Klucz
do środkowoeuropejskich gatunków należących do rodzaju Chlorophorus
1
(12) Podstawowa barwa przedplecza
(pod owłosieniem) czarna.
(dla mniej zorientowanych: jeśli
nie "czarne" to idziemy do cechy 12. Jeśli tak, czytamy cechę 2;
itd.)
2 (7) Górna strona ciała (tj.pokryw) jasna (żółtawo, zielonawo owłosiona) z czarnymi plamami lub poprzecznymi przepaskami (czasem bez rysunku - Ch. pilosus).
3
(4) Przedplecze z gęstym żółtym lub zielonawym owłosieniem, bez żadnych
plam lub przepasek. Pokrywy zwykle z niedużymi plamami lub bez nich. Uda tylnych
nóg nie sięgają do końca pokryw.
Długość ciała 9-18 mm. Gatunek atlantycki, sięgający na wschód po Austrię,
płd.- zach. Węgry i Jugosławię
..................................................................... Ch. pilosus (forst.)
4 (3) Przedplecze z ciemnym rysunkiem na tarczy. Tylne uda sięgają poza końce pokryw.
5
(6) Ciemny rysunek na pokrywach w formie poprzecznych przepasek stykających
się przy szwie. Tarcza przedplecza z wąską, czarną, poprzeczną przepaską (wyjątkowo
rozerwaną na oddzielne plamy). Długie, stojące włoski jedynie na bokach tylnej
części przedplecza.
8-14 mm. Szeroko rozsiedlony element subponto-mediterraneński, sięgający na
północ po Bałtyk.
..................................................................... Ch. varius (O. F. MULL.)
6
(5) Ciemny rysunek na pokrywach w formie plam nie stykających się przy
szwie; bez poprzecznych przepasek. Tarcza przedplecza z okrągłą lub owalną
plamą. Długie stojące włoski po bokach przedplecza wzdłuż całej jego długości.
8-15 mm. Europa, Kaukaz, Syberia Zach.
................................................................... Ch. herbstii (brahm)
7 (2) Górna strona ciała ciemna z jasnymi (zwykle białymi lub szarobiałymi) poprzecznymi przepaskami i plamami.
8
(9) Przedplecze na bokach i na tarczy z długimi, stojącymi włoskami (oprócz
gęstego, przylegającego owłosienia). Pierwsza poprzeczna przepaska na pokrywach
wyciągnięta przy szwie do przodu - sięga do ich nasady, obejmując tarczkę;
druga (środkowa) przepaska wyraźnie szersza od przedniej.
6-13 mm. Szeroko rozprzestrzeniony gatunek subpontyjski, sięgający na północ
do płd. Polski i płd. Niemiec .
..................................................................... Ch. figuratus (scop.)
9 (8) Na przedpleczu brak stojących, długich włosków (wyjątkowo pojedyńcze po bokach). Pierwsza poprzeczna przepaska na pokrywach zwykle nie sięga do tarczki; druga przepaska równie wąska jak przednia.
10 (11) Pokrywy z białą plamą w pobliżu nasadowych zewnętrznych kątów;
druga przepaska tworzy niemal linię prostą, nieco tylko wyciągniętą do przodu przy szwie. Ciało wysmukłe (stosunek szerokości ciała do długości pokryw l : 2,5-2,7). Przedplecze wydłużone (szerokość do długości 1:1,1-1,2), drobno i gęsto punktowane. Czułki długie, zachodzą za wierzchołek pokryw (samiec) lub prawie sięgają do ich końca (samica). Uda tylnych nóg znacznie zachodzą za wierzchołek pokryw. Tarczka gęsto, biało owłosiona. 5-11 mm.
...................................................................... Ch. gracilipes (faLd.)
11
(10) Pokrywy bez białej plamy w pobliżu barków; druga przepaska podobna
do pierwszej - mocno wyciągnięta do przodu wzdłuż szwu. Ciało drobne, krótkie
(szerokość dała do długości pokryw l : 2,3-2,4). Przedplecze szersze w stosunku
do swojej długości (szerokość do długości l : 1,0-1,1), nieco rzadkiej i znacznie
grubiej punktowane. Czułki nie tak długie, sięgają prawie do białej obwódki
na wierzchołku pokryw (samiec) lub zachodzą nieco za drugą przepaskę (9).
Nogi krótsze, tylne uda nieco tylko zachodzą za wierzchołek pokryw. Tarczka
zazwyczaj tylko na wierzchołku jasno owłosiona.
5-9 mm. Szeroko rozsiedlony element subpontyjski, sięgający po płd. Polskę
..................................................................... Ch. sartor (O. F. mull.)
12 (l) Podstawowa barwa przedplecza czerwonawa.
13
(14) Przedplecze i nasada pokryw z rzadkimi i długimi, stojącymi włoskami.
Czoło między nasadami czułków z bardzo głęboką, podłużną bruzdą.
8-12 mm. Gatunek pontyjski, sięgający na zachód po Jugosławię, Austrię
i Morawy
..................................................................... Ch. hungaricus seidl.
14 (13) Przedplecze tylko po bokach z pojedynczymi, stojącymi włoskami; nasada pokryw bez takich włosków. Czoło między nasadami czułków płaskie lub z delikatną podłużną bruzdą - prawie płaskie.
15
(16) Pierwsza przepaska na pokrywach znacznie .węższa od drugiej (środkowej);
druga przepaska niewyraźna, słabo odcinająca się od tła, mocno wyciągnięta
do przodu wzdłuż szwu, usytuowana jest mniej więcej w środku pokryw; nasada
pokryw bez jasnego owłosienia. Zewnętrzne kąty wierzchołka pokryw wyraźnie
zaznaczone. Drugi człon czułków 2 razy dłuższy od swej szerokości na wierzchołku.
8-12 mm. Gatunek występujący w płd.- zach. Europie, mylnie wykazywany z Europy
Środkowej, m.in. z Polski.
..................................................................... Ch. ruficornis (oliv.)
16
(15) Pierwsza przepaska podobnej szerokości jak druga; środkowa przepaska
wyraźna, nie wyciągnięta do przodu - tworzy linię prostą, prostopadłą do szwu,
usytuowana jest za środkiem pokryw; nasada pokryw z jasnymi włoskami. Zewnętrzne
kąty końca pokryw zwykle zaokrąglone. Drugi człon czułków 1,0-1,2 razy dłuższy
od swej szerokości.
6-11 mm. Gatunek atlantycki, sięgający na wschód po Bułgarię i Węgry.
..................................................................... Ch. trifasciatus (fabr.)
Piśmiennictwo:
GUTOWSKI J.M. 1992. Chlorophorus gracilipes (Faldermann, 1835) - nowy dla fauny Polski przedstawiciel kózkowatych (Coleoptera, Cerambycidae).- Wiad. Entomol., 11 (2): 81-88.
W powyższym kluczu nie ujęto gatunków europejskich, nie występujących w Europie środkowej:
Chlorophorus aegyptiacus
(Fabricius, 1775) (= nigripes Brulle, 1832)
Chlorophorus elaeagni Plavilstshikov, 1956
Chlorophorus faldermanni (Faldermann, 1837)
Skoro już o Chlorophorusach - poniżej
Lista wszystkich gatunków występujących
w Europie:
(*gwiazdką zaznaczone są gatunki występujące
w Polsce)
|
ostatnie uaktualnienie: 12-08-2003
opr. J. Kurzawa