Check List jest rekord z woj. świętokrzyskiego z okresu 1961 - 2000 więc prawdopodobnie dotyczy okazu wyżej wspomnianego.

To zdjęcie tu: http://www.lepiforum.de/webbbs/images/f ... ic3718.jpg ładnie ilustruje tę pozę spoczynkową, z podniesionymi środkowymi nogami.

Witam

Jakieś 15 lat temu, złowiłem dwa osobniki na cmentarzu ewangelickim w Turku. Miałem w tedy naście lat i byłem bardzo zadowolony z posiadania tych dwóch okazów. W książce "Motyle-Leksykon Przyrodniczy" napisali, że to jedyny przedstawiciel tej rodziny w Europie, radość była wielka. Po latach, brak obserwacji. Po renowacji i czyszczeniu, cmentarz zmienił się nie do poznania, wszystkie "zielska" usunięto. Zostawili tylko bluszcz, na wniosek konserwatora. Powojnika, wiciokrzewów i innych już nie ma... Szkoda, bo było to fajne miejsce do obserwacji Pozdrawiam.

Dziękuję Koledze za informację. Zachęcam do napisania notatki (shorta) do Wiadomości Entomologicznych i podania tam dokładnych danych lokalizacyjnych i dat. A przy okazji poszukać innych stanowisk powojnika pnacego, a na nim żerowisk, w odpowiedniej porze także motyla. Każda informacja na temat tego gatunku jest cenna.